Anlambilim açısından Dîvân-ı Hikmet
The resarch of Dîvân-i Hikmet in terms of semantics
- Tez No: 715237
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ÜMİT HUNUTLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 197
Özet
Bu çalışmada, Türk diline faydalı olmak amacıyla Hoca Ahmet Yesevî'nin Dîvân-ı Hikmet'inde yer alan şiirler, anlam bilimsel açıdan incelemeye tabi tutulmuştur. Böylelikle şiirlerde geçen sözcükler, anlam açısından incelenmiş; o döneme ait anlam ilişkileri, anlam olayları ve anlam zenginliği tespit edilmeye çalışılmıştır. Türkçenin anlambilim açısından incelenmesi konusunda yazılmış olan eserler ve yapılmış olan çalışmalar son derece sınırlıdır. Dîvân-ı Hikmet üzerine herhangi bir anlam bilimsel çalışmayla karşılaşılmamıştır. Bu çalışmada, Dîvân-ı Hikmet'te yer alan sözcükler anlam bilimsel yönden incelenerek Dîvân-ı Hikmet aracılığıyla Türkçenin anlam incelikleri ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Yayımlanan Dîvân-ı Hikmet kitaplarından takrizini Uğur Gürsu'nun yaptığı Açıklamalı Divân-ı Hikmet adlı eserden yararlanılmış ve tez boyunca bu esere bağlı kalınmıştır. Hikmetlerin orijinalleri Açıklamalı Divân-ı Hikmet'ten alınmış, günümüz Türkiye Türkçesine aktarımlarında ise Hayati Bice'nin hazırlamış olduğu Dîvân-ı Hikmet adlı esere başvurulmuştur. İlk olarak, örneğin geçtiği dizenin Latin harfleriyle yazılmış orijinal biçimi, daha sonra günümüz Türkiye Türkçesine aktarımı, parantez içerisinde olmak suretiyle dörtlük ya da beyit sayısı ve hikmet numarası verilmiştir. Örnekler anlamlarına göre gruplanmış ve örnekte tespit edilen değişim ya da olay gösterilmiştir. Çalışma, iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde dil, dilbilim, anlambilim ve anlam değişmeleri üzerinde durulmuştur. Çalışmanın temelini oluşturan ikinci bölümde ise eserden alınan anlambilim alanındaki değişme ve gelişmelere yönelik örnekler sunulmuştur. Tekrara düşmemek için aynı anlamı veren örneklerin hepsi çalışmaya alınmamıştır. Sözcüklerin anlamlandırılmasında Clauson'a ait olan An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth-Century Turkish temel kaynak olarak alınmıştır.
Özet (Çeviri)
In this study, the poems in Dîvân-ı Hikmet by Hodja Ahmet Yesevî have been analyzed in terms of semantics. In this way, the words in the poems have been examined in terms of their meanings; semantic relations of that period. Semantic events and semantic richness have been revoaled. The Works written and the studies conducted about the analysis of Turkish in terms of semantics are very limited. There haven't been found any semantic works in Dîvân-ı Hikmet. We have tried to contribute at least a little to Turkish language by analyzing the words in Dîvân-ı Hikmet in terms of semantics and by finding out the semantic politeness of Turkish. We have benefited from Açıklamalı Dîvân-ı Hikmet one of the boks published from Dîvân-ı Hikmet and have sticked to it during our thesis. The originals of Hikmet have been taken from Açıklamalı Dîvân-ı Hikmet and have referred to Dîvân-ı Hikmet by Hayati Bice while translating them into Turkish language today. Firstly, the original from of the verse in Latin characters in which the examples had been found, the number of quatrains or couplets in brackets and the number of Hikmets have been revealed. After that, the change or event in the example has been found out. Our study consists of three parts. In the first part, the focus is on linguistics, semantics, and change of meanings. In the second part – which is the basis of our study- some examples about the changes and developments of semantics taken from the work have been presented. In order not to make repetitions, all the examples giving the same meanin have not been included in the study.
Benzer Tezler
- Genel psikiyatri polikliniği ve bir aile danışmanlık merkezine ilk kez başvuran olgularda erişkin dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu ve erişkin dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu'na eşlik eden I. eksen psikiyatrik bozukluk yaygınlığının araştırılması
Prevalence of adult attention deficit hyperactivity disorder and comorbid axis-i disorders among first time admitted cases of A general psychiatry outpatient clinic and A family counselling center
SERCAN BELİRGAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2016
PsikiyatriEge ÜniversitesiRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET AKİF ERSOY
- Fehîm-i Kadîm Dîvânı'nın anlambilim açısından incelenmesi
Investigation of Fehîm-i Kadîm Dîvân in terms of semantic
TUĞÇE YAŞA TOPRAK
Doktora
Türkçe
2024
DilbilimMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. PERVİN ÇAPAN
- الأسماء المشتقّة في ديوان المتنبّي' دراسة دلاليّة بلاغيّة '
El-Mutanabbi'nin divanında türetilmiş isimler (Belağî ve delâlí bir araştırma)
ABDULLATİF SHOUBAK
- Behçet Necatigil'in şiirlerinin anlam bilim bakımından incelenmesi
Investigation of Behçet Necatigil's poems in terms of semantics
HAYRİYE YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DilbilimAmasya ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KÜRŞAT EFE
- Yunus Emre Divanı'ndaki deyimlerin yapı ve anlam bakımından incelenmesi
The examination of idioms in divan by Yunus Emre in terms of structure and meaning
HASAN HÜSEYİN CESUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
DilbilimCumhuriyet ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
PROF. DR. H. İBRAHİM DELİCE
