Geri Dön

Compositional strategies to create experiences of imaginary spaces through headphone listening

Kulaklık ile dinleme yoluyla deneyimlenen hayalî mekân kurguları yaratmak üzerine kompozisyon stratejileri

PDF İndir

  1. Tez No: 719420
  2. Yazar: FATMA NEVAL TARIM
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. CEVDET EREK, DR. ÖĞR. ÜYESİ EMMANOUIL EKMEKTSOGLOU
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Müzik, İletişim Bilimleri, Music, Communication Sciences
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2022
  8. Dil: İngilizce
  9. Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Müzik Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Müzik Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 112

Özet

Bu çalışma, kulaklık ile dinleme yoluyla deneyimlenen hayalî mekânlar yaratmak için beste yapımı aşamasında betimsel bir araç olarak kullanılabilecek etkili kompozisyon stratejileri bulmayı amaçlamaktadır. Çalışma, başlangıç noktası olarak ses kompozisyonları tarafından canlandırılan farklı türlerde hayalî mekânları derler ve dinleyicilerin kapsayıcı (immersive) dinleme deneyimini irdeler. Mekânsal görüntüleri pekiştirecek ve kompozisyonun etkisini üç boyutlu akustik düzlemde kulaklıklar aracılığıyla iletebilecek uyumlu yazılım araçlarını araştırır. Mekân algısı, tüm duyuların (özellikle görme duyusu) iş birliği ile şekillenir. Bu çalışmanın amacı en basit haliyle, sadece duyma yoluyla yönlendirilen bir mekân algısı yaratmaktır. Diğer bir deyiş ile kulaklar için tasarlanan sanal gerçeklik deneyimi olarak adlandırılabilir. Şüphesiz ki elektroakustik müzik, dinleyicilerde mekânsal izlenimler oluşturma potansiyeline sahiptir. Bu mekânlar, kompozisyon süresince dinleyicilerin zihinlerinde oluşur ve değişime uğrar. Literatür araştırması, kompozisyon dinleme esnasında deneyimlenen bu hayalî mekânları tarifleyen çeşitli besteci ve araştırmacıların tanımlamalarına değinir. Dinleyicilerin mekânsal elektroakustik müzik dinlerken yaşadığı kapsayıcı (immersive) dinleme deneyimi, hem fiziksel hem de algısal boyuttaki bir kapsayıcılığı ifade etmektedir. Çoklu hoparlörler ile dinleme haricinde, kulaklık ile dinleme de kapsayıcı bir dinleme deneyimi sunabilmektedir. Mekânsal ses teknolojisi, bu çalışma kapsamında binoral ses format, algısal boyutta kapsayıcı deneyim imkanı sunma potansiyeline sahiptir. Kulaklık ile dinlemenin bazı dezavantajları bulunmasına karşılık, halen mekânsal ses iletmek konusunda efektif bir araçtır. Binoral ses formatı, hali hazırda çoğunlukla eğlence alanlarında kullanılmaktadır. Mekânsal elektroakustik kompozisyon Teknik ve stratejileri ise genellikle hoparlör ile yapılan uygulamalar için geliştirilmiştir. Bu çalışma, hem binoral sesin daha artistik kullanımına hem de mekânsal elektroakustik müzik için kulaklık kullanımına örnek bir uygulama oluşturmayı hedeflemiştir. Bu sayede daha ulaşılabilir ve elde edilebilir kapsayıcı dinleme deneyimleri sağlanabilecektir. Peki bu hayalî mekânlar her dinleyici tarafından algılanabilir mi? Her dinleyicinin mekânsal hayal gücünü etkili ölçüde yönlendirmek mümkün mü? Mekânsal hayal kurma kabiliyeti ve mekânsal kelime hazinesinin bu deneyim üzerinde etkisi var mı? Bu soruları yanıtlamak üzere kavramsal altyapı (tanımlayıcı araç), pratik uygulama (kompozisyon) ve kullanıcı deneyimlerinin gözlenmesi (dinleme deneyi) aşamalarından oluşan bir metot tasarlanmıştır. Örnek çalışmanın geliştirilmesi olan tezin ikinci bölümünde, kompozisyon stratejileri birbiriyle ilişkili dört unsur olarak yapılandırılmış bir çerçevede tartışılmaktadır; anlatıyı, çevreyi, hareketi ve mekânı tasarlamak/bestelemek. Tezin bu kısmı, detay ve sürekliliğe sahip deneyimler sağlayan kompozisyonlar yaratmak üzere bir tanımlayıcı araç niteliği taşımaktadır. Anlatı, kompozisyonun farklı ölçeklerdeki öğeleri arasında ilişki kurmak amacıyla kullanılabilecek stratejiler içerir ve referansların çoğu elektroakustik müzik çalışmalarından alınmıştır. Anlatı, dinleyicinin kompozisyon ile bağlantı kurma hissini geliştirir. Çevre, kompozisyonun detaylı tanımlanmış çevrelerde bulunma, perspektif, derinlik ve interaktiflik hissi oluşturması amacıyla kullanılabilecek stratejiler içerir ve referansların çoğu ses peyzajı ile ses yürüyüşü kompozisyon çalışmalarından alınmıştır. Hareket, kompozisyonun mekansal hareket hissi oluşturması amacıyla kullanılabilecek stratejiler içerir ve referansların çoğu elektroakustik müzik ile ses yürüyüşü kompozisyon çalışmalarından alınmıştır. Dinleyiciye ve nesnelere hareket verilmesi amacına yöneliktir. Mekân, kompozisyonun kapalı mekânlarda olma ve geçiş yapma hissini oluşturması için kullanılabilecek stratejiler içerir. Referansların çoğu ses heykeli ile elektroakustik müzik kompozisyon çalışmalarından alınmıştır. Örnek çalışma olan tezin üçüncü bölümünde, önceki bölümde tartışılan tanımlayıcı aracın pratik çıktısı olarak SPATCHES isimli bir kompozisyon üretilmiştir. Kompozisyondaki sesler, ses kayıt cihazı (Zoom H6) ile ben doğmadan vefat etmiş babaannemin köyünde (Trilye/BURSA) ve terk edilmiş evinde kaydedilmiştir. Kompozisyonun anlatısı, evi onarma isteğim ile yıkımına tanıklık etme korkum üzerine temellenmiştir. Anlatı, beş sahneden oluşur: köy, ev, sızıntılar, bozulma ve yıkım. Sahneler boyunca çeşitli mekânsal tasarımlar ve efektler uygulanmıştır. Çalışmanın başında, binoral sentez uygulaması için araştırılan uygun yazılımsal araçların kompozisyon aracılığıyla pratik uygulamaları yapılmıştır. Mekânsal özelliklere ve hareketlere dair izlenimler oluşturmak üzere tezin teorik altyapı kısmında tartışılan stratejiler kullanılmıştır. Kullanılan teknikler ve mekansal tarifler üretilen grafik skor üzerinden gözlemlenebilir. Bu kompozisyon aynı zamanda uygulanan stratejilerin etkinliğinin ölçülmesi için bir araç olarak da kullanılmıştır. Farklı dinleme gruplarıyla kontrollü dinleme deneyleri yapılmıştır. Bu dinleme grupları, mekân ve/veya ses tasarımı konusunda eğitim almış kişilerin kombinasyonlarından oluşmaktadır. Denekler, evet/hayır, ölçekleme ve yorum sorularını yanıtlayarak deneyimlerine ilişkin mekânsal izlenimlerini bildirmişlerdir. Bu deneylerle sadece stratejilerin etkinliği değil, binoral ses formatının çalışmanın amacına uygunluğu ve benim araçsal yazılımlar üzerindeki hakimiyetim de test edilmiştir. Dinleme deneyinin ilk aşaması, kompozisyonu gözler kapalı olarak dinleterek genel mekânsal izlenimleri değerlendirmeyi amaçlamıştır. İkinci aşama ise daha detaylı değerlendirmeler yapmak üzerine kurgulanmıştır. Dinleyicilerin zihninde canlanan hayalî mekânın özellikleri, dinleyicilerin hayalî mekânı deneyimleme şekilleri ve kompozisyon öğelerinin dinleyici izlenimleri hakkında daha fazla ayrıntı elde etmeyi amaçlamaktadır. Üçüncü aşama ise deneyime yönelik genel izlenim ve geri bildirimleri toplamak üzere yorum soruları ile gerçeklemiştir. Bu deneylerden, üç aşamalı anketler yoluyla nitel raporlar elde edilmiştir. Çok güçlü/güçlü/az güçlü/zayıf izlenim yüzdeleri her grup için ve toplam katılımcı üzerinden hesaplanmıştır. Bu şekilde hem genel durum algılanması hem gruplar arası karılaştırma yapılması hedeflenmiştir. Sonuç bölümünde anket sonuçlarından edindiğim veriler doğrultusunda, soyut bir çalışmanın algılanabilirliğini ölçen araştırma yönteminin doğruluğu araştırılmıştır. Araştırmanın, kulaklıkla dinleme yoluyla deneyimlenen hayalî mekânlar yaratma amacına ne kadar yaklaştığı irdelenmiştir; böylece daha ulaşılabilir ve elde edilebilir kapsayıcı dinleme deneyimleri elde edilebilecektir.

Özet (Çeviri)

The study aims to find effective compositional strategies to create experiences of imaginary spaces through headphone listening that can be used as a descriptive tool during composing. The thesis will begin by identifying different sorts of imaginary spaces evoked by sound compositions, elaborating on the immersive listening experience of the listeners, investigating compatible software instruments for enhancing spatial imagery, and transmitting the full impact of the piece in three-dimensional acoustic space through headphones. In the second part of the thesis, which is the development of the case study, the compositional strategies are, to provide strong detail and continuity of experience, discussed under the framework, structured as four interrelated elements: composing the narrative, environment, motion, and space. In the third part of the thesis, which is the case study chapter, I made a composition according to this descriptive tool. I then conduct controlled listening experiments with different listening groups that are combinations of people trained in space and/or sound design. The subjects reported their spatial impressions of the experience by answering yes or no, scaling, and commentary questions. The aim of first stage of the listening experiment was to evaluate their general spatial impressions by having them listen to the composition for the first time with their eyes closed, while the aim of the second stage was to obtain more details about the impressions of spatial properties of the imaginary space, their experience of imaginary space, and compositional elements. From these experiences, both quantitative and qualitative reports were obtained through three staged interviews. In the conclusion chapter, based on these results, I summarize the accuracy of my research method, measuring the perceptibility of abstract work. I explain how close my research got to the aim of creating experiences of imaginary spaces through headphone listening so that a more accessible and affordable immersive listening experience can be achieved.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    834760

    Kendilik sunumu olarak yenidışavurumsal otoportreler

    New expressive self-portraits as self-presentation

    MEHTAP SALDIRAY

    Sanatta Yeterlik

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Güzel SanatlarErciyes Üniversitesi

    Resim Ana Sanat Dalı

    PROF. DR. AYGÜL AYKUT

  2. Tez No

    445030

    Teknoloji temelli self servis satış kanallarının algılanan özelliklerinin müşteri deneyimine etkisi

    The impact of perceived characteristics of technology based self service sales channels on customer experience

    CEM DURAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    İşletmeİstanbul Teknik Üniversitesi

    İşletme Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NİMET URAY

  3. Tez No

    884403

    Somuttan soyuta: Temel tasarım stüdyosunda bir başlangıç pratiği olarak yaparak tasarlama

    From concrete to abstract: Designing by doing as an initial practice in basic design studio

    BERİL GÖK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Eğitim ve Öğretimİstanbul Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. YÜKSEL DEMİR

  4. Tez No

    261431

    Reklam fotoğrafçılığında sanatsal yaklaşımlar

    Artistic approach on advertising photography

    ESER LEVİ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2008

    Sahne ve Görüntü SanatlarıMarmara Üniversitesi

    Fotoğraf Ana Sanat Dalı

    PROF. BARBAROS GÜRSEL

  5. Tez No

    444256

    Improvement of inadequencies of small diameter artificial blood vessels

    Küçük çaplı yapay damarların mevcut yetersizliklerinin iyileştirilmesi

    İPEK YALÇIN ENİŞ

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2016

    Tekstil ve Tekstil Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesi

    Tekstil Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ÜMMÜHAN TELEM GÖK SADIKOĞLU

Geri Dön