Nikolay Fedoroviç Katanov'un hayatı, kütüphanesi ve Türkoloji alanındaki eserleri
Nikolai Fedorovich Katanov's life, library and works in Turkology
- Tez No: 716857
- Danışmanlar: DOÇ. DR. GÖZDE SAZAK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Biyografi, Tarih, Biography, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkiyat Araştırmaları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 561
Özet
Nikolay Fedoroviç Katanov (1862-1922), Rus Doğu bilimi ve Türkoloji alanında önemli eserleri bulunan değerli bir ilim adamıdır. Orta Asya ve Sibirya'daki Türk halkları ile ilgili dilbilimi, etnografya, folklor, tarih, arkeoloji, nümizmatik, dinler tarihi ve müzecilik gibi farklı alanlarda eserler kaleme almıştır. Erken yaşlardan itibaren birçok Avrupa ve Asya dilini öğrenen N. F. Katanov daha Krasnoyarsk Klasik Gimnazyumu'nda öğrenci iken ilmî çalışmalarını kaleme almaya başlamıştır. Karakterinin ve ilmî hayatının şekillenmesinde N. İ. İlminskiy'in ve V. V. Radlov'un büyük etkisi olmuştur. 1888 yılında St. Petersburg Üniversitesi Doğu Dilleri Fakültesi Arapça-Farsça-Türkçe-Tatarca bölümünden mezun olur olmaz Türk halklarını incelemek amacıyla Sibirya, Kuzey Moğolistan, Cungarya ve Doğu Türkistan'a ilk ilmî gezisini gerçekleştirmiştir. 1894-1922 yılları arasında İmparatorluk Kazan Üniversitesi'nde hocalık yapmıştır. Avrupa ve Rusya'daki birçok ilmî kuruluşun aktif üyeliğini yapmış ve özellikle Sibirya'da yaşayan Rus olmayan halkların eğitim ve toplumsal meseleleriyle yakından ilgilenmiştir. Sibirya Türkoloji'sinin gelişmesine öncülük etmiş ve bu alanın kurucularından biri olmuştur. XIX. yüzyılın ikinci yarısında Kazan şehrinin, Rusya'nın Doğu bilimi alanında en büyük araştırma merkezlerinden biri haline gelmesinde Katanov'un çok büyük katkısı olmuştur. XX. yüzyılın başlarında ise Rusya ve Sibirya'da bulunan birçok ulusal müze ve kütüphane yine Katanov'un bizzat ilmî gezilerinden topladığı görsel ve yazılı materyallerle zenginleşmiştir. Katanov'un Türk halkları ile ilgili ilmî çalışmaları ve inceleme metotları ise ilim dünyasında hala geçerliliğini korumaktadır. Günümüzde İÜ TAE arşivinin önemli bir kısmını Katanov Kütüphanesi oluşturmaktadır. Çalışmamıza kaynak olan bu kütüphanenin İÜ TAE tarafından yüzyıldır korunuyor olması ise Türkiye ve Türk Dünyası adına takdir edilmesi gereken önemli bir görevdir.
Özet (Çeviri)
Nikolai Fedorovich Katanov (1862-1922) was a scholar who wrote a great number of influential works in Oriental Studies and Turkology. He produced various works covering Turkic peoples in Central Asia and Siberia in different fields such as linguistics, ethnography, folklore, history, archaeology, numismatics, history of religion and museology. Learning numerous European and Asian languages, N. F. Katanov began doing scientific studies even when he was a student at Krasnoyarsk Classical Gymnasium. Katanov's personality and scholarly life were heavily influenced by N. I. Ilminsky and V. V. Radlov. Once graduating from St. Petersburg University's Faculty of Oriental Languages, Department of Arabic-Persian-Turkish-Tatar Languages, in 1888, Katanov made his first scientific travels to Siberia, Northern Mongolia, Dzungaria and East Turkistan to examine the Turkic peoples. He taught at Kazan Imperial University from 1894 to 1922. He was an active member of several scientific societies in Europe and Russia, as well as being closely involved in the educational and social issues faced by non-Russian peoples residing in Siberia. He became a pioneer and founder of Siberian Turkology. In the second half of the nineteenth century, he played a significant role in helping Kazan become one of Russia's largest research centers for Oriental Studies. Through visual and written material collected during Katanov's scientific visits, many national museums and libraries throughout Russia and Siberia flourished at the beginning of the twentieth century. His studies on Turkic peoples and methods of research still remain valid in today's scholarly world. Today, Katanov's library forms a considerable part of IU's Research Institute of Turkology archives. The centuries-long preservation of this library, which served as a source for this study, by IU's RIT is an achievement of an important task that deserves appreciation on behalf of Turkey and the Turkic world.
Benzer Tezler
- N. F. Katanov'un 'Meterialı K İzuçeniyu Kazansko-Tatarskogo Nareçiya (Kazan-1898)' adlı eserindeki metinler üzerine dil incelemesi (İnceleme-metin-dizin)
Language analysis of the texts in N. F. Katanov's 'Materiali K İzuçeniyu Kazansko-Tatarskogo Nareçiya (Kazan-1898)' (Analysis-text-index)
PELİN TÜLÜMEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET TURAN TÜRK
- Radloff'a göre Tuvaca
Tuvan according to Radloff
AYŞE ŞEYMA FINDIK
Doktora
Türkçe
2023
DilbilimYıldız Teknik ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ÖLMEZ
- Лингво-стилистические особенности ложныхдрузей переводчика
Tuzak kelimelerin çevirisinde dilbilimsel ve üslupbilimselözellikler
ŞUHEDA RENGİN ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Rusça
2024
Mütercim-TercümanlıkKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiMütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SALTANAT MAMBAYEVA
- Характеристика описания интерьера в поэме Н.В. Гоголя «Мёртвые души»
N.V. Gogolun 'Ölü Canlar' eserinde iç mimarinin özellikleri / The characteristics of interior architecture in Gogol's 'Dead Souls'
AYSEL ŞAHİN
Yüksek Lisans
Rusça
2021
Batı Dilleri ve EdebiyatıAğrı İbrahim Çeçen ÜniversitesiRus Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KAMALA KARIMOVA
- N.V.Gogol dramaturjisinde M.Şepkin etkisi
The Influence of M.Shchepkin on the Dramaturgy of N.V. Gogol
İREN DİLARA AYAS
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Batı Dilleri ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiSlav Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÖNÜL UZELLİ