Türk İslam Edebiyatı'nın kavramsal analizi: Kapsam, sınırlar ve tartışmalar
Conceptual analysis of Turkish Islamic Literature: Scope, edges and discussions
- Tez No: 712108
- Danışmanlar: PROF. DR. ZÜLFİKAR GÜNGÖR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk İslam Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 299
Özet
Türk İslam Edebiyatı, ilahiyat fakültelerinde, Türklerin sahiplendiği dinî-edebî birikimi akademik bir araştırma ve inceleme malzemesi olarak işleyen bir anabilim ve bilim dalıdır. Dahası aynı fakültelerde, söz konusu birikimi metinler, kişiler ve konular üzerinden aktaran bir dersin de ismi olan Türk İslam Edebiyatı, edebiyat tarihlerinde ve genel Türk edebiyatı tasnifi üzerine yapılan teorik çalışmalarda, birçok farklı isimle ifade edilmektedir. İslami Türk edebiyatı, İslami edebiyat, Ümmet Çağı Türk edebiyatı, Dinî-Tasavvufî Türk Edebiyatı gibi başlıklar, tıpkı Türk İslam Edebiyatı'nda olduğu gibi, en temelde aynı kronolojik sınırlar içinde üretilen dinî-edebî birikimi ve bu birikimi kuran tarihî, sosyal, kültürel koşulları sahiplenir. Dolayısıyla, odaklandıkları araştırma evreni aynı olmasına rağmen bu isimlendirmelerin tümü, ilgili dinî-edebî birikim üzerine düşünürken oldukça kapsamlı, kronolojik, coğrafi, dilbilimsel, ırki, edebî sınırları belirsiz bir malzeme yekûnu üzerine konuşmak zorundadır. Bu durum ise, en nihayetinde Türk İslam Edebiyatı üzerine yeniden düşünmeyi ve böylece alana dair teorik zeminin kurulmasını elzem hâle getirmektedir. Bu tezde, yukarıda bahsedilen sorunlardan yola çıkılarak; kavramsal analiz ve karşılaştırmalar yapılmış, Türk İslam Edebiyatı'nın genel Türk edebiyatı ve ilahiyat kurumları içindeki tasnifi üzerine yeniden düşünülmüştür. Bunu yaparken, öncelikle ilgili edebî saha üzerine yazılan ders kitapları ve akademik bir alan olarak Türk İslam Edebiyatı içinde, bu alana dair kaleme alınan lisansüstü tezleri incelenmiştir. Böylelikle, söz konusu sahanın hâlihazırdaki genel geçer tanımı ve bu tanımı kuran kronolojik, coğrafi, dilbilimsel, kültürel, edebî ve siyasi faktörleri belirlenmiştir. Sonrasında, alanın sahiplendiği dinî-edebî birikimin sınırlarını tayin edebilmek için, bu alanı kuran Türk, İslam ve edebiyat kavramlarının manalarına, birbirleri ile kurdukları ilişkilere, bu mefhumları kuran arka plana disiplinlerarası bir tutumla değinilmiştir. Sonuçta bu tezde, Türk İslam Edebiyatı'nın kapsamlı bir analizini yaparak onu hem modern Türk edebiyatı hem de genel Türk edebiyatı tarihi içinde anlamlandırmaya ve anlamaya odaklanılmıştır.
Özet (Çeviri)
Turkish Islamic Literature is a name of division/programme in the Divinity faculties which examines the religious literary accummulation embraced by Turks as an academic research and analyse data. Turkish Islamic Literature which is also the name of a course given in the same faculties dealing with the involving accumulation through texts, persons and themes, is named differently many times in the works of history of literature and theorical studies on classification of Turkish literature. Just as the Turkish Islamic literature, namings such as Islamic Turkish literature, Islamic literature, literature of ummah age, religious-mystic Turkish literature all embraces the religious-literary accummulation developed inside the same chronological limits and historical, social and cultural conditions composing this accummulation. Although the field of study they focused is the same, all these namings take the hardship of examining a wide mass having a unclear chronological, geographical, linguistic, racial and literary limits. This unclearness makes it neccessary to rethink on the Turkish Islamic literature and form a theorical basis on the field. In the light of above-mentioned problems, this thesis rethinks on the classification of Turkish Islamic literature in Turkish literature and divinity faculties by analysing theorotically and contrasting. It examines primerly the course books on the involving literary field and master theses written about Turkish Islamic literature as an academic field. In this way, it identifies current general definition of the field and the chronological, geographical, linguistic, cultural, literary and political factors composing this definition. Then, in order to signify the limits of religious-literary accummulation embraced by the field, it mentions in an interdisciplinary way on the terms of“Turkish”,“Islamic”and“literature”founding this field, their relationship, background of these terms. Finally, this thesis focusses on identification and understanding of Turkish Islamic literature both in the modern Turkish literature and Turkish literature in general terms by a comprehensive analysis of it.
Benzer Tezler
- Studien zu Deutschen libretti Türkischen im singapiel 'Kara Mustafa' von Lucas von Bostel (1686)
Lucas Bostel'in 'Kara Mustafa' adlı oyununda Türk ögeler
MALGORZATA MARİA GAJDA
Yüksek Lisans
Almanca
2000
Alman Dili ve EdebiyatıMersin ÜniversitesiAlman Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF.DR. ONUR BİLGE KULA
- Yunus Emre'nin şiirlerinde halk edebiyatı unsurlarının tahlili
Analysis of folk literature elements in Yunus Emre's poems
SEDA ALTUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Halk Bilimi (Folklor)İstanbul Aydın ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ RUŞEN ALİZADE
- EFL learners' morphological, phonological, orthographic awareness and their success in reading comprehension
EFL öğrencilerinin morfolojik, fonolojik, ortografik farkındalıkları ve okuduğunu anlamadaki başarıları
SELİM YAVUZ
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Eğitim ve Öğretimİstanbul Medeniyet ÜniversitesiYabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDULLAH YILDIZ
- Tasavvuf ekseninde Sezai Karakoç'un Hızır'la Kırk Saat şiirinin analizi
Analysis of Sezai Karakoc's Hızırr Forty-Hour poem in the sufism axis, master's thesis
HALİL İBRAHİM ARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinGümüşhane ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SELAMİ ŞİMŞEK
- Mehmed Emin Vahîd Paşa'nın Şerh-i Kasîde-i Dimyâtiyye (Mirkāt-ı Münâcât) isimli eserinde tasavvufî muhtevâ
Sufi content in Meḥmed Emin Vāhid Pāshā's work titled Sharḥ al-Qaṣīda al-Dimyāṭiyya (Mirqāt al-Munājāt)
SENA EYİLİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEMİH CEYHAN