Gazzâlî'nin ictihad anlayışı (el-Müstasfâ Min İlmi'l-Usûl özelinde)
Ghazali's doctrine of ijtihad (Specific to al-Mustasfa Min İlm al-Usul)
- Tez No: 706490
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ÜVEYS ATEŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Fıkıh usulü, Gazzâlî, el-Müstasfâ, İctihad, Müctehid, Jurisprudential method, Ghazali, al-Mustasfa, İndependent reasoning/ Ijtihad, Mujtahid
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 144
Özet
Bu araştırmada; fıkıh usulü ilminde eser veren ulema arasında önemli bir yere sahip olan İmam Gazzâlî'nin ictihad konusu hakkındaki görüşleri, değerlendirmeleri, izah ve yaklaşımları ele alınmıştır. Araştırmada, Gazzâlî'nin fıkıh usulü alanında önemli bir yere sahip olan“el-Müstasfâ min ʿilmi'l-usûl” adlı eserindeki ictihad nazariyesi yansıtılmaya çalışılmıştır. Ayrıca müellifin ictihad ile ilgili görüşleri hakkında yapılan bir takım tenkitler değerlendirilmiş ve yer yer gerekli cevaplar verilmeye çalışılmıştır. Gazzâlî, ictihad anlayışını ortaya koyarken diğer usulcüler gibi Kitap, sünnet ve icmâ delillerini kullanmıştır. Ancak bu delilleri kullanırken orijinal ictihad metodolojisini ortaya koymuş, yer yer diğer usulcülerden farklı olarak bazı ilkeler benimsemek suretiyle bunu ictihad nazariyesinde uygulamıştır. Söz gelimi, müellife göre dördüncü şer'î delil istishâb delilidir ve müellif bunu akıl delili olarak da nitelemiştir. Öte yandan kıyası, şer'î deliller arasında saymamıştır. Zira ona göre kıyas, şer'î delillerden biri değil de hüküm çıkarma yollarından biridir. Ayrıca Gazzâlî, müctehidin bilmesi gereken şer'î deliller arasında şer'u men kablenâ, sahâbî kavlî, istihsan ve maslahat-ı mürseleyi saymamıştır. Nitekim bunları mevhûm asıllar olarak nitelemiş ve muteber bir delil olarak görmemiştir. Bunun yanı sıra yetkin ve muhakkik bir usulcü olan İmam Gazzâlî'nin ictihad nazariyesi incelendiğinde ictihad nazariyesinin teşekkülünde İmam Şafii, Basra Mu'tezile ekolü, Ebu'l-Hasen el-Eş'arî, Ebû Bekir el-Bâkıllânî ve İmâmü'l-Haremeyn el-Cüveynî'nin izleri görülmektedir.
Özet (Çeviri)
Abu Hamid al-Ghazali is one of the permanent scholars who have widely discussed independent reasoning (Ijtihad), one of the fundamental sources of Shari'ah law. This study envisages descriptively analyzing Ghazali's doctrine of ijtihad / independent reasoning through his famous scientific work al-Mustasfā min 'ilm al-usul. In addition, the study examines al-Ghazali's critical opinions regarding independent reasoning/Ijtihad. Regarding the legitimacy, necessity, and importance of independent reasoning/ Ijtihad, Al-Ghazali presents shreds of evidence from the Qur'an and Sunnah, following the traditional approach of Muslim jurists. Yet, there are still some issues, where Al-Ghazali carries his own views and does not follow the traditional arguments. Therefore, it would be correct to say that while describing independent reasoning/ ijtihad, al-Ghazali has neither fully followed the tradition nor introduced a separate approach, rather, he has adopted a balanced approach between tradition and innovation. For example, discussing the sources of Shari'ah law, Al-Ghazali accepts presumption of continuity/ Istihaab as a permanent source, but, simultaneously, he does not recognise the independent reasoning/ Ijtihad as a permanent source of Shari'ah law, rather he considers it as a tool to infer Shari'ah provisions. Also, Ghazali does not recognise the revealed laws preceding the Shari'ah of Islam (Sharu man Qablana), the Fatwas and personal opinions of the companions of the prophet Muhammad- peace be upon him-, Equity of Islamic law, (Istihasan) and consideration of public interest (Maslaha Mursala) as authentic sources of Shari'ah law. According to Ghazali, these are presumed to be the source of law. In addition, according to the study, the flavour of the approaches of Shafi'i, Iraqi, more precisely Basrian Mu'tazilah school of thought, Ash'ari, Juwini, Abu Bakr Saghir and Baqlani has been reflecting in the Ghazali's technique of reasoning and approach of inference.
Benzer Tezler
- El-Mahsûl bağlamında Fahrettin er-Razî'nin ictihad anlayışı
İn the context of 'Al-Mahsûl' Fahrettin er-Razî's views of ijtihad
HASAN BULUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
DinBingöl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. İSMAİL NARİN
- İbn Hazm'ın en-Nübez adlı eserinin tahlili
Analysis of İbn Hazm's book: Al-Nubadh
ŞEYHMUS AKSAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
DinDokuz Eylül ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. İSMAİL ACAR
- Ebu'l-Hasen el-Mâverdî'nin el-Hâvi'l-Kebîr adlı eserinde fıkıh metodolojisi
Fikih methodology in Ebu'l-Hasen el-Maverdi's work titled el-Hâvi'l-Kebir
İBRAHİM İLHAN
Doktora
Türkçe
2021
DinAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET ÜNSAL
- Sadrüşşeria es-Sâni'nin hukukçuluğu (Et-Tavzîh fi Halli Ğavâmizi't Tenkîh adlı eseri bağlamında)
Sadr al-Shariah es-Sâni, his being the jurist (Within the context of his work entitled 'Et-Tavzîh fi Halli Ğavâmizi't-Tenkîh')
SEZAYİ BEKDEMİR
Doktora
Türkçe
2016
DinCumhuriyet ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAKKI AYDIN