19. yüzyıl Osmanlıca süreli yayınlarında batılı bilim insanı biyografileri ve bilim insanı imgesi
Biographies of western scientists in the 19th century Ottoman periodicals and the image of scientists
- Tez No: 719318
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MELTEM KOCAMAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Biyografi, Tarih, Biography, History
- Anahtar Kelimeler: Biyografi, bilim insanı biyografisi, biyografi yazarları, biyografi yazını, Osmanlı'da bilim insanı biyografileri, Osmanlıca süreli yayınlar, Osmanlı İmparatorluğu, teracim-i ahval, tercüme-i hal, yaşam öyküsü, Biography, biographers, biographers of scientists, life history, Ottoman Empire, Ottoman periodicals, scientific biography, teracim-i ahval, tercüme-i hal
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bilim Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 291
Özet
Süreli yayınlar, 19. yüzyılda modern bilimi ve bilim insanını okuyucularına tanıtmak için yaygın olarak kullanılan araçlar olmuştur. Dönemin süreli yayınlarında, batılı bilim insanlarının yaşam öykülerine dair onlarca tercüme ya da derleme biyografi yer almaktadır. Batılı bilim insanlarının biyografilerini incelemek için yüzlerce mecmua arasından Afak, Çocuklara Rehber, Hâver, Malumat, Mecmua-i Edebiyye, Mektep, Mirat-ı Alem, Mirsad, Nâhid, Say, Servet-i Fünun ve Şafak'ı seçtik. Bu dergilerde Copernicus, Buffon, Galileo, Newton gibi ikonik bilim insanlarının yanı sıra, kısa bir süre önce vefat etmiş olan Pierre Curie ya da o dönem hala hayatta olan Berthollet gibi 19. yüzyıl figürlerinin hayatları da sunuluyordu. Bu tez, dönemin biyografilerinin bilim insanlarının basit bir fotoğrafını sunmadığını, onların idealize edilmiş versiyonlarını yansıttığını kabul etmektedir. Biyografi yazarları, bilim insanlarının hayatlarını, bireysel özelliklerini ve mesleki becerilerini, ahlaki veya sosyal kodlara atıfta bulunarak yorumlamışlardır. Ayrıca biyografi yazını bir tür olarak, 19. yüzyılda hem Batı'da hem de Osmanlı İmparatorluğu'nda kendine has üslup özelliklerine sahiptir. Bu çerçeveyi gözeterek tezimizde 1850-1908 yılları arasında Osmanlı süreli yayınlarında yer alan batılı bilim insanlarının biyografilerinden geniş bir örneklem seçerek inceledik. Amacımız, biyografiler aracılığıyla nasıl bir bilim insanı imgesinin ya da imgelerinin ortaya konduğunu anlamaktır.
Özet (Çeviri)
Periodicals were broadly used instruments for introducing modern science and scientists to Ottoman readers in the 19th century. The Ottoman authors of this period wrote or translated dozens of biographies of western scientists and published them in periodicals. Among many, we chose Afak, Çocuklara Rehber, Hâver, Malumat, Mecmua-i Edebiyye, Mektep, Mirat-ı Alem, Mirsad, Nâhid, Say, Servet-i Fünun ve Şafak to examine biographies of western scientists. These periodicals presented the lives of iconic scientists such as Copernicus, Buffon, Galileo, Newton, and also the lives of 19th-century figures including Pierre Curie who had recently passed away, or Berthollet who was still alive. This thesis accepts that biographies of the period were not mere pictures of scientists, they presented idealized versions of them. Biography authors interpreted the lives of the scientists, their individualistic features, and professional skills with reference to moral or social codes. Also, biography as a genre had its own stylistic features in the 19th century both in the West and in the Ottoman Empire. Within this framework, we examined an extensive amount of biographies of the western scientists published between 1850 and1908 in the Ottoman periodicals. Our purpose is to understand the images attributed to scientists in biographies.
Benzer Tezler
- İbrahim Kami B. Ali'nin (ö.1807'den sonra) 'Humbara Risalesi' metinsel ve tarihsel analizi
Historical context and technical analysis of 'Humbara Risalesi' of İbrahim Kami B. Ali (D. after 1807)
BEKİR HAKAN SUNGUROĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Bilim ve Teknolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiBilim ve Teknoloji Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HASAN KARATAŞ
PROF. DR. ATİLLA BİR
- Osmanlı arşiv belgelerinde Teşvikiye Camii
Teşvikiye Mosque in Ottoman archival documents
GİZEM EZGİ ESEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Sanat TarihiMarmara ÜniversitesiTürk Sanatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SELMAN CAN
- Mersin tarihi kent merkezi ticaret yapılarında kültürel kimlik ögelerinin tespiti
Determination of cultural identity in Mersin historical city center commercial structures
ARDA OLCAYCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
MimarlıkMersin ÜniversitesiKültür Varlıklarını Koruma Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MELTEM UÇAR
- İstanbul'da 19. yüzyıl Abdülmecid camileri
The 19th century Abdülmecid mosques in İstanbul
GÖZDE ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF.DR. SEMRA ÖGEL