Kitâb-i Fârsî fî Fenni'l-Elhân ve 15.yy mûsikî nazariyâtındaki yeri ve önemi
Kitab Farsi fi Fan al-Alhan and its place and importance in 15th century music theory
- Tez No: 706180
- Danışmanlar: DOÇ. DR. UBEYDULLAH SEZİKLİ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Müzik, Music
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 433
Özet
Safiyüddin Urmevî ve Edâvr ismi ile meşhur olan Kitâbü'l-Edvâr fi'l-mûsîka eseri ile, mûsikî nazariyâtına yeni bir kapı açıldı. Urmevî'den sonra gelen mûsikî yazarları, Urmevî'nin takipçileri niteleğinde olarak eserlerini Urmevî'nin Edvâr'ı üzerine kaleme aldıkları gözlenmektedir. 14. Yüzyılın başlangıcında Allame Kutbuddîn-i Şîrâzî ve Dürretü't-tâc li-gurreti'd-debbâc adlı eseri ile başlayan bu çalışmalar, daha sonra aynı yüzyılda Şemsüddîn-i Âmülî ve Nefâʾisü'l-fünûn fî ʿarâʾisi'l-ʿuyûn'u, İmâdüddîn Yahya Kâşî ve Şerh-i Edvâr'ı, Hasan Kâşânî ve Kenzü't-tuhaf'ı, Mevlânâ Mübârekşâh-i Buhârî ve Şerhi'l-edvâr'ı, Lutfullah-i Semerkandî ve Tercüme ve Şerh-i Edvâr'ı ile devam ederek, 15. Yüzyılın başlarında Hâce Abdulkâdir-i Merâgî ve Câmiʿu'l-elhân'ı ile zirveye ulaştı. Bu yazarların her biri, kendi yorumları ve görüşleri ile mûsikî nazariyâtında olan eksik veya yeri boş olan konuların tamamlanması doğrultusunda çabalandıkları izlenmektedir. Bu yıllarda telif edilen ve bizim tez çalışmamızın temelini oluşturan bir diğer eser ise Risâle fî fenni'l-elhân dır. Eserin çağımız istinsahlarındaki bilgilere göre Hulâsatü'l-efkâr fî ma'rifeti'l-edvâr ismi ile 14. yüzyılın ilk yarısında yaşayan ünlü hattat Şehabeddin Abdullah Sayrafî'ye atf edilmiştir. Yaptığımız araştırmalar neticesinde bu eserin Sayrafî'ye ait olmadığı ve eserin müellifinin, Abdulkâdir-i Merâgî ile çağdaş olan Fahreddin-i Müsevfî olduğu ve eserini Merâgî'nin Câmiʿu'l-elhân'ından bir kaç sene sonra telif ettiği ortaya çıkartılmıştır. Risâle fî fenni'l-elhân, bir mukaddime, fen adında iki bölüm ve bir hatimeden oluşarak, klasik mûsikî nazariyatı çerçevesinde kaleme alınmıştır. Mukaddime kısmında, mûsikî ilmine bir giriş mahiyetinde temel bilgiler verilmiştir. Birinci ve ikinci bölümlerde ise mûsikînin nazarî boyutlarını, mûsikînin nağmeleri ve nağmeleri ile ilişkide olan îkâ'ları konu edinmiştir. Eserin son bölümü olan hâtimede ise mûsikînin amelî boyutu ile uygulama ve icrâ keyfiyetinden söz edilmiştir. Bu eserde, Merâgî'nin eserlerinde de bulunmayan bazı konu ve bilgilere rastlanmıştır. Bu bilgilerden hareketle müellif bu eseri ile mûsikî nazariyâtına büyük bir katkıda bulunmuştur denilebilir.
Özet (Çeviri)
A new door to music theory was opened with the work of Safi al-din Urmawi and Kitab al-Adwar fi al-musiqa, which is famous for its names. It is observed that the music writers who came after Urmawi, as followers of Urmawi, wrote their works on Urmevi's Adwar. These studies, which started with the work of Allama Qotb al-Din Shirazi and Durrat al-taj li-ghurrat al-Dabbāj at the beginning of the 14th century, were followed by Shams al-Dīn Muhhammad Āmulī and Nafāʼis al-funūn fī ʻarāʼis al-ʻuyūn, in the same century, İmad al-din Yahya Kashi and his Şerh Adwar, Hasan Kashani and Kanz al-tuhaf, Mewlana Mubarak shah Buhari and Şerh al-Adwar, Lutf Allah Samarqandi and Tarcume ve Şarh Adwar It reached its peak with Abd al- Qadir Maraghi and Jami al-Alhan at the beginning of the 15th century. It is observed that each of these writers, with their own interpretations and views, endeavored to complete the missing or empty topics in his musical theory. A valuable work that was copyrighted in these years and formed the basis of our thesis is Risala fî fann al-alhan. According to the information in the contemporary copies of the work, this work was attributed to the famous calligrapher Shahab al-din Abdallah Sayrafi, who lived in the first half of the 14th century, under the name Hulasa al-afqar fî ma'rifat al-Adwar. As a result of our research, it has been revealed that this work does not belong to Sayrafî and that the author of the work is Fakhr al-din Musewfî, who is contemporary with Abd al- Qadir Maraghi, and that he copyrighted his work a few years after Maraghi's Jami al-Alhan. The work, which forms the basis of our work, was written within the framework of classical music theory, consisting of an introduction, two parts called science, and an orator. In the introduction part, basic information is given as an introduction to the science of music. In the first and second chapters, including the theoretical dimensions of the music, the tunes of the music and the îkas that are related to the melodies are discussed. In the last part of the work, the rhetoric, the practical dimension of the music and its application and performance are mentioned. In this work, some subjects and information that are not found in Maraghi's works were found. Based on this information, it can be said that the author has made a great contribution to the theory of music with this work.
Benzer Tezler
- İlk dönem (XIV-XV yüzyıllar) Türkçe tıp yazmalarında cilt hastalıkları ve tedavileri
The skin diseases in the 14th-15th centuries in Turkish medical manuscripts and terapies
MAHMUT TOKAÇ
Doktora
Türkçe
2000
Deontoloji ve Tıp Tarihiİstanbul ÜniversitesiDeontoloji ve Tıp Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF.DR. AYTEN ALTINTAŞ
- تفسير جزء من سورة الأنبياء من الآية (78إلى 86) من كتاب (فتح المنان في تفسير القرآن) للإمام محمود بن مسعود الشيرازي المتوفى سنة (710ه) (دراسة وتحقيق)
imam Mahmoud Ibn mesud al shırazı (Ölüm tarihi h710) ye ait (Fetih al Menan fi Tefsir Al Kur'an) adlı kitabında (Enbiya) süresinden bir bölümün tefsiri
ABDULHAKEEM ABED ALI
Yüksek Lisans
Arapça
2022
DinKarabük ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MOHAMED AMINE HOCINI
- Ahmed Hayâtî-yi Elbistânî'nin Şerh-i Tuhfe-yi Vehbî adlı eseri 'Şerhü Tuhfeti'l-Manzûmeti'd-Dürriyye fî-Lügati'l-Fârisiyye ve'd-Deriyye'(İnceleme-tenkitli metin-sözlük–tıpkıbasım)
Ahmed Hayâtî-yi Elbistânî'nin Şerh-i Tuhfe-yi Vehbî adlı eseri 'Şerhü Tuhfeti'l-Manzûmeti'd-Dürriyye fî-Lügati'l-Fârisiyye ve'd-Deriyye' (İnceleme-tenkitli metin-sözlük–tıpkı basım)
ÖZLEM ŞAHİN
Doktora
Türkçe
2016
Türk Dili ve EdebiyatıErciyes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ATABEY KILIÇ
- Dünden bugüne rebab ve yeniden ele alınması
Başlık çevirisi yok
M. REFİK KAYA
Sanatta Yeterlik
Türkçe
1998
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiTürk Sanat Müziği Ana Sanat Dalı
DOÇ. M. CAHİT ATASOY
- İbnü'l-Bâziş'in el-İknâ' fi'l-Kırââti's-Seb' adlı eserinin kıraat ilmi açısından tahlili
Ibn al-Bazish's work titled el-Iqna' fi al-Kiraat al-Sab'analyzed in terms of qiraat science
MUHAMMED ÖZBEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinErciyes ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET DEMİRCİ