Makâsıdü'ş-şerîa'nın tarihsel gelişimi ve İbn Kayyim el-Cevziyye'nin makâsıd anlayışı
The historical development of maqasid al-shari'ah and Ibn Qayyim al-Jawziyyah's approach to maqasid
- Tez No: 930291
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HASAN MAÇİN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Adıyaman Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 130
Özet
İslâm hukukunun esas gayesi insanların dünyevî ve uhrevî maslahatlarını temin etmek, mefsedetlerden de uzak durmalarını sağlamaktır. Bundan dolayı şâriin vazettiği hükümler, hikmet ve maslahat merkezli olup kâinat bu ilkeler üzerine inşa edilmiştir. İnsanları gâi planın merkezi konumuna yerleştiren şâri', kâinatta amaçsız ve hikmetsiz hiçbir şey yaratmamış ve her şeyi bir hikmete mebni kılmıştır. İslâm hukukunun ana kaynakları olan Kur'an ve sünnetin doğru biçimde anlaşılıp yorumlanması, bu iki temel kaynaktan hüküm çıkarılması ve teâruz bulunan deliller arasında hangi ölçütlerin dikkate alınacağı gibi hususlar hakkında birtakım ictihadî faaliyetlere ihtiyaç duyulmuştur. Naslarda hükmü bulunmayan meselelerde mevcut olan hukukî boşluğu doldurmak için kıyas, istislâh, istishâb, istihsan gibi ictihadî yöntemlere başvurulmasının temel hedefi, kanun koyucunun maksatlarını anlamaya yöneliktir. Bu kapsamda ictihadın odak noktasını oluşturan makâsıdü'ş-şerîa konusunun önemi ortaya çıkmaktadır. İslâm hukukunun ana gayeleri, önem dereceleri açısından üçlü bir tasnife tabi tutulmuştur. Cüveynî'nin temelini attığı bu tasnif öğrencisi Gazzâlî tarafından daha sistematik hale getirilimiştir. Daha sonraki süreçte usûlcülerin takip ettiği bu tasnif zarûriyyât, hâciyyât ve tahsîniyyât şeklinde adlandırılmıştır. Çalışmamızda, makâsıd anlayışının tarihsel süreci ve İbn Kayyim el-Cevziyye'nin makâsıd ile alakalı görüşleri ele alınmıştır. Bu sebeple asıl amacımız makâsıdın tarihi süreç içerisinde nasıl bir gelişim gösterdiğini ve İbn Kayyim el-Cevziyye'nin makâsıda dair açıklamalarını tespit ve tahlil etmektir.
Özet (Çeviri)
The primary objective of Islamic law is to ensure the worldly and otherworldly well-being (masalih) of human beings and to protect them from harm (mafasid). Therefore, the rulings established by the Lawgiver (al-Shari') are based on wisdom and benefit, and the universe has been structured upon these principles. The Shari', who places humans at the center of the divine purpose, has created nothing in the universe without reason and has assigned a purpose to everything. The correct understanding and interpretation of the primary sources of Islamic law, namely the Qur'an and Sunnah, the derivation of rulings from these sources, and the criteria for resolving conflicts between evidences have necessitated certain ijtihadi efforts. In cases where there is no explicit ruling in the texts, ijtihadi methods such as qiyas (analogical reasoning), istislah (consideration of public interest), istishab (presumption of continuity), and istihsan (juridical preference) have been employed to fill the legal gaps. The fundamental aim of these methods is to comprehend the underlying objectives of the Lawgiver. Within this framework, the importance of maqasid al-shari'ah (objectives of Islamic law), which forms the focal point of ijtihad, becomes evident. The primary goals of Islamic law have been classified into a three-tier hierarchy based on their level of importance. This classification, initially laid out by al-Juwayni, was later systematized by his student al-Ghazali. In subsequent periods, this categorization, which became widely adopted by scholars of usul al-fiqh (Islamic legal theory), was named daruriyyat (necessities), hajiyyat (needs), and tahsiniyyat (enhancements). In this study, the historical development of the concept of maqasid and the views of Ibn Qayyim al-Jawziyyah regarding maqasid have been examined. Therefore, the primary aim of this research is to identify and analyze the progression of maqasid over time and to explore Ibn Qayyim al-Jawziyyah's contributions to the understanding of this concept.
Benzer Tezler
- Ahkâm-ı sultâniyenin ortaya çıkış gelişimi ve sebepleri -Hicri V. asır–
The emergence of al-Ahkam al-Sultaniyah and its development and causes -5th century Hijri-
AZAD JEMİL HESSEN HESSEN
Doktora
Türkçe
2023
DinSüleyman Demirel ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ADNAN KOŞUM
- Makâsıdü'ş-Şerîa ışığında maslahat ve mefsedet: Avrupa Fetva ve Araştırma Konseyi'nin fetvaları üzerine analitik ve uygulamalı bir araştırma
Maslahah and mafsadah in light of Maqasid al-Sharia: an analytical and applied study on the fatwas of the European Council for Fatwa and Research.
MUNZIR DERVİŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
DinKarabük ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUHAMMED SIDDIK
- Ahmed b. yahya'nın (916/1510) kaleme aldığı 'Def'u'l-itirâz Alâ Haşiyeti'l-Keşşâf li Taftazânî' adlı eserin tahkik ve tahlili (kitabın başından surelerin başlangıcıyla ilgili konuya kadar)
دفع الاع ر تاضات عل ي ، لأحمد بن يحىي المعروفحاشية الكشاف للتفتازا نبالحفيد )ت. 916 / 1510ً( من أول الكتاب ح ر ي مسألة فواتح السور: دراسة)ًوتحقيقا
MOHAMMED IDNAN HASHEM
Yüksek Lisans
Arapça
2025
DinTokat Gaziosmanpaşa ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ENVER BAYRAM
- Kültürlerarasılık ekseninde Nevbet-i Müretteb'in farklı coğrafyalardaki izleri üzerine bir inceleme
An investigation on the traces of Nevbet-i Muretteb in different geographies on the axis of intercultural
ALİ İHSAN ALEMLİ
Doktora
Türkçe
2022
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiMüzikoloji ve Müzik Teorisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİLGÜN DOĞRUSÖZ DİŞİAÇIK