19. yüzyılda 'Eser-i İstanbul' damgalı porselen üretimi
'Eser-i İstanbul' stamped porcelain production in 19th century
- Tez No: 706685
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ SUAT ALP
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 311
Özet
1845 yılında Beykoz bölgesinde yer alan İncirköy'de, Rodos asıllı bir devlet adamı olan Ahmed Fethi Paşa tarafından bir porselen fabrikası kurulmuştur. Bu fabrika, geçmiş yüz yıllarda geleneksel seramik ve çini sanatıyla çok sayıda örnek vermiş Osmanlı Devleti'nin 19. yüzyılda porselen üretimini gerçekleştirdiği ilk sanayi ölçeğindeki girişimdir. 19. yüzyılda başlayan sanayileşme hareketleri ile Osmanlı'da birçok sanayi tesisi kurulmuş, Avrupa'dan getirtilen makineler ve yabancı uzmanlar ile yerli üretim kapasitesinin arttırılması hedeflenmiştir. Bu girişimler sonucunda, Beykoz sahip olduğu coğrafi avantajlar sayesinde bir sanayi bölgesi niteliği kazanmış, bu dönemde İstanbul'da kurulan fabrikaların çoğu bu bölgede konumlandırılmıştır. 'Eser-i İstanbul' damgalı porselenlerin üretimi de Osmanlı maddi kültüründe seramik malzemeden porselen malzemeye geçişin ilk sanayi adımı olarak bu bölgede başlamıştır. Tez çalışması kapsamında incelenen arşiv belgelerinde Beykoz Tabak Fabrikası ve İncirköy Fabrikası olarak adı geçen porselen fabrikasının Ahmed Fethi Paşa tarafından aynı yıllarda kurulduğu bilinen Beykoz Çini ve Billur Fabrikası ile aynı fabrika olduğu anlaşılmıştır. Geçmişte de Osmanlı sanayisinde birlikte yer alan ve eş zamanlı gelişen porselen ve cam malzemenin bu fabrikada da birlikte üretildiği yazılı ve görsel dönem kaynakları ile ortaya çıkarılmıştır. Müze envanterleri kapsamında günümüzde saptanabilen 'Eser-i İstanbul' damgalı porselenlerin malzeme, teknik, form ve süsleme bakımlarından analiz edildiği ve değerlendirildiği bu çalışma, porselen malzemenin gelişimine, üretimin gerçekleştiği yıllara, fabrikanın işleyişine ve eserlerin niteliklerine dair bir kaynak teşkil etme hedefi taşımaktadır. Anahtar Sözcükler Eser-i İstanbul, Porselen, Üretim, Fabrika, Beykoz, İncirköy, 19. Yüzyıl
Özet (Çeviri)
In 1845, a porcelain factory was built in Incirkoy, located in Beykoz region, by Ahmed Fethi Pasha, a statesman originally from Rhodes. This factory is the first industrial-scale attempt at porcelain manufacturing in the 19th century in the Ottoman Empire, which had produced many examples of ceramics and tiles throughout the previous centuries. With the industrialisation movement starting in the 19th century, many industrial facilities were formed within the Ottoman Empire aimed at increasing local production capacity by bringing in machines and foreign experts from Europe. As a result of these attempts, Beykoz became an industrial zone, due to its geographical advantages, with the majority of factories built in this region. 'Eser-i Istanbul' stamped porcelain production that started in this region was the first step in a transition in Ottoman material culture from ceramics to porcelain. From the archive documents analysed in the thesis study, it appears that the porcelain factory referred to as Beykoz Plate Factory or Incirkoy Factory is the same factory as the Beykoz Tile and Crystal Factory, known to be built by Ahmed Fethi Pasha. The contemporaneous written and visual sources reveal that porcelain and glass material, which in the past had developed simultaneously in the Ottoman Empire, were being manufactured in this factory together. This study, which analyses and evaluates the material, technique, form and decoration of porcelains from various museum inventories which can be identified as bearing the 'Eser-i Istanbul' stamp, aims to be a source on the development of porcelain material, the years of manufacture, operation of the factory and the qualification of the pieces. Keywords Eser-i Istanbul, Porcelain, Production, Factory, Beykoz, Incirkoy, 19th Century
Benzer Tezler
- Osmanlı modernleşmesinde mali reformların istanbul'daki mekânsal yansımalarının 'Bank-ı Osmanî-i Şȃhȃne' örneği üzerinden değerlendirilmesi
Evaluation of the spatial reflections of financial reforms in Ottoman modernization in İstanbul on the example of 'Bank-ı Osmanî-i Şȃhȃne'
ESMA ÜNLÜ
Doktora
Türkçe
2024
Mimarlıkİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖMER SADETTİN ÖKTEN
- Yenişehirli Ahmed Cemal Efendi'nin hayatı ve 'Memâlik-i Osmaniye'ye Mahsus Coğrafya-yı Askerî' adlı eseri
The life of Yenişehirli Ahmed Cemal Efendi and his work 'Memâlik-i Osmaniye'ye Mahsus Coğrafya-yi Askerî'
KÜBRA TAŞDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Bilim ve Teknolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiBilim ve Teknoloji Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HASAN KARATAŞ
- Tasavvuf literatüründe Etvâr-ı Seb'a ve Harîrîzâde'nin Fecru'l-Esmâ ve Subhu'l-Müsemmâ adlı risalesi,
Etvâr-i Seb'a in the sufism literature and Harîrîzâde's treatise named Fecru'l-Esmâ ve Subhu'l-Müsemmâ
FURKAN USTAKURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
DinGümüşhane ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ADEM ÇATAK
- Mecmû'a-i Eş'âr inceleme-metin (Hırvatistan İlimler ve Sanatlar Akademisi Arşivi 0846)
Mecmû'a-i Eş'âr analyze-text (Archive of Croatia Sciences and Arts Academy 0846)
ÖZLEM BATĞI
Doktora
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YAŞAR AYDEMİR
- Kemâl-nâme-i Düğümlü Baba cild-i sâlis (İnceleme-metin)
Kemal-name-i Dugumlu Baba jild 3 (Research-analysis)
ŞEYDA NUR KÜÇÜK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıSakarya Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KENAN MERMER