Kendilik sunumu olarak yenidışavurumsal otoportreler
New expressive self-portraits as self-presentation
- Tez No: 834760
- Danışmanlar: PROF. DR. AYGÜL AYKUT
- Tez Türü: Sanatta Yeterlik
- Konular: Güzel Sanatlar, Fine Arts
- Anahtar Kelimeler: Kendilik, Yapısöküm, Post Yapısalcılık, Otoportre, Yeni Dışavurumsal, Dişil Duyarlılık, Bakış, Self, Deconstruction, Post-Structuralism, Self-Portrait, New Expressive, Feminine Sensibility, Gaze
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Resim Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 308
Özet
'Kendilik' kavramı kişinin kendisine bakması ve onu algılaması bakımından günümüz sanatında bir tür var olma deneyimi olarak belirmiştir. Bu nedenle bireyin kendilik özeti niteliği taşıyan 'otoportre' 'kendilik' olgusunun dışavurumu olarak görülebilir. Bu nedenle genellikle otobiyografiktir ve 'otoportre'nin farklı bağlamlar ve anlamlara işaret eden sembolik anlatım yapısından doğan temel özellikler salt biçimlere indirgenemez. Yapıtta sanatçı otobiyografisiyle iç içe geçen bağlamların dönüşümüyle sanatsal anlatım dilinde açığa çıkan bu tür dışavurumlar 'kendilik' kavramına işaret eden imalar içerirler. Özellikle alanyazının gösterdiği şekliyle sanatsal yaratımlarda otobiyografik anlatım kendini 'otoportre' yoluyla sadece yansıtmacı veya dışavurumcu tavırda değil, kendisinden başka bir şeye işaret eden, temsilî olan ve yorumlanabilen her türlü cisim, durum veya olayda gösterir. Bu araştırmada özellikle otobiyografik ve sembolik yaklaşımlarla sanatsal ifadede yer bulan 'kendilik' kavramı, 'post yapısalcılık' perpektifinden sanatsal sunuma olan katkısıyla irdelenmektedir. Bu bağlamda alanyazında kendilik kavramı tek bir anlamla sınırlı kalmaması ve birçok disiplinle iç içe olması özellikleriyle postmodern kuramla çoğunlukla da 'post yapısalcılık' ile ilişkilendirilmiş bu nedenle sanatta da daha çok 'Yeni Dışavurumsal' anlayışın ilkeleriyle uzlaşma sağlamıştır. Bu nedenle Tezde Sanatta 'kendilik' sunumunun çözümlenmesine olanak tanıması bakımından 'post yapısalcılık/yapısökümün' kuramsal bağlamına hizmet eden bu bağlamın işletildiği yapıtlar, semiyotik yöntemle incelenerek kuramla uygulamayı bütünleştirdiği düşünülen yapıt örneklerindeki özellikler ortaya çıkarılmıştır. Özde postmodern süreçte kendini sürekli yapılandırma yönüyle ele alınan 'kendilik' söylemleri hem ilgili alanyazın incelemeleri yoluyla hem de 'kendilik' kavramının görsel sanat vii yapıtlarına yansımaları temel alınarak sanat temelli bir uygulamada çözümlenmeye çalışılmıştır. Bu bağlamdaki 'otoportre' yaklaşımlarına semiyotik açıdan bakıldığında 'kendilik' olgusu bireyin kendi hayat deneyimlerinden kopmadan biçim ve içeriğe yönelik yeni anlamlar, imalar oluşturmak için onları yapı-bozuma uğratarak yeni bir estetik forma ulaşma arayışına yöneldiği anlaşılmaktadır. Bu noktada söz konusu yapıları, göstergeler yoluyla oluştukları semiyotik bağlamlarda diğer 'kendilik' şemalarıyla ilişkilendirmek bu yolla benzerlikleri veya farklılıkları incelemek sanatsal bilgi üretiminde oldukça önemlidir. Araştırmada bu amaçlara hizmet edebilmek için yirmi altı sanatçıya yer verilmiştir. Sanatçıların otuz bir yapıtı, görsel analiz tekniğiyle (konu, biçim, içerik ve öz) çözümlenmiştir. Yapıtlar 'kendilik' kavramı etrafında şekillenen kavramsal çerçevede büyüteç altına alınarak nasıl bir sanatsal söyleme dahil oldukları semiyotik/göstergebilim yöntemi ile incelenmiştir. Sonuç olarak anlatım gücü bakımından sanatçıların 'kendilik' anlatılarını otobiyografik bağlamla ilişkilendirilen semboller ve kodları 'yapısöküme' uğratarak dönüştürdükleri bu da sıklıkla metaforlarla yaptıkları anlaşılmıştır. Bu bağlamda 'otoportre' yaklaşımlarında 'kendilik' ifadesini oluşturan plastik unsurlar ve sanatçıların anlam oluşturma stratejileri tespit edilmiştir. Ayrıca tezde otobiyografik açıdan sanatçıların kompozisyon çeşitliliği hem içerik hem de özde merak uyandıran özellikleri ve yapı-söküme işaret eden çeşitli 'bakış' açıları (görme rejimi) ele alınarak sanatsal stratejileri ortaya çıkarmak mümkün olmuştur. Postmodernizm örüntüsünde sanatta ikilemli bir varoluş durumuna işaret eden 'kendilik' kavramının görsel kültür mecraları yoluyla kendi imaj bilincini yeniden üretilmesiyle sanatçıların yapıtlarında 'Örtme-kapama', 'voyörizm (gözetlemecilik)', 'skopofoli' gibi 'bakış' türlerine yer verdikleri böylelikle 'kendilik' ifadesini nesnelleştirdikleri, metalaştırdıkları da görülmüştür. Özellikle çağdaş sanatçıların, 'imge' oluştururken bu yeni 'bakış' ya da imaj bilincine yapıtları aracılığı ile eleştirel yaklaşımlar geliştirdikleri görülmüştür. viii Araştırma ile sanat araştırmacısının kuramsal dayanaklarıyla şekillenen kavramsal çerçeve uygulama temelli araştırma bulgularıyla harmanlanarak araştırmacının plastik yaklaşımlarında 'yapı-söküm' perspektifinden estetik değerler sisteminin çözümlenmesi yapılmıştır. Bunun yanında çalışmada oluşturulan 'kendilik' şemalarının yapıt oluşumuna etkisi, sanatçının otobiyografisi, bireysel deneyimlerinin sanatsal süreçlerle ilişkisi olup olmadığı ve seçilen eserlerin görsel analizleri yoluyla 'kendilik' kavramı etrafında gelişen unsurlar birlikte ele alınarak gün yüzüne çıkarılmaya çalışılmıştır. Sonuç olarak, sanatta postmodernizmle beliren otobiyografik anlatı, gösterilmeyenin var olduğunu vurgulamaktadır. Bu noktada birey, 'kendilik' ifadesini bir sorgu nesnesi bağlamında ele alarak görünmeyenin görünür kılınması üzerine odaklanmıştır. Çoklu 'bakış' örgüleri dâhilinde ilişkisiz çağrışımların sürekli değişime açık yapılandırmalar sağlaması hususu ile birey, 'kendilik' dönüşümünü bilinçli bir biçimde ifadelendirmesini ve çeşitlendirmesini sağlamıştır. Dolayısıyla sanatsal otobiyografik anlatı stratejilerinde izlenilen temsil araçları geliştirilmiştir. Bu bağlamda birey, içsel 'kendilik' dönüşümünü gerçekleştirme sürecinde 'otoportre' anlatımına yönelmiştir. Birey, sanatsal otobiyografik anlatı aracılığıyla gerçekleştirdiği söz konusu içsel dönüşümünü 'eş-zamanlı' bir işlev rolünde izleyici ile etkileşim halinde olma deneyimi ile yeniden gerçekleştirmektedir. 'Kendilik' ifadesi sanatta 'Yeni Dışavurumsal' anlatımda 'dişil duyarlılık', 'yaratıcılık', 'doğallık', 'melankoli', 'samimiyet' kavramlarıyla metaforik dönüşümle kendine yer bulmuş gibi görünse de 'kendilik' söylencesi sorunsalı sonsuz biçimde kendini üreterek gelişmeye devam etmektedir. Yaşantı geçirilen nesne-mekân ilişkilendirmeleri ile sayısız 'kendilik' varyasyonları sağlanabilmektedir. Öte yandan estetik kaygılar yerine 'kendilik' kaygıları üzerinden bireyin en kendi olma durumuna erişme mertebesine ulaşması söz konusu olabilmektedir. Bu bakımdan 'kendilik' ifadesi, doğaçlamaya dayalı bir biçimde gelişen primitif renk, şekil ve biçimlerle, boya akıtmalarıyla, deneyimsel bir boyutta içsel 'bakış'ın dolaysız bir biçimde dışa taşmasıyla kendini gösterebilmektedir.
Özet (Çeviri)
The concept of being 'self' has emerged as a kind of experience of being in today's art in terms of looking at and perceiving oneself. For this reason, 'self-portrait', which is a summary of the individual's self, can be seen as an expression of the phenomenon of being the self. For this reason, it is usually autobiographical; and the basic features of the 'selfportrait' arising from its symbolic narrative structure that points to different contexts and meanings cannot be reduced to mere forms. In the work, such manifestations, which are revealed in the language of artistic expression through the transformation of contexts intertwined with the artist's autobiography, contain allusions pointing to the concept of being 'self'. Especially in artistic creations, as the literature shows, autobiographical expression manifests itself not only in a reflective or expressionist attitude through self-portraiture, but also in any object, situation or event that points to something other than itself, that is representational and can be interpreted. In this research, the concept of being“self”, which finds a place in artistic expression especially through autobiographical and symbolic approaches, is examined from the perspective of poststructuralism with its contribution to artistic presentation. In this context, the concept of being self in the literature has been associated with postmodern theory, mostly with poststructuralism, due to the fact that it is not limited to a single meaning and is intertwined with many disciplines. For this reason; it has mostly reconciled with the principles of the 'New Expressionist' understanding in art. For this reason, this context, which serves the theoretical context of 'poststructuralism/deconstruction' in terms of enabling the analysis of the self presentation in art, has been applied to the works in this thesis. x Through the semiotic method; the characteristics of the artworks that are thought to integrate theory and practice have been revealed. In essence, the discourses of“self”, which are handled with the aspect of continuous structuring in the postmodern process, have been analyzed in an art-based practice both through the relevant literature reviews and on the basis of the reflections of this concept on visual artworks. When we look at the 'self-portrait' approaches in this context from a semiotic point of view; it is understood that the phenomenon of“self”, without breaking away from the individual's own life experiences; deconstructs them in order to create new meanings and implications for form and content; and seeks to reach a new aesthetic form. At this point, it is very important in the production of artistic knowledge to associate these structures with other 'self' schemes in the semiotic contexts in which they are formed through signs and to examine the similarities or differences in this way. At this point, associating these structures with other“self”schemas in the semiotic contexts in which they are formed through signs, and examining their similarities or differences in this way, is very important in the production of artistic knowledge. In order to serve these purposes, twenty-six artists were included in the research. Thirty-one works of the artists in the sample formed by the quota sampling technique were analyzed by visual content analysis method (subject, form, content and essence). The works are analyzed within the conceptual framework shaped around the concept of being the 'self' and how they are included in an artistic discourse is analyzed with the semiotic/ semiotics method. As a result, in terms of narrative power, it has been understood that artists transform their 'self' narratives by deconstructing the symbols and codes associated with the autobiographical context, and that they often do this with metaphors. In this context; the plastic elements that constitute the expression of 'self' in 'self-portrait' approaches; and the artists' strategies of meaning-making have been identified. In the thesis, it was also possible to reveal the artistic strategies of the artists from an autobiographical point of view by addressing their compositional diversity, their intriguing features in both content and essence, and their various 'points of view' (regime of seeing) that point to deconstruction. In the pattern of postmodernism, it has been observed that the concept of the self, which points to a dualistic state of existence in art; with the reproduction of its own image consciousness through visual culture media, artists xi include 'types of gaze' such as 'covering-covering', 'voyeurship', 'scopophilia' in their works; thus objectifying and commodifying the self. In particular, contemporary artists have been seen to develop critical approaches to this new 'gaze' or image consciousness through their works while creating 'images'. With the research; the conceptual framework shaped by the theoretical foundations of the art researcher; blended with the findings of practice-based research; from the perspective of deconstruction in the researcher's plastic approaches; the aesthetic value system was analyzed. In addition to this; the effect of the self schemas created in the study on the formation of the work; the artist's autobiography, whether the individual experiences are related to the artistic processes and through the visual analysis of the selected works; the elements developing around the concept of being 'self' were handled together and tried to be brought to light. As a result, the autobiographical narrative that emerged with Postmodernism in art emphasizes the existence of the unseen. At this point, the person focuses on making the invisible visible by addressing the expression of 'self' in the context of an object of inquiry. Within multiple patterns of view; with the fact that unrelated associations provide configurations open to constant change, the individual has enabled to consciously express and diversify the transformation of 'self'. Within multiple patterns of gaze, the individual has been able to consciously express and diversify the transformation of the 'self' by means of unrelated associations that provide constructions open to constant change. Therefore; the artistic autobiographical narrative strategies have developed means of representation. In this context, the individual; in the process of realizing the inner 'self' transformation; has turned to 'self-portrait' narration. Through the artistic autobiographical narrative, the individual re-actualizes his/her inner transformation in a 'simultaneous' function role in interaction with the audience. Although the self seems to have found a place in the New Expressionism in art with the concepts of 'feminine sensitivity', 'creativity', 'naturalness', 'melancholy', 'sincerity' and metaphorical transformation; the problematic of the 'self' myth continues to develop by producing itself endlessly. With the object-space associations experienced; countless 'self' variations can be achieved. On the other hand, instead of aesthetic concerns; through 'self' concerns; it may be possible for the individual to reach the level of reaching the state of being herself. In this respect, the 'self' can manifest itself through primitive colors, shapes, forms and xii paint flows that develop in an improvisational manner, and in an experiential dimension, through the direct outpouring of the inner 'gaze'.
Benzer Tezler
- Facebook sosyal ağ sitesinde akademisyenlerin kendilik sunumu
Self-presentation of academicians on Facebook social networking site
SERKAN BİÇER
Doktora
Türkçe
2013
İletişim BilimleriAnadolu Üniversitesiİletişim Tasarımı ve Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEZEN ÜNLÜ
- Rekreasyon araştırmaları için temel bir değişkenin kavramsal ve operasyonel tanımlarıyla sunumu ve geleneksel ön kabullere yönelik eleştirel sınamalar
Proposition of a conceptually and operationally defined core recreational research contruct and critical verifications of well established assumptions in the field of recreati̇on research
GAMZE YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
TurizmMersin ÜniversitesiTurizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÖKNİL NUR SEVER
- 'Gerçek hayat hikâyeleri' sunumu ile medyanın travmatize ettiği toplum: Sosyolojik bir değerlendirme
Society traumatized by the media with 'real life stories': A sociological evaluation
MEHTAP NUR BİTMEZ
- Çerkes etnik kimliğinin yeniden inşasında akrabalık
Kinship in the reconstruction of the Circassian ethnic identity
ERDOĞAN BOZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
AntropolojiHacettepe ÜniversitesiAntropoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. N. SERPİL ALTUNTEK
- Lisansüstü sanat eğitimi programlarında otobiyografik ifade olanaklarına dayalı çağdaş sanat uygulamalarının psikanalitik ve otoetnografik analizi
Psychoanalytic and autoethnographic analysis of contemporary art practices based on possibilities of autobiographical expression in postgraduate art education programs
AŞKIN BAHADIR
Doktora
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül ÜniversitesiGüzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEMİLE ARZU AYTEKİN