Şanlıurfa ilinde çizgili sırtlan (Hyaenidae: Hyaena hyaena) ekolojisi ve filogenetik analizi
The ecology of striped hyaena (Hyaenidae: Hyaena hyaena) in Şanliurfa province
- Tez No: 705689
- Danışmanlar: PROF. DR. EROL ATAY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Biyoloji, Biology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Biyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 57
Özet
Bu tez çalışmasında, Türkiye'de sayıları hızla azalan yaban hayvanlarından biri olan çizgili sırtlanların Şanlıurfa yöresindeki varlığı (mevcut durumu) ve ekolojisinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmamızda, türün popülasyon büyüklüğü, dağılımı, habitatı, beslenme ve besin kaynakları, sosyal davranışı, insanlarla olan ilişkileri, tür üzerindeki tehdit unsurları ve korunması için alınması gereken önlemlerin belirlenmesi planlanmıştır. Ayrıca Şanlıurfa ve Hatay illerinde ölen bireylerden alınan örnekler neticesinde Filogenetik DNA çalışması gerçekleştirildi. Arazi çalışmaları, Şanlıurfa ilinde, Nisan-Aralık 2018 tarihleri arasında 9 ay boyunca Fırat Yaban Hayatı Geliştirme Sahası, Halfeti, Birecik ve Bozova, Hatay merkez ve Alt ilçelerinin farklı lokalitelerinde gerçekleşmiştir. Gece ve gündüz gerçekleştirilen arazi çalışmalarında 5 adet fotokapan kullanılmıştır. Fotokapanlar özellikle çizili sırtlanların geçiş yolları üzerindeki patikalara, dere yataklarına ve beslenme amaçlı kullanılan çöplük alanlarına yerleştirilmiştir. Fotokapanlar haftada bir toplanarak laboratuvarda kayıtlar incelenmiş ve tekrardan değişik yerlere yerleştirilmiştir. Gündüz yapılan arazi çalışmalarına haftada iki gün çıkılmıştır. Çizgili sırtlanların kullanabileceği düşünülen yarıklar, mağara, patika yolları, dere kenarları ve yatakları ile çöplük alanlar dikkatlice incelenmiştir. Buralarda çizgili sırtlanlara ait leş, besin kalıntısı dışkı gibi materyaller aranmıştır. Çalışma süresince yaklaşık 60 bin hektarlık doğal, tarım ve mesken alanlarında çizgili sırtlanların ekolojisi ve türü tehdit eden unsurlar araştırılmıştır. Birecik, Halfeti, Bozova, Siverek, Harran, Suruç ve Şanlıurfa'ya bağlı merkezi köylerde anket çalışması yapılmıştır. Çalışmamızda kullanılan tüm veriler doğrudan ve dolaylı metotlar kullanılarak toplanmıştır. Çalışma alanında çizgili sırtlanların varlığı, yaşam belirtileri, popülasyonun dağılımı ve yoğunluğu gibi ekolojik özellikleri ile tür üzerine etkili tehdit unsurları belirlenmiştir. Ayrıca Şanlıurfa bölgesinde yerel halk ile bağlantıların güçlü olmasından dolayı özellikle trafik kazası geçiren bireyler hakkında hızlı bilgiler alınmış ve genetik çalışmalar yapılmıştır. Sonuç olarak, arazi çalışmaları, yapılan anket çalışmaları ve fotokapan çalışmalarında çizgili sırtlanların yaşam davranışları, aktif olma saatleri ve DNA analizleri gerçekleştirilmiştir. Bu kapsamda bölgesel çalışmamızda çizgili sırtlanların en çok ölme sebepleri gün batımından sonra aktif oldukları saatlerde yollarda araç çarpması olduğu dikkat çekici bir unsur olduğu gözükmüştür. Ekolojik geçiş alanlarının en çok trafik kazalarının olduğu yerlere yapılması önerilmiştir. Çizgili Sırtlanların yaşadıkları ekosistemlerdeki yuva yerleri olan taşlık ve kayalık alanların özellikle taş ocakları tarafından bozulduğu ve habitat kaybının meydana geldiği tespit edilmiştir. Türün soyunun devamlılığı için çözüm önerileri tez içerisinde verilmiştir.
Özet (Çeviri)
In this thesis, it is aimed to determine the presence (current condition) and ecology of striped hyenas in Sanliurfa region, one of the wild animals whose numbers are rapidly decreasing in Turkey. In our study, it is planned to determine the population size, distribution, habitat, nutrition and food sources, social behavior, relationships with people, threat elements on the species and measures to be taken to protect it. In addition, phylogenetic DNA studies were carried out as a result of samples taken from dead individuals in Sanliurfa and Hatay cities. Field works took place in Sanliurfa province for 9 months from April to December 2018 in different locations of Fırat Wildlife Development Area, Halfeti, Birecik and Bozova, Hatay center and sub-districts. 5 phototraps were used in the field works carried out day and night. Phototraps are especially placed on footpaths, creek beds and garbage dumps used for feeding purposes on the passageways of striped hyenas. Phototraps were collected once a week and records were examined in the laboratory and placed in different places again Land works were carried out two days a week on daytime. It is thought that striped hyenas can use; rock crevices, caves, pathways, creek edges and creek beds and garbage dumbs have been carefully examined. Materials such as carcasses, nutrient residue and feces belonging to striped hyenas were searched here. During the study period, the ecology of striped hyenas and species-threatening elements were investigated in natural, agricultural and living areas of approximately 60 thousand hectares. Surveys were conducted in Siverek, Harran, Suruç and central villages of Şanlıurfa. All data used in our study were collected using direct and indirect methods. In the fiels works, ecological features such as the presence of striped hyenas, signs of life, distribution and density of the population and effective threat elements on the species were determined. In addition, due to the strong communication with the local people in the Şanlıurfa region, rapid information was obtained especially about individuals who had traffic accidents and genetic studies were achieved. As a result, in the surveys and photorap studies, the life behavior, active hours and DNA analyses of striped hyenas were realized. In this context, in our regional study, it was found to be a remarkable element that the causes of the most death of striped hyenas were vehicle crashes on the roads during the hours they were active after sunset. Within the scope of the thesis, the most important suggestions in the results section were proposed to make the head of ecological transition areas to the places where there are the most traffic accidents. The main nesting places in the ecosystem where striped hyenas live; it has been determined that nest degradation and habitat loss are of great importance due to quarry of areas such as stones and cliffs. Solution suggestions for the continuity of the lineage of the species are given in the thesis.
Benzer Tezler
- Hatay ve Şanlıurfa illerinde çizgili sırtlan (Hyaenidae:Hyaenahyaena) ekolojisi
Hatay and Şanliurfa provinces striped hyaena(Hyaenidae:Hyaenahyaena) ecology
UMUT KILIÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
BiyolojiHatay Mustafa Kemal ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EROL ATAY
- Coğrafi planlama yönünden Şanlıurfa ilinin tarımsal yapısı
The agricultural structural of province of Şanlıurfa terms of geographical planing
SEDAT BENEK
- Endüstriyel amaçlı bir yoğunlaştırıcı güneş kolektörünün tasarımı, imalatı ve deneysel incelenmesi
Design, manufacturing and experimental investigation of a concentrating solar collector for industrial purposes
AHMET ERSAVAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Makine MühendisliğiHarran ÜniversitesiMakine Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BÜLENT YEŞİLATA
- Şanlıurfa ilinde satışa sunulan Urfa peynirlerinin bazı kimyasal özellikleri ve proteoliz düzeylerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma
A Study on investigation of some chemical properties and proteolysis of Urfa cheese marketted in Şanlıurfa
AHMET FERİT ATASOY
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Gıda MühendisliğiHarran ÜniversitesiGıda Bilimi ve Teknolojisi Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. M. SERDAR AKIN
- Şanlıurfa ilinde meydana gelen kentsel değişimin uzaktan algılama teknikleri yardımıyla belirlenmesi
Determining of the urban changes in the province Şanlıurfa by remote sensing technics
YASEMİN GÜLTEKİN