Değer akışı maliyetleme ve karar verme: Yalın üretim işletmelerinde uygulamalar
Value stream costing and decision-making: Implementations in lean production businesses
- Tez No: 719046
- Danışmanlar: PROF. DR. ZEYNEP TÜRK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İşletme Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 311
Özet
Tüketici ihtiyaç ve isteklerinin çok değişken olması ve küresel piyasada rekabetin de artmasıyla birlikte geleneksel üretim ve maliyetleme yöntemlerinin yetersizliği daha belirgin hale gelmiştir. Üretim sistemlerini ve buna bağlı olarak maliyetleme yöntemlerini değiştirmek isteyen işletmelerden bazıları; yalın düşünce yaklaşımından yola çıkarak, yalın üretim, yalın muhasebe ve yalın maliyetlemeyi uygulamaya başlamışlardır. Bu işletmeler, değer akışlarına göre organize olmuşlar ve değer akışı maliyetleme (DAM) yöntemini benimsemişlerdir. Türkiye'de faaliyet gösteren işletmelerin yalın üretim, yalın muhasebe ve değer akışı maliyetleme konusundaki farkındalıklarının son yıllarda artmasıyla birlikte, bu işletmelerin kullanmakta oldukları üretim sistemlerinin, buna bağlı olarak da performans ölçüm ve maliyetleme yöntemlerinin değiştirilmesi gündeme gelmiştir. Ancak yalın üretim sisteminde, elde edilen operasyonel gelişmelerin, finansal raporlara da gelişme olarak yansıması kısa dönemde mümkün değildir. Ayrıca, üretim sistemlerini değiştirerek yalın olmaya karar veren işletmelerin, yalın olgunluk yolculuğunu tamamlamaları gerekmektedir. Bu süreçleri sabır ve başarıyla tamamlayan işletmelerin, muhasebe sistemlerini, yalın muhasebe ile; maliyetleme yöntemlerini ise, değer akışı maliyetleme ile değiştirmeleri mümkün olmaktadır. Türkiye'de maliyetleme yöntemi olarak, değer akışı maliyetlemeyi kullanan işletme sayısının sınırlı olduğu; yalın muhasebe, değer akışı maliyetleme ve yalın karar verme konusunda Türkiye'de yapılan araştırmaların yeterli olmadığı belirlenmiştir. Bu nedenle, bu araştırma, yalın üretim ortamında geleneksel maliyetleme yöntemlerinin yetersizliğine ve böyle bir ortamda uygulanabilecek yalın maliyetleme yöntemi olarak değer akışı maliyetlemeye odaklanmıştır. Araştırma kapsamında Türkiye'de yalın üretim işletmelerine yönelik bir anket araştırması gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonucunda, Türkiye'deki yalın üretim işletmelerinin; birey açısından kullanım kolaylığı algısının, değer akışı maliyetleme kullanım niyeti üzerinde; birey açısından kullanım kolaylığı algısının, birey açısından yararlılık algısı üzerinde ve organizasyon açısından kullanım kolaylığı algısının, organizasyon açısından yararlılık algısı üzerinde pozitif yönde istatistiksel olarak anlamlı etkisinin olduğu söylenebilir. Ayrıca, araştırma anketine katılan ve tekstil sektöründe faaliyet gösteren bir işletmede, maliyet hesaplama ve karar verme sürecinde, değer akışı maliyetlemenin kullanımına yönelik örnek olay analizi yapılmıştır. Araştırma sonucunda, ABC Üretim İşletmesi'nin haftalık değer akışı maliyetleri ve ortalama birim maliyetinin, geleneksel sisteme göre hesaplanan tutarlardan farklı olduğu ortaya konulmuştur. Faaliyet sonucunun tespiti amacıyla hazırlanan geleneksel gelir tablosu ile değer akışı gelir tablosunda, satış geliri tutarlarının aynı, faaliyet kârı tutarlarının ise farklı olduğu ortaya konulmuştur. Ayrıca değer akışı maliyetlemenin karar verme sürecinde kullanımına yönelik ABC İşletmesi'nin, mevcut kapasitesi ile ek siparişe ilişkin karar sürecinin, hem değişken maliyetleme hem de değer akışı maliyetleme ile değerlendirilmesi sonucunda, siparişin kabul edilmesi yönünde sonuçlanmıştır. İşletmenin mevcut kapasitesinin yeterli olmadığı durumda, aynı ek siparişe ilişkin karar sürecinin her iki yönteme göre değerlendirilmesi sonucunda ise, siparişin reddedilmesi yönünde sonuçlanmıştır.
Özet (Çeviri)
The inadequacy of traditional production and costing methods has become more evident due to consumer needs and demands being very variable and competition in the global market has increased. Some of the businesses that want to develop their production systems and accordingly their costing methods; started from the lean thinking approach to applying lean production, lean accounting, and lean costing. These businesses have been organized according to value streams and have adopted the value stream costing (VSC) method. By the increasing awareness of companies operating in Turkey on lean production, lean accounting, and value stream costing in recent years, it has come to the fore to change the production systems used by these companies and accordingly the performance measurement and costing methods. However, it is not possible to reflect the operational developments achieved in the lean production system to the financial statements as a short-term improvement. Accordingly, companies who decided to be lean by their production systems need to complete their lean maturity journey. It is possible for businesses that complete these processes with patience and success to replace their accounting systems with lean accounting and costing methods with value stream costing. The number of businesses that apply value stream costing in Turkey is limited. According to studies regarding lean accounting have been done in Turkey, value stream costing and lean decision-making are not sufficient. Therefore, this research focuses on the inadequacy of traditional costing methods in a lean production environment and value stream costing as a lean costing method that can be applied in such an environment. Within the scope of the research, a survey was conducted to lean manufacturing companies in Turkey. As a result of the research, lean manufacturing companies in Turkey; it can be said that the perception of ease of use for the individual on value stream costing behavioral intention to use; the perception of ease of use for the individual on the perception of usefulness for the individual, and the perception of ease of use in terms of organization has a statistically significant positive effect on the perception of usefulness in terms of organization. In addition, a case study analysis was conducted for the use of the value stream costing method in the cost calculation and decision-making process in a company that participated in the research survey and operates in the textile sector. As a result of the research, it has been revealed that weekly value stream costs and average unit cost of ABC Manufacturing Company are different from the amounts calculated according to the traditional system. In the traditional income statement and value stream income statement prepared for the purpose of determining the operating result, it is revealed that the sales revenue amounts are the same and the operating profit amounts are different. Also, regarding the use of value stream costing in the decision-making process, the existing capacity of Company ABC and the additional order decision process; evaluated with both the traditional variable costing and the value stream costing and resulted in the acceptance of the order. In the event that the current capacity of the enterprise is not sufficient, the decision process for the same additional order was evaluated according to both methods, and the order was rejected.
Benzer Tezler
- Savunma sanayi sektöründe faaliyet gösteren bir firmaya değer akış haritalama ile bulanık htea entegrasyonu
Fuzzy fmea integration with value flow mapping for a company operating in the defense industry sector
MERVE UZUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Endüstri ve Endüstri MühendisliğiSakarya ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SAFİYE SENCER
- Bilişim sistemlerindeki gelişmelerin işletme yönetimine etkileri, yönetim bilişim sistemleri geliştirme ve bir uygulama örneği
Effects of the evoluation of information systems on management, management information systems development and an example of its application
ZUHAL TANRIKULU
Doktora
Türkçe
1999
İşletmeİstanbul ÜniversitesiOrganizasyon ve İşletme Politikaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EROL EREN
- Lean manufacturing philosophy and the vision of the Turkish shipyards
Yalın üretim filozofisi ve Türk tersanelerinin vizyonu
CAN ARIKAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2013
Endüstri ve Endüstri Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiGemi İnşaatı ve Gemi Makineleri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA İNSEL
- Improvement of the new product design and development process by lean techniques and information system design: An application in white goods industry
Yalın teknikler ve bilgi sistemi tasarımı ile yeni ürün tasarım ve geliştirme süreçlerini iyileştirme: Beyaz eşya sektöründe bir uygulama
CEMİL ÜRİ
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Endüstri ve Endüstri Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesiİşletme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NİHAN YILDIRIM