Doğu Türkçesiyle yazılmış Râhatü'l-Kulûb (1b-44a) (Filolojik inceleme-metin-dizin-tıpkıbasım)
Râhat al-Qulûb written in Eastern Turkish (1b-44a) (Philological study-text-index-facsimile)
- Tez No: 708544
- Danışmanlar: DOÇ. DR. FATİH BAKIRCI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eski Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 305
Özet
Yüksek lisans tezi olarak hazırlanan Râhatü'l-Kulûb adlı eser, İsveç Uppsala Üniversitesi Kütüphanesi Doğu Türkçesi Yazmalar Kataloğunda 478 numarada kayıtlıdır. Çalışma, metnin 1b-44a yapraklarıyla sınırlıdır. Eserin dünyanın çeşitli kütüphanelerinde aynı adı taşıyan yirmiden fazla Arap harfli yazması bulunmaktadır. Râhatü'l-Kulûb, 1885/86 yılında Doğu Türklük sahasında istinsah edilmiş dinî-didaktik bir metindir. Eser, Doğu Türkçesiyle (yaygın adıyla Çağatayca/Çağatay Türkçesi) yazılmıştır. 19. yüzyılda istinsah edilen metin, klasik dönem metinlerinin dil bilgisi özelliklerinin yanı sıra Klasik Sonrası Doğu Türkçesinin dil bilgisi özelliklerini de göstermektedir. Bunun yanı sıra metinde yer yer Doğu Türkçesinin bugünkü uzantısı olan Özbek Türkçesi ve Yeni Uygur Türkçesinin dil özellikleri de görülmektedir. Dolayısıyla eser; çağdaş Türk lehçelerine giden sürecin takip edilebilmesi bakımından, 19. yüzyılda Doğu Türkçesinin durumunu göstermesi bakımından ve ileride yapılacak olan Türk dili ve tarihi araştırmalarına katkı sağlaması bakımından önem taşımaktadır. Tezin içeriği;“Giriş”,“Filolojik İnceleme”,“Çeviri Yazılı Metin,”“Dizin”ve eserin“Tıpkıbasım”ından oluşmaktadır. Çalışmanın giriş bölümünde tezin amacı belirtilmiş, Râhatü'l-Kulûb' un Arap harfli yazmaları hakkında bilgiler verildikten sonra üzerinde çalışılan Uppsala yazmasının tavsifi yapılmıştır. Ardından eserin dili ve dahil olduğu Klasik Sonrası Doğu Türkçesi dönemi hakkında bilgi verilmiş ve konuşma dilinin yazı diline nasıl yansıtıldığını göstermek amacıyla eserde tespit edilen yerel unsurlara yer verilmiştir. Eserin dil bilgisi özelliklerinin incelendiği bölümde metnin ana hatlarıyla dil bilgisi özellikleri, metinde dikkat çeken yazımlar, dikkat çeken ses bilgisi, şekil bilgisi özellikleri ve metnin söz varlığı üzerinde durulmuştur. Ardından Arap harfli metin çeviri yazılı alfabeye aktarılmıştır. Dizin bölümünde sözcüklerin metinde kullanılan anlamları verilmiş ve ilgili sözcüklerin kaynak dilleri belirtilmiştir. Tıpkıbasım bölümünde Arap harfli yazmanın tıpkıbasımı verilmiştir. ANAHTAR SÖZCÜKLER: Râhatü'l-Kulûb, Doğu Türkçesi, Klasik Sonrası Doğu Türkçesi, Yeni Uygur Türkçesi, İmlada Yerelleşme
Özet (Çeviri)
This study called Râhatü'l-Kulûb, which was prepared as a master's thesis, is registered at number 478 in the East Turkish Manuscripts Catalogue of the Swedish Uppsala University Library. The study is limited to leaves 1b-44a of the text. The work has more than twenty Arabic scripts with the same name in various libraries around the world. Râhat al-qulûb is a religious-didactic text that was copied in the field of Eastern Turkish field in 1885/86. The work was written in Eastern Turkish (commonly known as Chagatay Turkish). The text, which was copied in the 19th century, shows the grammatical features of Post-Classical Eastern Turkish. Post-Classical Eastern Turkish is one of the sub-periods of Eastern Turkish. In addition, the text also shows the linguistic features of Uzbek Turkish and Modern Uighur Turkish, which are the current extensions of Eastern Turkish. The work is important to following the process leading to contemporary Turkish dialects, showing the evolution of Eastern Turkish in the 19th century and contributing to future research on Turkish language and history. The content of the thesis is“Introduction”,“Philological Study”,“Translated Text”,“Index”and“Facsimile”. In the introduction part of the study, the purpose of the thesis was stated, after giving information about Râhatü'l-Kulûb's manuscripts with Arabic letters, the Uppsala manuscript that was studied was described. Then, information was given about the language of the work and the Post-Classical Eastern Turkish period in which it was included, and local elements determined in the work were given in order to show how the spoken language was reflected in the written language. In the section which the grammatical features of the work are examined, the grammatical features of the text, the striking spellings in the text, the phonetics, morphology features and the vocabulary of the text are emphasized. Then the Arabic letter text was translated and transcribed. In the index section, the meanings of the words used in the text are given and the source languages are specified. In the facsimile section, the facsimile of the manuscript in Arabic letters is given. KEYWORDS: Râhat al- qulûb, Eastern Turkish, Post-Classical Turkish, Modern Uighur Turkish, Localization in Orthography
Benzer Tezler
- Geç Dönem Çağatay Türkçesiyle yazılmış Rāḥatüʾl-Kulūb'un 1B-32B yaprakları üzerinde dil incelemesi (İnceleme-metin-dizin-tıpkıbasım)
Analysis of the language on pages 1B-32B of Râḥatüʾl-Qulûb written in Late Period Chagatai Turkish (Grammar-text-index-facsimile)
ŞEYDA ÖZFİDAN GÜNAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ASLI ZENGİN
- Doğu Türkçesiyle yazılmış Râhatü'l Kulûb (44b-88b) (Filolojik inceleme-metin-dizin-tıpkıbasım)
Râhat Ul-Qulûb written in Eastern Turkish (44b-88b) (Philological study-text-index-facsimile)
BÜŞRA MAVZER TAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DilbilimMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SERAP ALPER
- Kaşkay Türklerinin tarihi
The History of Qashqai Turks
BABEK CAVANŞİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
TarihMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF.DR. AHMET TAŞAĞIL
- Özbek Türkçesinin leksikolojisi
Başlık çevirisi yok
SELAHİTTİN TOLKUN
Yüksek Lisans
Türkçe
1994
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiEski Türk Dili Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURİ YÜCE
- Salâhî Gül ü Bülbül: Giriş-metin-Türkiye Türkçesi çevirisi-dizin-tıpkıbasım
Salâhî Gül ü Bülbül: Introduction-text-Modern Turkish translation-index-facsimile
FATİH BAKIRCI
Doktora
Türkçe
2013
Türk Dili ve EdebiyatıMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TANJU SEYHAN