Azınlık örgün eğitim kurumlarında cumhuriyet sonrası din eğitimi ve müfredatları: İstanbul-Ermeni okulları örneği
Post-republic religious education and curriculum in minority formal educational institutions: The case of Istanbul-Armenian schools
- Tez No: 710896
- Danışmanlar: PROF. DR. HAMİT ER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Eğitim ve Öğretim, Religion, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 215
Özet
Tanzimat sonrası dönemde, imparatorluk çapında kapsamlı ve dikkate değer bir eğitim ağına sahip olan Ermeni toplumu, Cumhuriyet'in kurulmasıyla bir azınlık cemaati statüsüne dönüşmüştür. Bu dönüşümün, eğitim müesseseleriyle ilgili boyutu olduğu gibi Ermeniler'in kendi içinde yaşadıkları ayrışma, Patrikhane'den uzaklaşma ve Avrupa'da öğrenim gören yeni nesillerin temsil ettiği siyasallaşma gibi boyutları da mevcuttur. Osmanlı imparatorluğunun yayımladığı eğitimle ilgili fermanlarla girdiği modernleşme sürecinde oluşturulan Ermeni Nizamnamesi, Ermeni toplumunun iç dinamiklerinde çok seslilik oluşturmuş, bununla birlikte yaşanan sekülerleşme de bu dönüşümün diğer önemli ayaklarını teşkil etmiştir. Ermeni okullarında özellikle nizamname sonrasında müfredatlar üzerinden yayılan popülist milliyetçi akımı, toplumun kendilerine yönelik algılarında değişim meydana getirmiş, dini aidiyetle bağlı sadık millet yerini etnik-ulusal kimliğe bırakmıştır. Eğitimin okullar üzerinden siyasallaşmayla iç özerkliğe sahip olan okullar üzerindeki denetim mekanizmaları da artırılmış, özellikle de Balkan Savaşları sonrasında yayımlanan nizamnamelerle kontrol altına alınmaya çalışılmıştır. Tehcir ve Milli Mücadele'nin başarıyla sonuçlanmasından sonra Ermeni varlığı, Anadolu'da belli şehir ve kasabalarda küçük gruplar olarak kalmış, nüfus esas itibarıyla İstanbul'da yoğunlaşmıştır. Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulmasından sonra yayımlanan Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile Türk hükûmeti, eğitimi merkezileştirmiş, okullarını din ağırlıklı eğitim veren okullar konumundan çıkarmıştır. Kendi okullarında başlattığı laiklik prensibi ve eğitimde millileşme çabalarına rağmen, Cumhuriyet yönetiminin azınlık okullarına karşı duyarsız kalması ve onları muaf tutması düşünülemezdi. Çıkardığı kanun ve yönetmeliklerle, azınlık okulları üzerinde denetim mekanizmaları, uygulamaya koyulmuştur. Eğitim konusu bir iç mesele olarak görülmüş yabancı devletlerin baskılarının dikkate alınmayacağı belirtilmiş, azınlık okullarında da eğitimin dinle irtibatını azaltmak için yeni düzenlemeler yapılmıştır. Bu araştırmada Ermeni okullarının tarihi hakkında bilgi verilerek Cumhuriyet'ten bugüne din derslerinde kullanılan müfredatlar; amaç, içerik ve yöntem yönünden değerlendirilip bugün kullanılmakta olan son müfredatın eğitim anlayışına uygunluğu ele alınmıştır. Aynı zamanda Ermeni okullarında uygulanan din eğitimi müfredatı, Milli Eğitim Bakanlığı tarafından hazırlanan Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi'nde belirlenen kazanım ve yetkinlikler bağlamında incelenmiştir. Çalışmada Ermeni okullarındaki din eğitiminin Ermeni kimliğinin oluşmasındaki rolü de araştırılarak, diğer dinleri anlama ve sosyal yaşamlarında okullarında verilen din eğitiminin etkisi ve yeterliliği üzerinde de durulmuştur.
Özet (Çeviri)
In the post-Tanzimat period, the Armenian community, which had a comprehensive and remarkable educational network throughout the empire, became a minority community with the establishment of the Republic. This transformation has dimensions related to educational institutions such as the dissipation experienced by Armenians in themselves, the disengagement from the Patriarchate and the politicization represented by the new generations studying in Europe. The Armenian Charter, which was emerged during the modernization process of the Ottoman Empire created polyphony in the internal dynamics of the Armenian society, and the secularization experienced along with this constituted the other important pillars of this transformation. The populist-nationalist movement that spread through the curricula in Armenian schools, especially after the Charter, caused a change in the perceptions of the society towards them, and the faithful nation with religious affiliation left its place to ethnic-national identity. With the politicization of education through schools, the control mechanisms on schools that have internal autonomy were also increased, especially with the regulations published after the Balkan Wars. After the deportation and the successful conclusion of the Independence War, the Armenian presence remained as small groups in certain cities and towns in Anatolia, and the population was mainly concentrated in Istanbul. With the Law of Unification of Education, which was published after the establishment of the Republic of Turkey, the Turkish government centralized education and removed its schools from the position of religious-oriented schools. Due to the principle of secularism and nationalization efforts in education, it was unthinkable for the Republican administration to be insensitive to minority schools and to exempt them. Therefore, with the laws and regulations control mechanisms on minority schools were put into practice. It was stated that the issue of education was seen as a domestic issue and that the pressures of foreign states would not be taken into account, and new regulations were made in minority schools to reduce the link between education and religion. In this research, by giving information about the history of Armenian schools, the curriculum used in religion courses from the beginning of Republican period to the present; It was evaluated in terms of purpose, content and method, and the suitability of the final curriculum used today with the understanding of education was discussed. At the same time, the religious education curriculum applied in Armenian schools was examined in the context of the acquisitions and competencies determined in the Turkish Qualifications Framework prepared by the Ministry of National Education. In the study, the role of religious education in Armenian schools in the formation of Armenian identity was also investigated, and the effect and adequacy of religious education given in schools in understanding other religions and social lives were emphasized.
Benzer Tezler
- Çağdaş Türk resim sanatında kadın sanatçılar ve figüratif eğilimler
The women artists in the modern Turkish painting art and figurative trends
TUĞBA YEKTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Güzel SanatlarAltınbaş ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. NEDRET YAŞAR
- Azınlık Ermeni, resmi ve özel anaokulu, ilköğretim, ortaöğretim okullarında çalışan öğretmen ve yöneticilerin performans değerlendirmesine ilişkin görüşlerinin karşılaştırması
The comparision of opinion on the evaluation of teachers' and managers' performance working at minority Armenian offical and private kindergarden elementry and secondary schools
MARGRİT YEŞİLTEPE
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Eğitim ve ÖğretimYeditepe ÜniversitesiEğitim Yönetimi ve Denetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SIDIKA ASUMAN TÜRKEL
- Özgün baskıresim dersinin kazanım ve beklentilerine ilişkin öğrenci görüşlerinin değerlendirilmesi (Gazi Üniversitesi ve Hacettepe Üniversitesi örneği) (Yüksek lisans tezi)
Evaluation of student s' views concerning learning outcomes and expectations from printmaking lecture (case study of Gazi University and Hacettepe University) (Master's thesis)
PINAR DURSUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiGüzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NEŞET FAHİR YAZLIK
- 19. yüzyılda batılılaşma etkisinde bir Osmanlı semti: Kumkapı
An Ottoman city under the influence of 19th century westernization
SERDA BASUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FİLİZ ÖZER