Türk dili tarihî boyunca {+CA} eki ve işlevleri
{+CA} suffix and its functions throughout the history of Turkish language
- Tez No: 707830
- Danışmanlar: PROF. DR. NESRİN BAYRAKTAR ERTEN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 71
Özet
Türk dili tarihi boyunca karşımıza çıkan {+CA} eki, Türkçenin ilk yazılı metinleri kabul edilen Orhon Yazıtlarında çekim ekleri içerisinde yer almakta, eşitlik durumu olarak kabul edilmektedir. Ekin tarihi süreçlerdeki değişimi ve çekim eklerinin bulundurması gereken bazı kriterler baz alındığında yapım eki olma niteliğine daha yatkın olduğu anlaşılmaktadır. Eklendiği isimlere bir çekim eki özellikleri vermemekte, sıfat ve zarf niteliği kazandırmaktadır. Bahsedilen nitelikler dışında dil adı, yer adı, hayvan ve bitki adları gibi sözlük değeri olan kalıcı isimler oluşturmakta da kullanılmaktadır. {+CA} eki bu işlevleriyle Türk dilinin tarihî süreçlerinde bir yapım eki gibi hareket etmiştir. Yapım eki olma niteliğiyle birlikte geldiği isimlere yüklediği anlam sadece eşitlik durumuyla kalmamaktadır. Eşitlik anlamı dışında isimlere göre, kadar, gibi, olarak vb. anlamlar katmaktadır. Anlam ve kullanım çeşitliliğiyle Türkçenin işlek kullanıma sahip eklerinden biri kabul edilmektedir. Türkiye Türkçesine gelindiğinde alıntı sözcüklerin Türkçeleştirilmesinde işlek olarak kullanıldığı ve bir yapım eki işleviyle hareket ettiği anlaşılmaktadır.
Özet (Çeviri)
The suffix {+CA}, which has appeared throughout the history of the Turkish language, is included in the inflectional suffixes in the Orkhon Inscriptions, which are accepted as the first written texts of Turkish, and is accepted as a state of equality. It is understood that the suffix is more likely to be a constructional suffix based on the changes in the historical processes and some criteria that the inflectional suffixes should have. It does not give an inflectional suffix features to the nouns to which it is added, but gives it the quality of adjectives and adverbs. Apart from the mentioned qualities, it is also used to create permanent names with dictionary value such as language name, place name, animal and plant names. With these functions, the {+CA} suffix acted as a constructive suffix in the historical processes of the Turkish language. The meaning it gives to the names it comes with as a suffix is not limited to equality. Other than the meaning of equality, according to the names, as, as, etc. adds meaning. It is accepted as one of the most commonly used suffixes of Turkish with its variety of meaning and usage. When it comes to Turkey Turkish, it is understood that it is used as a verb in the Turkishization of borrowed words and acts as a constructive suffix.
Benzer Tezler
- Orta Türkçede isim çekim eklerinin kullanılış şekilleri ve fonksiyonları
Usage ways and functions of noun's infexional affixes in middle Turkish
BURHAN BARAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Türk Dili ve EdebiyatıDicle ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. MÜNİR ERTEN
- Hâzâ Kitâb-ı Tâʿbirnâme-i İbn-i Sîrîn Allahu Aʿlem (inceleme-metin-sözlük-tıpkıbasım)
Hâzâ Kitâb-ı Tâʿbirnâme-i Ibn-i Sîrîn Allahu Aʿlem (review-text-dictionary-typescript)
TUBA ÖZFİDAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıBatman ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET EMİN TUĞLUK
- Eski Anadolu Türkçesinde kadın ile ilgili sözvarlığı
Vocabulary related to woman in Old Anatolian Turkic
BEYHAN YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıHitit ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. İSA SARI
- Influence of the Erasmus Student Mobility Programme on competence development of students
Erasmus Öğrenci Değişim Programının öğrencilerin yeterlik gelişimlerine etkisi
AYÇA ALTAY
Yüksek Lisans
İngilizce
2016
Eğitim ve ÖğretimAkdeniz ÜniversitesiYabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BİNNUR İLTER
- La Vie artistique litteraire culturelle et sociale l'Izmir en langue Française (du XVII'eme siecle a nos jours)
Fransızca'da İzmir'in sanatsal edebi kültürel ve toplumsal yaşamı (XVII'inci yüzyıldan günümüze)
HASAN ZORLUSOY
Doktora
Fransızca
1993
Fransız Dili ve EdebiyatıDokuz Eylül ÜniversitesiFransız Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EROL KAYRA