Aile işlevselliğini geliştirmeye yönelik müdahale programının ve evlilik uyumunu arttırmaya yönelik aile ve çift terapisinin DEHB'li çocukların gelişimine etkisi
The effect of intervention program to improve family functioning and family and couple therapy to improve marital adjustment on the development of ADHD children
- Tez No: 700643
- Danışmanlar: PROF. DR. MUSTAFA ŞAHİN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Psikoloji, Education and Training, Psychology
- Anahtar Kelimeler: DEHB, Aile İşlevselliği, Evlilik Uyumu, Çocuk Yaşam Kalitesi
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Trabzon Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 229
Özet
Dikkat Eksikliği/Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), erken çocukluk döneminde başlayan ve işlevselliği olumsuz yönde etkileyen nörogelişimsel bir bozukluktur. Fonksiyonel olmayan aile ortamı DEHB'nin seyrini olumsuz etkilemektedir. Diğer taraftan DEHB'li çocuğa sahip olma da ebeveynler arasındaki ilişkiyi ve aile dinamiklerini olumsuz yönde etkilemektedir. Bu karşılıklı ilişki göz önüne alındığında, DEHB'li çocuklarla çalışırken ebeveynlerin de tedavi sürecinde bulunması büyük önem taşımaktadır. Bu bağlamda araştırmanın temel amacı DEHB'li çocuğa sahip ebeveynlere dönük grup müdahalesi ile aile ve çift terapisinin etkililiğini ve müdahale sonuçlarının çocuk yaşam kalitesi üzerindeki etkisini belirlemektir. Araştırma nicel araştırma yaklaşımı kapsamında korelasyonel, nedensel karşılaştırma ve yarı deneysel desenlerine uygun olarak tasarlanmıştır. Araştırmanın örneklemi DEHB'li çocuğa sahip 181 bireyden (Kadın=131, Erkek=48, Belirtmeyen=2) oluşmaktadır. Veri toplama aracı olarak Aile Değerlendirme Ölçeği, Evlilik Uyum Ölçeği ve Bilgi Toplama Formu kullanılmıştır. Araştırmanın uygulamaları için iki deney ve iki kontrol grubu oluşturulmuştur. Araştırmanın ilk deney grubuna (7 çift) ile 12 hafta devam eden aile işlevselliğini arttırmaya yönelik geliştirilen müdahale programı uygulanmıştır. İkinci deney grubuyla (5 çift) ise 12 hafta aile ve çift terapisi yürütülmüştür. Deney ve kontrol gruplarından ön test-son test ve izleme ölçümleri alınmıştır. Elde edilen veriler tanımlayıcı istatistiksel teknikleri, Mauchly's eş değerlik testi, Tekrarlı Ölçümler için İki Yönlü ANOVA, Tek Yönlü ANOVA, Bağımsız t Testi, Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayısı, Friedman, Wilcoxon, Kruskal Wallis, Çoklu Doğrusal Regresyon ve Mann Whitney U teknikleri kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre, grup müdahale programı aile işlevselliğinin alt boyutlarına (problem çözme, rollerin dağılımı, gereken ilgiyi gösterebilme, davranış kontrolü) ilişkin puanları arttırdığı tespit edilmiştir. Bunun yanında araştırmada DEHB'li çocuğa sahip ebeveynlerel aile ve çift terapisi yürütülmüş ve elde edilen sonuçlar, aile ve çift terapisiyle çiftlerin evlilik uyumu puanlarıının arttığı saptanmıştır. Araştırmada aynı zamanda ebeveynlere yönelik geliştirilen grup müdahale programının ve aile ve çift terapisinin, çocukların yaşam kalitesini dolaylı olarak arttırdığı görülmüştür. Bu sonuç, ebeveynlerin aile işlevselliğine sahip olduklarında ve evlilik problemleri ile daha sağlıklı başa çıkabildiklerinde DEHB belirtilerinden kaynaklı çocuklarda görülen zorluklarla daha etkili başa çıkabildikleri anlamına gelmektedir. Yine bu araştırmada aile işlevselliğinin alt boyutları ile yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi, gelir düzeyi ve ebeveynin psikolojik yardım alma durumu arasında anlamlı ilişkiler tespit edilmiştir. Son olarak evlilik uyumu ile ebeveynin eğitim düzeyi ve profesyonel psikolojik yardım alma durumu arasında anlamlı bir ilişki olduğu ortaya konmuştur. Elde edilen sonuçlar ilgili alanyazın bağlamında tartışılmış, uygulamalara ve ileride yapılabilecek çalışmalara yönelik olarak önerilerde bulunulmuştur.
Özet (Çeviri)
Attention Deficit/Hyperactivity Disorder (ADHD) is a neurodevelopmental disorder that affects functionality and occurs in early childhood. A dysfunctional family environment has a negative impact on the course of ADHD. Having an ADHD child, on the other hand, negatively affects spouse relationships and family dynamics. With this reciprocal relationship in thought, it's critical that parents participate in the treatment process while working with children who have ADHD. In this context, the main purpose of this study is to determine the effectiveness of group intervention and family and couple therapy for parents with children who have ADHD, as well as the impact of intervention results on children's quality of life. This study was conducted with 181 participants (131 female, 48 male, 2 unspecified ) who have a child with ADHD, using correlational, causal-comparative, and quasi-experimental designs. The data was collected using Family Evaluating Scale, Marital Adjustment Test, and personal information form. Two experiment and two control groups were established for practices of the study. The 12-week intervention program designed to improve family functionality was applied in the study's first experimental group (7 couples). Family and couple therapy was used for 12 weeks in the second experimental group (5 couples) to improve marital adjustment. Pre-test-post-test and follow-up measurements were taken from the experimental and control groups. Descriptive statistics, Mauchly's Sphericity test, two-way repeated measures ANOVA, one way ANOVA, independent t test, Pearson's product-moment correlation coefficient, Friedman, Wilcoxon, Kruskal Wallis, multiple linear regression, and Mann Whitney U were used for analyses. As a result of the analysis group intervention, as well as family and couple therapy were effective. Furthermore, it has been determined that the practices have had an indirect effect on life quality of children. Additionally, it has been found that some individual characteristics are related to marital adjustment and family functionality. The findings were discussed in light of the relevant literature, and implications for practice and further research were offered.
Benzer Tezler
- Üsküdar bölgesinde birinci basamağa kayıtlı 40 yaş ve üstü populasyonda multimorbidite prevalansı
The multimorbidity prevalence for the patient population aged 40 and over that are currently registered at all the family health centres (FHC) in the suburb of Üskudar
ÖMER KARAHAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2015
Aile HekimliğiMarmara ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET AKMAN
- Afetlerde psikososyal destek hizmetlerinin afetzedelerin travma sonrası stres bozukluğu ve dayanıklılık düzeylerine etkisinin değerlendirilmesi: Sinop Ayancık örneği
Evaluation of the effect of psychosocial support services in disasters on post-traumatic stress disorder and resilience levels of disaster survivors: The case of Sinop Ayancik
MELİKE PAK
- Ergenlerdeki intihar davranışının dürtüsellik, öfke ifadesi ve aile işlevselliği açısından değerlendirilmesi
Evaluation of adolescent suicide behavior in terms of impulsivity, expression of anger and family functioning
ŞERMİN GÖZDEN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2013
PsikiyatriSağlık BakanlığıRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZDEN Ş. ÜNERİ
UZMAN ÖZLEM Z. ÇETİNKAYA
- Mastektomi olan kadınlara ve eşlerine sağlığı geliştirme modeline göre evde verilen eğitimin aile işlevselliği ve yaşam kalitesine etkisi
The influence of home-based training given to women undergoing mastectomy and their spouses according to health promotion model on family functioning and quality of life
BAHAR KEFELİ ÇOL
Doktora
Türkçe
2016
HemşirelikAtatürk ÜniversitesiHalk Sağlığı Hemşireliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DİLEK KILIÇ
- Psikotik bozukluk tanısı olan hasta ailelerinde içselleştirilmiş damgalanma ve aile yükü
Stigmatization and family burden of caregivers of patients with psychotic disorders
ELİF ALAYBAY
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
Aile HekimliğiHitit ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DERYA AKBIYIK