Trabzon Rumcasının devamlılığını etkileyen sosyolojik faktörler üzerine nitel bir çalışma
A qualitative study on sociological factors affecting the survival of Romeyka
- Tez No: 702457
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ONUR GÜNEŞ AYAS
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Sosyoloji, Linguistics, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İnsan ve Toplum Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sosyoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 127
Özet
Trabzon'un bazı köylerinde konuşulan Rumcanın konumu, geçmişe kıyasla ciddi derecede değişmiştir. Rumca, köylerdeki hâkim dil olma konumundan sadece yaşlıların konuşabildiği bir noktaya gelmiştir. Bu çalışma, bu süreci, ana dili Rumca olan ebeveynlerin tecrübe, görüş ve tutumlarını merkeze alarak anlamaya çalışmaktadır. Nitel araştırma metodu uygulanarak gerçekleştirilen bu araştırma kapsamında 20 adet derinlemesine mülakat yapılmıştır. Farklı bakış açılarını yakalamak için görüşmecilerin, Rumcanın konuşulduğu farklı köylerden ve bölgelerden olmasına özen gösterilmiştir. Ana dili Rumca olan bu topluluğun aynı zamanda Müslüman olması, arada kalmışlık durumuna ve kimliğe ilişkin bazı ikilemlerin yaşanmasına yol açmıştır. Bu arada kalmışlık hâlini anlamak için, Türkiye Cumhuriyeti'nde Türk ve Rum olmanın anlamlarını şekillendiren tarihsel sürece ilişkin literatürden faydalanılmıştır. Rumca konuşan Müslümanların bazılarında, ana dili sürdürme motivasyonunda kimlik problemlerinin etkili olduğu gözlemlenmiştir. Buna ilaveten, Trabzon Rumcasının köylerde ve ev içinde geçmişe göre daha az konuşulmasında etkili olan daha makro toplumsal süreçler vardır. Görüşmecilerin açıklamaları doğrultusunda, göçün ve okullaşmanın, Rumcanın devamlılığına olumsuz etkisi olduğu anlaşılmaktadır. Göç ve okullaşmanın, diğer pek çok yerel dilde de gözlemlenen kaçınılmaz sonucu ana dilin çocuklara aktarımının zayıflamasıdır. Trabzon Rumcasının çocuklara aktarımı da büyük ölçüde zayıflamıştır. Araştırmada Rumcanın aktarımının zayıflaması veya hiç gerçekleşmemesi, ana dile yönelik ebeveyn tutumları çerçevesinde değerlendirilmiştir. Rumcanın gayrimüslim kimlikle ilişkilendirilen bir dil olması, özellikle bazı erkek görüşmeciler tarafından dilin benimsenmesini zorlaştırmakta ve aktarım sürecini olumsuz anlamda etkilemektedir. Trabzon Rumcasının, sadece sözlü olarak aktarılması ve köyden başka bir yerde kullanılmaması dilin işlevsiz olduğu fikrini ebeveynlerde yaygınlaştırmıştır. Rumcaya kültürel bir miras olarak bakan ebeveynlerin ise çocuklarına Rumcayı öğretmek adına özel bir çaba içinde oldukları gözlemlenmemiştir. Bu araştırmanın Rumcanın devamlılığına etki eden sosyolojik faktörlere ilişkin bulguları, daha önce bu alandaki farklı araştırmalarda elde edilen bulgularla örtüşmektedir. Bu çalışma mevcut bulgulara ilaveten, farklı bölgelerden gelen ana dili Rumca olan görüşmecileri kapsamına aldığı için karşılaştırmalı bir analiz ortaya koymuştur. Çalışmanın ilgili alana özgün katkısı ise Rum dilli Müslümanların gündelik hayattaki bireysel ve duygusal tecrübelerine dair bulgularıdır. Araştırmada görüşmecilerin Rumca sözlü kültür geleneğine ilişkin verdikleri bazı bilgiler de derlenmiştir. Rum dilli bireylerin, gündelik hayatında ve özellikle kamusal alandaki ilişkilerinde Rumcanın kullanımı büyük ölçüde azalmış olsa da özellikle duygusal alanda ana dilin kendini göstermeyi sürdürdüğüne dair bazı bulgulara ulaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
The position of Romeyka (dialect of Pontic Greek) spoken in some villages of Trabzon, has changed significantly compared to the past. Romeyka has moved from being the dominant language in the villages to a point where only the elderly can speak. This study tries to understand this process by focusing on the experiences, views and attitudes of parents whose mother tongue is Romeyka. 20 in-depth interviews were conducted within the scope of this research carried out by applying qualitative research method. To discover different perspectives, care was taken to make sure that the interviewees were from different villages and regions where Romeyka is spoken. Both speaking Romeyka as a mother tongue and being a Muslim caused a mixed up situation and brought identity dilemmas for this community. To understand this mixed up situation, this research has benefited from the literature on the meaning of being Turkish and being Greek in the Republic of Turkey. It has been observed that this identity problem was effective in some Romeyka-speaking Muslims to maintain their mother tongue. In addition, there are more macro processes that are effective in making Romeyka spoken less in villages and at home compared to the past. In line with the statements of the interviewees, the negative effect of migration and schooling on the survival of Romeyka is highlighted. The inevitable consequence of migration and schooling, which is observed in many other local languages, is the weakening of the transmission of mother tongue to the children. The transmission of Romeyka has also been greatly weakened. The absence of the transmission of Romeyka was evaluated within the framework of parental attitudes towards the mother tongue. The fact that Romeyka is a language associated with non-Muslim identity makes it difficult to adopt the language, especially by some male interviewees, and negatively affects the transmission process. Romeyka can be transmitted only orally and not being used anywhere else than the village. This situation has spread the idea among parents that the language is dysfunctional. It has not been observed that parents who regard Romeyka as a cultural heritage make a special effort to teach their mother tongue. The sociological factors revealed by this research regarding the survival of Romeyka overlap with the findings of other studies related to the field. In addition to present findings, this study provided a comparative analysis as it included Romeyka speaking interviewees from different regions. The original contribution of the study to the relevant field is the findings of Romeyka-speaking Muslims on their individual and emotional experiences. In the study, some information that the interviewees provided about the Romeyka's oral tradition was also compiled. Although the use of Romeyka in the daily life of Romeyka native speakers, especially in relations in the public space, has decreased considerably, some findings of this study points to fact that the mother tongue continues to manifest itself especially in the emotional area.
Benzer Tezler
- Trabzon örneğinde Rumca-Türkçe dil ilişkisi
Greek-Turkish language contact using the example of Trabzon
TUĞÇE GENÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DilbilimHacettepe ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İBRAHİM AHMET AYDEMİR
- Headed relative clauses in Romeyka
Trabzon Rumcası'ndaki baş unsurlu ilgi yantümceleri
MERVE YAZAR
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
DilbilimBoğaziçi ÜniversitesiDilbilim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ METİN BAĞRIAÇIK
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖMER DEMİROK
- The Black Sea fiddle: A case study about Trabzon and Thessaloniki
Karadeniz kemençesi: Trabzon ve Selanik üzerine bir vaka çalışması
ONUR ŞENTÜRK
Doktora
İngilizce
2023
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiMüzik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YELDA ÖZGEN ÖZTÜRK
DOÇ. DR. ROBERT F. REIGLE
- Yunanistan Başbakanı Venizelos'un Pontus politikası (1914-1920)
Pontus policy of the Greek Prime Minister Venizelos (1914-1920)
PINAR SELÇUK ÖZGÜR
Doktora
Türkçe
2022
Türk İnkılap TarihiAnkara ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÇAĞLA DERYA TAĞMAT
- La question de la République grecque du Pont-Euxin (1914-1922)
Pontus Cumhuriyeti Sorunu (1914-1922)
AYDIN ÖZGÖREN
