Yap işlet devret modeliyle gerçekleştirilen ulaştırma projelerinde karşılaşılan risklerin belirlenmesi ve değerlendirilmesi: Türkiye örnekleri
Determination and evaluation of risks in build operate transfer transportation projects: Examples of Turkey
- Tez No: 719932
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ NUR ATAKUL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Mühendislik Bilimleri, İnşaat Mühendisliği, Economics, Engineering Sciences, Civil Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Yapı Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yapım-Proje Yönetimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 180
Özet
Küreselleşme ve dünya genelindeki nüfus artışıyla birlikte altyapı ihtiyaçları artmış ancak az gelişmiş ülkelerin kaynakları bu ihtiyacı karşılamakta yetersiz kalmıştır. Kamunun finansal yükünü azaltmak ve özel şirketlerin imkânlarından faydalanabilmek için 'Kamu-Özel İşbirliği' (KÖİ) modeli ortaya çıkmıştır. KÖİ modeli çeşitli projelerin yapımında kullanılmaktadır, fakat günümüzde ulaştırma projelerinin artmasından ötürü 'Yap İşlet Devret' (YİD) modeli yaygınlaşmıştır. YİD modeli bazı faydalar sağlarken, bazı risk faktörleri barındırmaktadır. Çünkü YİD projeleri yüksek sermaye gerektirir, yapım ve işletme süreleri uzundur ve yatırımın geri dönüşü uzun sürmektedir. Literatürde konuyla ilgili çokça araştırmaya rastlanmış, ancak Türkiye'de YİD modeliyle gerçekleştirilen ulaştırma projeleriyle ilgili yeterli araştırmaya rastlanmamıştır. Bu araştırmada; Türkiye'de YİD modeliyle gerçekleştirilen ulaştırma projelerinde karşılaşılan risk faktörlerinin araştırılması, Dünya'daki diğer örnekler ile karşılaştırılması ve belirlenen risk faktörlerine yönelik önerilerin getirilmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın odak noktası Türkiye'deki güncel ulaştırma projesi örnekleridir. İncelenen vakalarda, Gebze-İzmir Otoyolu projesinde politik riskler, maliyet aşımı ve beklenen piyasa talebine ulaşılamaması faktörleri öne çıkmıştır. Kuzey Marmara Otoyolu ve Yavuz Sultan Selim Köprüsü projesinde projenin kapsamından ve yaşanan çevresel kaygılardan ötürü ihale süreciyle ilgili sorunlar yaşanması ve beklenen piyasa talebine ulaşılamaması faktörleri dikkat çekmiştir. İstanbul Havalimanı projesinde ise zemin ıslah işlerinden kaynaklandığı düşünülen maliyet aşımı, projenin çevresel kaygılar yaratması, kamusal ve siyasal muhalefet ve beklenen piyasa talebine ulaşılamaması faktörleri öne çıkmıştır. Araştırma bulguları her üç projede karşılaşılan temel risk faktörünün beklenen piyasa talebine ulaşılamaması olduğunu göstermiştir. Projelerde karşılaşılan diğer risk faktörlerinin çoğunun literatür ile uyumlu olduğu görülmüştür. Ancak İstanbul Havalimanı projesinde karşılaşılan bazı risk faktörleri literatürden farklılık göstermiştir. Bu araştırmanın bundan sonra yapılacak olan çalışmalara ışık tutacağı düşünülmüştür.
Özet (Çeviri)
In order to respond the increasing infrastructure problem around the world and reduce the financial burden of the government, 'Public-Private Partnership' (PPP) model has emerged. Due to the increase in transportation projects, the BOT model has become widespread. However BOT model requires high capital, it's construction and operation times are long and the return of the investment takes a long time. There has been a lot of research about the subject in the literature, but there has not been enough research about BOT transportation projects in Turkey. By this research, it is aimed to investigate the risk factors in BOT transportation projects in Turkey, compare them with other examples in the world and make recommendations. From the BOT transportation project examples in Turkey, in Gebze-Izmir Highway Project, most common risk factors were: political risks, cost overruns and failure to reach the expected market demand (FEMD); in Northern Marmara Highway and Yavuz Sultan Selim Bridge Project: problems in the tender process, the environmental concerns about the project and FEMD factors and in Istanbul Airport Project: cost overruns, environmental concerns, public and political opposition and FEMD. It is found that the main risk factor in projects was the inability to reach the expected market demand. Also, most of the risk factors in the projects are compatible with the literature. However, some risk factors in Istanbul Airport project differed from the literature. It is thought that this research will shed light on the studies that will be carried out after this.
Benzer Tezler
- Türkiye'de yap-işlet-devret (YİD) modeli ile yapılan ulaştırma yatırımlarının kamu harcamaları üzerindeki etkileri
Impacts of the transport investments through thebuild-operate-transfer (BOT) model on public expenditures in Turkey
ÖMER SEVGİLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
MaliyeAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiMaliye Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET AK
- İnşaat sektöründe YİD (Yap-İşlet-Devret) modeli sözleşmeler ile yapım işleri sözleşmelerinin karşılaştırılması: DHMİ, DLH ve TCK uygulama örnek sözleşmeleri
Comparison of the construction works contracts and BOT (Build-Operate-Transfer) contracts in construction sector: DHMI, DLH and TCK sample application contracts
MUHAMMED KOÇER
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
İnşaat MühendisliğiEskişehir Osmangazi Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. OSMAN AYTEKİN
- Türkiye'de hazine garantili yap işlet devret projelerinin ulaştırma yatırımları kapsamında değerlendirilmesi
Evaluation of treasury guaranteed build operate transfer projects in Turkey within the scope of transportation investments
İLHAMİ ÇAKIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
MaliyeTekirdağ Namık Kemal ÜniversitesiMaliye Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SİMLA GÜZEL
- Implementation of toll road projects by build-operate-transfe model in Turkey
Türkiye?de yap işlet devret modeliyle otoyol projelerinin yapılması
AYMİR GAMZE KAYA
Yüksek Lisans
İngilizce
2010
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiYapı Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEMA ERGÖNÜL
- Yap-işlet-devret tipi inşaat projelerinde imtiyaz süresine etki eden faktörlerin belirlenmesi
Determination of factors affecting concession period in build-operate-transfer type construction projects
AHMET ÇENET
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
İnşaat MühendisliğiYıldız Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HANDE ALADAĞ