Akdeniz'den Kafkaslara Ortaçağda kurulan Hazar Devleti'nin bakiyesi: Karay Türkleri (Tarih-din-dil-kültür)
Remains of the Kazary State founded in the Medieval from theMediterranean to the Caucasus: Karay Turks (History-religion-language-culture)
- Tez No: 709450
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ EKİN KAYNAK ILTAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Tarih, Religion, History
- Anahtar Kelimeler: Hazar Devleti, Karai Mezhebi, Kırım Karay Türkleri, Litvanya Karay Türkleri, Zebur, Khazar State, Karai Sect, Crimean Karaite Turks, Lithuanian Karaite Turks, Zabur
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Akdeniz Uygarlıkları Araştırma Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Akdeniz Ortaçağ Araştırmaları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 341
Özet
Karay Türklerinin dilinin, dininin/mezhebinin, tarihinin, sosyo-kültürel yapısının incelenmesi veya üzerinde herhangi bir konuda çalışma yapılması bakımından diğer Türk lehçeleriyle mukayese edildiğinde pek şanslı oldukları söylenemez. Bu hususun iki önemli sebebi vardır: Karay Türk halkının dinleri/mezhepleri gereği içine çok kapalı bir Türk boyu olması, bir diğeri ise farklı dinden/mezhepten evliliklere şiddetle karşı çıkmalarıdır. Bu iki temel sebep dolayısıyla Karay Türkleriyle ilgili yapılan ilk ilmi çalışmalar da XVII. yüzyılda başlayabilmiştir. Bu ilk çalışmalar onların dilleri, kültürleri ve tarihleri üzerinde değil, daha çok dinler tarihçileri tarafından yapılan dinleri yani Karai mezhebi üzerinde olmuştur. Son zamanlarda Karay Türklerinin tarihleri, kültürleri ve özellikle dilleri üzerinde çalışmalar yapılsa da bu çalışmaların hâlâ yeterli düzeyde olduğu pek söylenemez. Bu bağlamda bu tezle amaçlanan genel mahiyette Litvanya-Trakai'de ikamet eden Karay Türklerinin tarihi, dini, dili, kültürü ve yaşadıkları coğrafyayı -fotoğraflar eşliğinde- okuyucularla paylaşmak ve bu alandaki eksikliği bir nebze de olsa giderebilmektir. Tezin tarih ve din konulu bölümlerinin hazırlanışında yerli, yabancı tarihçilerin ve dinler tarihçilerinin Karai mezhebi ve Karay Türkleri konulu görüşleri derlenip verilmiştir. Tarih kısmında kendilerinin de üzerinde ısrarla durdukları Hazar Devleti'nin bakiyesi olma mevzusu işlenmiştir. Karay Türkleri, dinlerinin kendilerine mahsus ve saygın olduğu haklılığını kendi içlerinde taşıdıkları için Karai mezhebinin menşei ve bu mezhebin Rabbanist (~Talmudist) mezhepten ayrıldığı hususlar nelerdir gibi konular maddeler halinde izah edilmiştir. Tezin kültür boyutunun hazırlanışında Litvanya'da yaşayan Karay Türklerinin en bilge kişisi/aksakallısı olarak bilinen Szymon Juchniewicz'den metin ve kelime derlemeleri yapılmıştır. Yapılan bu derlemelerde görülmüştür ki Karay Türkleri diğer Türk halkları ile mezhepsel bir farklılığa sahip olsalar dahi kan ve kültürel bağlarını her yönden devam ettirmektedirler. Yani Türk boylarından biri olduklarının şuurundadırlar. Ayrıca Kırım Karay Türklerinden Yu. A. Polkanov'un Kırım Karay Türklerinin kültürel konulu Rusça makaleleri de Türkiye Türkçesine çevrilerek bu bölüm için gerekli bilgi temin edilmeye çalışılmıştır. Tezin dil kısmının incelenmesinde ilkin genel olarak Karay Türkçesinin dil özellikleri, bu konu üzerinde çalışan yerli ve yabancı Türkologların verdiği bilgiler ışığında özetlenmiştir. Sonrasında Litvanya Vilnius Üniversitesi Ortantalistik Kütüphanesi'nde tarafımızca keşfedilen“Davudun Zeburları”adlı matbu eser okunmuş, transkiribe edilmiş, eserin ses, şekil ve kelime hazinesi hakkında ayrıntılı bilgi verilmiştir.
Özet (Çeviri)
It cannot be said that Karay Turks are very lucky when compared to other Turkish dialects in terms of examining their language, religion/sect, history, socio-cultural structure or working on any subject. There are two important reasons for this issue: Karay Turkish people are a very closed Turkish tribe due to their religion/sect, and another is that they strongly oppose marriages from different religions/sects. Due to these two main reasons, the first scientific studies on Karay Turks could begin in the XVII. century. These first studies were not on their language, culture and history, they were rather on their religion, namely the Karai sect, conducted by historians of religions. Although there have been studies on the history, culture and especially the language of the Karaite Turks recently, it cannot be said that these studies are still at a sufficient level. In this context, the aim of this thesis is to share with the readers the history, religion, language, culture and geography of the Karaite Turks residing in Lithuania-Trakai, with photographs, and to compensate the deficiency in this area to some extent. In the preparation of the history and religion sections of the thesis, the views of local and foreign historians and historians of religions on the Karai sect and the Karaite Turks were compiled and given. In the history part, the issue of being the remnant of the Caspian State, which they insisted on, was handled. Since the Karaite Turks have the right to believe that their religion is unique and respected, the origin of the Karai sect and the issues that differentiate this sect from the Rabbanist (~Talmudist) sect are explained particularly. In the preparation of the cultural aspect of the thesis, text and word compilations were made from Szymon Juchniewicz, who is known as the wisest person/white bearded of the Karaite Turks living in Lithuania. In these compilations, it was seen that Karay Turks maintain their blood and cultural ties in every way, even if they have a sectarian difference with other Turkish people. In other words, they are conscious of being one of the Turkish tribes. In addition, Russian articles on the cultural issues of the Crimean Karaite Turks by Yu. A. Polkanov who is from the Crimean Karaite Turks were translated into Turkey Turkish and the necessary information for this section was tried to be provided. In the examination of the language part of the thesis, first of all, the language properties of Karaite Turkish were summarized in the light of the information given by native and foreign Turcologists working on this subject. Thereafter, the printed work called“Zaburs of Davud”, which was discovered by us in the Lithuanian Vilnius University orthalist Library, was read and transcribed, and detailed information about the audio, form and vocabulary of the work was given.
Benzer Tezler
- Arykandos Vadisi'nde Sionlu Aziz Nikolaos kültü ve Hristiyan Türkler
Cult of the Nicholaos Of Sion and Christian Turks In The Arycandos Valley
OKAY SÜTÇÜOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
ArkeolojiAkdeniz ÜniversitesiAkdeniz Ortaçağ Araştırmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BURHAN VARKIVANÇ
- Assessing the potential of Anatolia as a climate refugium
Anadolu'nun bir iklim sığınağı olma potansiyelinindeğerlendirilmesi
SONGÜL SÖNMEZ
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Biyolojiİstanbul Teknik Üniversitesiİklim ve Deniz Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EMRAH ÇORAMAN
- Tanzimat dönemi reformlarında İngiliz etkisi
Anglo-Turkish relations during reform period of Tanzimat
CANSU UZ OKUR
- Orta Sakarya Havzasında yetiştirilen bazı nar çeşit ve yerel genotiplerinin fiziko-kimyasal ve biyoaktif bileşenlerinin belirlenmesi
Determination of the physico-chemical and bioactive compounds of some pomegranate cultivars and local genotypes grown in Middle Sakarya River Basin
BURAK ÇINAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
ZiraatEskişehir Osmangazi ÜniversitesiBahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ CENAP YILMAZ