The Hitchhiker's Guide To The Galaxy'nin Türkçe çevirilerinin yerlileştirme ve yabancılaştırma stratejileri açısından incelenmesi
An examination of the Turkish translations of the Hitchhiker's Guide to the Galaxy in terms of domestic and foreignization strategies
- Tez No: 718512
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ASLI ARABOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mütercim-Tercümanlık, Translation and Interpretation
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Okan Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çeviribilim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Çeviribilim Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 96
Özet
Bir şaka kendi dilinden başka bir dilde yapıldığında, aynı etkiyi yaratmanın kolay olmadığı bilinir. Bu sebeple mizah unsuru taşıyan ifadelerin diğer bir dile aktarımı çevirmenler için büyük zorluklar yaratır. Çeviribilim araştırmaları içerisinde, mizah çevirisi ile ilgili yeterli kaynak ve veri bulunmaması sebebiyle, bu çalışmanın çevirmenlere ve alanla ilgili çalışma yapmak isteyen araştırmacılara ışık tutacağı düşünülmektedir. Douglas Adams'ın The Hitchhiker's Guide to the Galaxy adlı romanı bazı mizahi unsurlar içermektedir. Romanda mizahi değer taşıdığı düşünülen örnekler araştırmada bütünce olarak sunulmuştur. Romanın Türkçedeki iki farklı çevirisi incelenmiş ve çeviri süreci betimleyici bir şekilde ele almıştır. Çevirmenin kullandığı çeviri stratejilerinin mizahın denkliği ile nasıl sonuçlandığının ortaya çıkması amaçlanmıştır. İncelenen romanın Türkçe çeviri örneklerinde çevirmenlerin aldığı kararlar Lawrence Venuti'nin yerlileştirme ve yabancılaştırma kavramları kapsamında incelendiğinde ilk çeviride daha çok yerlileştirme, ikinci çeviride ise yabancılaştırma kavramı doğrultusunda hareket edildiği sonucuna varılmıştır. Mizah kuramları arasında, yapılan incelemeler doğrultusunda, mizahın en fazla üstünlük ve uyuşmazlık kuramıyla ortaya çıktığı gözlemlenmiştir. Bunun nedeni romanın konusu olan evren ve dünya arasındaki ilişkiye, uzaylı karakterlerin evren hakkındaki bilgilerinin dünyalı karakterlerin bilgileri ile kıyaslanmasına ve karakterler arasında geçen diyalogların beklentiler ile örtüşmemesine dayandırılabilir. Araştırmada, en çok kültürel unsurların çevirisinde mizahi kayıpların yaşandığı tespit edilmiştir. Elde edilen bulgular ışığında, mizah ve kültürün birbirinden ayrı düşünülemeyen, birbiriyle paralel biçimde şekillenen iki olgu olduğu söylenebilir. Genel olarak, erek metinlerde yer alan mizahi örneklerin çoğunda, mizahi denkliğin her iki çevirmenin başvurduğu birtakım stratejiler doğrultusunda sağlandığı gözlemlenmiştir.
Özet (Çeviri)
It is well known that when a joke is made in a language other than its own, it is not easy to create the same effect. Hence, the transfer of humorous expressions into another language creates great difficulties for translators. Due to the lack of sufficient resources and data on humor translation in the literature, it is thought that this study will shed light on translators and researchers who want to work in the field. The Hitchhiker's Guide to the Galaxy contains some humorous elements. The examples that are thought to have humorous value in the novel are presented as an example in the research. Two different Turkish translations of the novel were examined and the translation process was discussed in a descriptive way. It is aimed to reveal the translation techniques used by the translator and how they result in the equivalence of humor. In the research, it has been determined that the most humorous losses are experienced in the translation of cultural elements. This finding confirms that humor and culture are two phenomena that are shaped in parallel with each other and they cannot be considered separately from each other. When the Turkish translation examples in the novel are examined within the scope of Lawrence Venuti's theory of domestication and foreignisation, it is concluded that the first translation examples are closer to the foreignisation theory and the second translation examples are close to the domestication theory. It has been observed that humor emerges mostly with the theory of superiority and incompatibility. The reason for this can be based on the subject of the novel; the comparison of the knowledge of the alien characters about the universe with the knowledge of the earthly characters, and the fact that the dialogues between the characters do not coincide with the expectations. In the research, it has been determined that the most humorous losses are experienced in the translation of cultural elements. In the light of the findings, it can be said that humor and culture are two phenomena that cannot be considered separately from each other. In general, it has been concluded that humorous equivalence is achieved in most of the humorous examples in both target texts.
Benzer Tezler
- Science fictional parody as a postmodernist trope in Douglas Adams's serial novels The Hitchhiker's Guide to The Galaxy
Douglas Adams'ın Bir Otostopçunun Galaksi Rehberi adlı seri romanlarında postmodernist yöntem olarak bilim kurgusal parodi
ÇELİK EKMEKÇİ
Yüksek Lisans
İngilizce
2012
İngiliz Dili ve EdebiyatıPamukkale Üniversitesiİngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MEHMET ALİ ÇELİKEL
- Geleceği geçmişle kurgulamak: Bilim kurgu romanları ve çağcıllaştırılmış mitler
Fictionalising the future with the past: Science fiction novels and modernized myths
ÜLFET DAĞ
Doktora
Türkçe
2019
Karşılaştırmalı EdebiyatEskişehir Osmangazi ÜniversitesiKarşılaştırmalı Edebiyat Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET SEMERCİ
- Şizofrenide minör fiziksel anomalilerin sıklığı ve çeşitliliği
The frequency and type of minor physical anomalies in schizophrene
BÜŞRA EMİRCAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2017
PsikiyatriSağlık Bilimleri ÜniversitesiRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DR. BAHRİ İNCE
- Teknoloji bağlamında günümüz insanına kavramsal sanat uygulamaları ile eleştirel bakış
Critical view of modern man through conceptual art practices in terms of technology
HAKAN AKSOY