Çocukluk çağı travma yaşantıları ve bilişsel üçlünün ruhsal belirtiler ile ilişkilerinin incelenmesi
Examining the relationship between chilhood traumatic experiences, cognitive triad and psychological symptoms
- Tez No: 716166
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ YUSUF BİLGE
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Çocukluk Çağı Travmaları, Bilişsel Üçlü, Ruhsal Belirtiler, Childhood traumas, Cognitive Triad, Psychological symptoms
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 119
Özet
Literatürde yer alan çocukluk çağı ihmal ve istismarı ile bağlantılı olarak tanımlanan çeşitli sorunlar ve semptomlar, aynı zamanda bireyin kendine-dünyaya ve geleceğe bakışı da ele alınarak değerlendirilmiştir. Bu araştırmada ise, hem çocukluk döneminde yaşanan travmaların hem de benlik, dünya ve gelecek algısından oluşan bilişsel üçlünün ruhsal belirtiler üzerindeki potansiyel etkilerinin birlikte incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma yaş aralığı 20-72, yaş ortalaması 28,8 (Ss=10,2) olan, 222 kadın (%82,2), 48 erkek (%17,8) toplam 270 katılımcının oluşturduğu toplum örnekleminde gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın amacına yönelik olarak Demografik Bilgi Formu, Kısa Semptom Envanteri, Çocukluk Çağı Travmaları Ölçeği ve Bilişsel Üçlü Ölçeği kullanılmıştır. Çocukluk çağı travmaları ve bilişsel üçlü ile ruhsal belirtiler arasındaki ilişkilerin tespiti için Pearson momentler çarpımı korelasyon katsayısı analizi yapılmıştır. Çocukluk çağı travmatik yaşantıları ve bilişsel üçlünün psikolojik belirtileri yordama gücünün düzeylerinin tespiti için ise Adımsal (stepwise) Doğrusal Çoklu Regresyon analizleri gerçekleştirilmiştir. Ayrıca çocukluk çağı travma alt türleri, bilişsel üçlü ve ruhsal belirtilerin cinsiyet değişkenine ve katılımcıların çocukluk çağı travması maruziyetlerine göre oluşturulan grupların bilişsel üçlü ve ruhsal belirtileri açısından gösterdikleri farklılıklarının analizi için bağımsız gruplar için t testi uygulanmıştır. Cinsiyet gruplarına göre değişkenlerin karşılaştırılması sonucunda cinsel istismar, somatizasyon, depresyon ve anksiyete belirti düzeylerinin kadınlarda; fiziksel ihmal ve gelecek algısı puanlarının ise erkeklerde anlamlı derecede yüksek olduğu sonucu elde edilmiştir. Uygulanan analizler sonucunda somatizasyon belirtileri ile duygusal ihmal, duygusal istismar, benlik, dünya ve gelecek algısı puanlarının pozitif yönde ve anlamlı düzeyde korelasyon gösterdiği ve somatizasyon belirtilerinin duygusal istismar ile dünya ve benlik algısı tarafından yordandığı görülmüştür. Aynı zamanda travma maruziyeti açısından değerlendirildiğinde duygusal istismar ve duygusal ihmale maruz kalan gruplarda somatizasyon puanının anlamlı derecede yüksek olduğu saptanmıştır. Somatizasyon ile benzer şekilde obsesif-kompulsif belirtiler ile duygusal ihmal, duygusal istismar, benlik, dünya ve gelecek algısı puanlarının pozitif yönde anlamlı düzeyde korelasyon gösterdiği ve OKB puanının duygusal istismar ile benlik ve dünya algısı tarafından yordandığı sonucuna ulaşılmıştır. Travma maruziyeti açısından değerlendirildiğinde ise cinsel istismar, duygusal istismar, duygusal ihmal ve fiziksel ihmal yaşantısı olan gruplarda OKB puanlarının anlamlı derecede yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Depresyon belirtilerine dair sonuçlar değerlendirildiğinde depresyon ile duygusal ihmal, fiziksel ihmal, benlik, dünya ve gelecek algısı puanlarının pozitif yönde ve anlamlı korelasyon gösterdiği ve depresyon puanının duygusal istismar, benlik algısı ve dünya algısı tarafından yordandığı bulgulanmıştır. Bununla birlikte travma geçmişi değerlendirildiğinde depresyon puanlarının cinsel istismar, duygusal istismar, duygusal ihmal ve fiziksel ihmal yaşantısı olan gruplarda anlamlı derecede yüksek olduğu tespit edilmiştir. Anksiyete belirtilerine ilişkin analiz sonuçları incelendiğinde ise anksiyete ile duygusal ihmal, duygusal istismar, benlik, dünya ve gelecek algısı puanlarının pozitif yönde anlamlı korelasyon gösterdiği ve anksiyete puanının duygusal istismar ile dünya ve benlik algısı tarafından yordandığı görülmüştür. Travma maruziyeti açısından ise fiziksel istismar, duygusal istismar ve duygusal ihmale maruz kalan gruplarda anksiyete puanının anlamlı derece yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmamızın bir diğer bulgusu da çocukluk çağı travmaları ile benlik-dünya ve gelecek algısı ve arasında pozitif yönde ve anlamlı bir ilişki saptanmış olmasıdır. Elde edilen bulgular, çocukluk çağı travmaları ile kendine, dünyaya ve geleceğe yönelik olumsuz algıların ruhsal belirtilerle anlamlı ilişkiler gösterdiklerini ve bu değişkenlerin ruhsal belirtileri anlamlı düzeyde yordayıcı bir güce sahip olduklarını göstermiştir. Bu doğrultuda yetişkinlerde travma ele alınırken bilişsel üçlüye yönelik müdahalelerin düzenlenmesinin önemli olduğu söylenebilir.
Özet (Çeviri)
Various symptoms and problems that are associated with childhood abuse and neglect in the literature were evaluated taking into accounts the view of a person toward oneself, the world, and the future. This research aims to examine the potential impacts of childhood traumas and the cognitive triad which consists of the self, the world, and the future perceptions on psychological symptoms. The research was conducted with the sample composed of total 270 participants, including 222 women (82.2%), 48 men (17,8%). The age range was between 20-72 and the mean age of participants was 28,8 (Ss=10,2). Demographic Information Form, Brief Symptom Inventory, Childhood Trauma Scale, and Cognitive Triad Scale were used in accordance with the aim of the research. Pearson product-moment correlation coefficient was conducted to examine the relations between psychological symptoms with childhood traumas and cognitive triad. Stepwise Multiple Linear Regression Analyses were done to investigate the regression level of traumatic experiences in childhood and cognitive triad on the psychological symptoms. In addition to this, a T-test was applied for the groups shown the differences between the cognitive triad and psychological symptoms analysis which is formed according to childhood trauma subtypes, cognitive triad, and gender variable of psychological symptoms. A gender-based comparison of the variables was done. The results showed that women got significantly high scores on sexual abuse, somatization, depression, and anxiety symptoms while men got significantly high scores on symptoms of physical neglect and future perception symptoms. According to results of conducted analyses, there was a positively high correlation between somatic symptoms and emotional neglect, emotional abuse, perception of self, the world and future. It was also found that emotional abuse and the perception of the world and self predict somatic symptoms (F(3,266)=22,75 R2=,195). Additionally, somatization scores of people who were exposed to emotional neglect and emotional abuse were significantly high according to comparison on trauma exposure. Similar to results of analyses on somatic symptoms, there was a high correlation between obsessive-compulsive symptoms and emotional neglect, emotional abuse, perceptions of the self, the world and the future. It was seen that obsessive-compulsive symptoms were predicted by emotional abuse and perceptions of the self and the world (F(3,266)=37,25 R2=,290). The results yielded that the people who have experienced sexual abuse, emotional abuse, emotional neglect and physical neglect showed higher scores on obsessive-compulsive symptoms. When it comes to depressive symptoms, a high correlation was found between depression and emotional neglect, emotional abuse, perception of self, world and future. Depressive symptoms were predicted by emotional abuse, perception of the self and the world (F(3,266)=94,98 R2=,512). In addition to this, depression scores were higher for people who have experienced sexual abuse, emotional abuse, emotional neglect and physical neglect. The findings of analyses on anxiety symptoms showed that there was a high correlation between anxiety and emotional neglect, emotional abuse, perception of self, world and future. It was also found that anxiety scores were predicted by emotional abuse and perception of world and self (F(3,266)=34,18 R2=,270). On a trauma exposure basis, anxiety scores were found to be significantly higher in groups exposed to physical abuse, emotional abuse, and emotional neglect. Another finding of the study is that a positive and significant relationship was found between childhood traumas and self, world and future perception. The findings of the study showed that there were significant relationships between psychological symptoms and childhood traumas and negative perceptions towards self, the world, and the future. It was also found that these variables have a predictive power on psychological symptoms. Accordingly, it can be said that it is important to regulate the interventions for the cognitive triad when working with adults' trauma.
Benzer Tezler
- Çocukluk çağı travmaları ile yetişkinlikteki öfke ve bilişsel çarpıtmalar arasındaki ilişkinin incelenmesi
Examining the relationship between childhood trauma and anger and cognitive distortions in adulthood
GÜL ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
PsikolojiİSTANBUL TOPKAPI ÜNİVERSİTESİPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MELİKE CEYLAN
- Ergenlerde travmatik yaşantılar ve problemli internet kullanımı arasındaki ilişkide stres ve duygu düzenlemenin rolü
The role of stress and emotıon regulatıon ın the relatıonshıp between traumatıc experıences and problematıc ınternet use among teenagers
LALE UNUR GÜRER
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimErzincan Binali Yıldırım ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUSTAFA EŞKİSU
- Çocukluk çağı travmalarının yaşam doyumu üzerindeki etkisinde duygu düzenleme becerilerinin aracı rolü
The mediation of emotion regulation skills in the effect of childhood traumas on life satisfaction
REYHANA SEYİDOVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
PsikolojiBeykent ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HÜSEYİN EBADİ
- Üniversite öğrencilerinde olumsuz çocukluk yaşantıları, psikolojik dayanıklılık ve romantik ilişki doyumu arasındaki ilişkilerin incelenmesi
Investigation of the relationship between negative childhood experiences, resilience, and romantic relationship satisfaction in university students
SEVİLAY SİVAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
PsikolojiTrabzon ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. VESİLE OKTAN
- Çocukluk çağı travmaları, bilişsel duygu düzenleme stratejileri ve riskli davranışlar arasındaki ilişkiler
Relationship between childhood traumas, cognitive emotion regulation strategies and risky behaviors
HESNA BEDİRHANBEYOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
PsikolojiMaltepe ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. KUNTAY ARCAN