Mardin ili geofit florası ile etnobotanik özellikleri ve bazı taksonlar üzerinde fitokimyasal araştırmalar
The geophytic flora of Mardin with ethnobotanical features and phytochemical studies on some taxa
- Tez No: 708853
- Danışmanlar: PROF. DR. HASAN AKAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Botanik, Botany
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Harran Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Biyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 466
Özet
Bu çalışma Mardin ili sınırlarında yayılış gösteren geofit florası ile etnobotanik özellikleri ve 7 geofit taksonunun fitokimyasal özelliklerini tespit etmek amacıyla yapılmıştır. Araştırma alanından 2019-2021 yılları arasında toplanan 1100 bitki örneğinin değerlendirilmesi sonucunda 30 familya ve 64 cinse ait 167 tür ve türaltı takson tespit edilmiştir. Bunların 57'si Mardin için yeni kaydedilmiştir. Araştırma alanında en fazla takson içeren familyalar ve içerdikleri takson sayıları sırayla; Amaryllidaceae 32 (%19.27), Asparagaceae 26 (%15.66), Orchidaceae 21 (%12.65), Iridaceae 18 (%10.84), Liliaceae 12 (%7.22), Araceae 8 (%4.81) ve Ranunculaceae 8 (%4.81)'dir. Araştırma alanından en fazla takson içeren ilk 9 cins; Allium 27 (%16), Iris 8 (%4.82), Ornithogalum 8 (%4.82), Orchis 7 (%4.21), Ophrys 6 (%3.61), Gagea 6 (%3.61) Ranunculus 6 (%3.61), Crocus 5 (%3), Bellevalia 5 (%3)'dir. Taksonların 26'sı (%15.56) endemiktir. Çalışmada Allium mardinense yeni tür olarak yayınlanmıştır. Araştırma alanındaki geofitlerin fitocoğrafik dağılıma göre takson sayıları; İran-Turan 84 (%50.6), D. Akdeniz 17 (%10.24), Akdeniz 15 (%9.03), Avrupa-Sibirya 2 (%1.2), bilinmeyen ise 47 (%28.31) ile temsil edilmektedir. Araştırma alanındaki geofitlerden 76'sı (%45.78) soğanlı, 44'ü (%26.5) yumrulu, 32'si (%19.27) rizomlu ve 15'i (%9.03) kormludur. Etnobotanik çalışmada Mardin'in 9 ilçesine bağlı 18 farklı yerleşim yeri gezilmiş ve 61 kaynak kişi ile görüşülmüştür. Kaynak kişilerin yaş ortalaması 45'dir. Yapılan etnobotanik araştırmada 18 familya ve 28 cinse ait 61 geofit taksonun etnobotanik özellikleri tespit edilmiştir. Familya bazında en fazla kullanım Amaryllidaceae (13), Iridaceae (12), Araceae (8); cins bazında ise en fazla kullanım; Allium (10), Iris (6) ve Crocus (4) olarak belirlenmiştir. Bitkilerin en çok kullanılan kısımlar yaprak ve toprak üstü kısımlardır. Etnobotanik özellikleri belirlenen bitkiler gıda, tıbbi, süs, koku ve boyar madde amacıyla kullanılmaktadır. Fitokimyasal çalışmalarda 5'i endemik toplamda 7 bitki'nin soğan/yumru, yaprak ve çiçek kısımları çalışılmıştır. Allium armerioides, Bellevalia pseudolongipes, Muscari discolor'da üç farklı ekstraksiyon yöntemi (GY, MD, MAS) ve üç farklı solvent (Etanol, su, hekzan) ile elde edilen ekstreler, Arum rupicola var. rupicola, Biarum bovei, Hyacinthella siirtensis, Scilla hyacinthoides bitkilerinde ise geleneksel ekstraksiyon yöntemi (GY) ve etanol solventi ile elde edilen ekstrelerin toplam fenolik madde, toplam flavonoid madde, toplam tanen miktarı, DPPH, ABTS, CUPRAC antioksidan kapasite analizleri ve LC-MS/MS fenolik içerikleri araştırılmıştır. Toplam fenolik ve flavonoid madde miktarında en iyi değer Arum rupicola var. rupicola yaprağında; DPPH ve CUPRAC antioksidan analizinde en iyi değer Muscari discolor yaprağında; ABTS antioksidan analizinde en iyi değer Hyacinthella siirtensis yaprağında tespit edilmiştir. LC-MS/MS sonuçları incelendiğinde belirlenen fenolik maddeler içerisinde en fazla bulunan madde vanilik asit Allium armerioides çiçeğinde; hidroksinnamik asit, Bellevalia pseudolongipes yaprağında, fumarik asit ise Muscari discolor çiçeğinde tespit edilmiştir. Toplam kondanse tanen analizi sonuçlarıda ise en yüksek değer Arum rupicola var. rupicola ve Muscari discolor çiçeğinde belirlenmiştir.
Özet (Çeviri)
This study was carried out to determine the geophyte flora and ethnobotanical characteristics and phytochemical properties of 7 geophyte taxa in the borders of Mardin province. As a result of the evaluation of 1100 plant samples collected from the research area between 2019-2021, 167 species and subspecies taxa belonging to 30 families and 64 genera were determined. 57 of them were newly registered for Mardin. The families that contain the most taxa in the research area; Amaryllidaceae 19.27% (32 taxa), Asparagaceae 15.66% (26 taxa), Orchidaceae 12.65% (21 taxa), Iridaceae 10.84% (18 taxa), Liliaceae 7.22% (12 taxa), Araceae is 4.81% (8 taxa) and Ranunculaceae is 4.81% (8 taxa). The first 9 genera containing the most taxa from the research area; Allium 16% (27 taxa), Iris 4.82% (8 taxa), Ornithogalum 4.82% (8 taxa), Orchis 4.21% (7), Ophrys 3% .61 (6 taxa), Gagea 3.61% (6 taxa), Ranunculus 3.61% (6), Crocus 3% (5 taxa), Bellevalia 3% (5 taxa). 15.56% (26 taxa) of the taxa are endemic. Allium mardinense has been published as a new species. In the phytogeographic distribution of the geophytes in the study area, the most taxa are Irano-Turanian element 50.6% (84 taxa), Eastern Mediterranean element 10.24% (17 taxa), Mediterranean element 9.03% (15 taxa), Euro-Siberian element 1.2% (2 taxa), uncertain or the widely distributed one is represented by 28.31% (47 taxa). Geophytes in the study area can be classified as corm, rhizome, tuberous and bulbous. Of these, 76 taxa (45.78%) are bulbous, 44 taxa (26.5%) are tuberous, 32 taxa (19.27%) are rhizome and 15 taxa (9.03%) are corm. In the ethnobotanical study, 18 different settlements in 9 districts of Mardin were visited and 61 resource people were interviewed. The average age of the source persons is 45. Ethnobotanical characteristics of 61 geophytic taxa belonging to 18 families and 28 genera were determined in the ethnobotanical research. The highest usage on the basis of family is Amaryllidaceae (13), Iridaceae (12), Araceae (8); on the basis of gender, the highest usage; Allium (10), Iris (6) and Crocus (4). The most used parts of plants are leaves and above-ground parts. Plants whose ethnobotanical properties are determined are used for food, medicinal, ornamental, fragrance and coloring purposes. In phytochemical studies, the bulbs/tubers, leaves and flower parts of 7 plants, 5 of which are endemic, were studied. Allium armerioides, Bellevalia pseudolongipes, Muscari discolor extracts obtained with three different extraction methods (GY, MD, MAS) and three different solvents (ethanol, water, hexane), Arum rupicola var. rupicola, Biarum bovei, Hyacinthella siirtensis, Scilla hyacinthoides, total phenolic substance, total flavonoid substance, total tannin content, DPPH, ABTS, CUPRAC antioxidant capacity analyzes and LC-MS/ MS phenolic contents were investigated. A. rupicola var. rupicola leaf has the best value in the total amount of phenolic and flavonoid substances; The best value in DPPH and CUPRAC antioxidant analysis was in M. discolor leaf; The best value in ABTS antioxidant analysis was determined in the leaf of H. siirtensis. When the LC-MS/MS results were examined, the most abundant substance among the phenolic substances determined was vanilik asit in the flower of A. armerioides; hydroxinnamic acid was detected in Bellevalia pseudolongipes leaf and fumarik asit was detected in M. discolor flower. In total condensed tannin analysis results, the highest value was determined in A. rupicola var. rupicola and M. discolor flower.
Benzer Tezler
- Mardin ili tarım işletmelerinin tarımsal yapı ve mekanizasyon durumunun belirlenmesi
The Determination of agricultural structure and mechanization level of agricultural farms in Mardin
MEHMET CUMHUR EROĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
ZiraatSelçuk ÜniversitesiTarım Makineleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA KONAK
- Mardin ili Midyat ilçesi telkari gümüş işçiliği üzerine bir araştırma
Başlık çevirisi yok
GÜLER SULAR
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
El SanatlarıGazi ÜniversitesiEl Sanatları Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. LALE ÖZDER
- Avrupa'ya göç eden Süryanilerin habitusunun ve kültürel sermayesinin yeniden üretimi: Midyat Kafro Köyü örneği
The reproduction of the habitus and cultural capital of the Assyrians who migrated to Europe: The example of the Midyat Kafro Village
ESRA AKBAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
SosyolojiMardin Artuklu ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TAHİR PEKASİL
- Mardin ili Artuklu ve Kızıltepe ilçelerinde yetiştirilen yerel nar genotiplerinin organik asit, fenolik bileşenler ve şeker içeriklerinin belirlenmesi
Determination of organic acid, phenolic components and sugar contents of local pomegranate genotypes grown in Artuklu and Kızıltepe districts of Mardin province
SİNAN ÖZCAN