Yap-işlet-devret tipi inşaat projelerinde imtiyaz süresine etki eden faktörlerin belirlenmesi
Determination of factors affecting concession period in build-operate-transfer type construction projects
- Tez No: 678608
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ HANDE ALADAĞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: İnşaat Mühendisliği, Civil Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yapı Bilgisi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 157
Özet
Gelişme süreci devam eden ülkeler başta olmak üzere, hükümetlerin özellikle altyapı projelerini kamuya kazandırabilmek için sağlanması gereken fon ihtiyacını Yap-İşlet-Devret (YİD) modeliyle ele alması, yüksek maliyetli birçok projenin işlerlik kazanmasının önünü açmıştır. Gelişmekte olan bir ülke olarak ülkemizde de YİD modelinin etkin bir şekilde uygulanabilmesi, inşaat sektörünün sürdürülebilir başarısı için önemlidir. Sektörel başarıya etkisi olan YİD tipi inşaat projelerinin başarısı için ise, YİD projelerinin tarafları olan kamu ve özel sektörün hedeflerini dengeleyen optimum bir imtiyaz süresinin belirlenmesi büyük önem taşımaktadır. İmtiyaz süresi, yatırımcı şirketlerin işlettikleri tesisleri kamuya devredene kadar kullandıkları süreyi ifade ettiği için bu sürenin uzunluğu kamu ve özel sektör paydaşlarının çıkarları ile yakından ilgilidir. Özel sektör tarafı öncelikle inşaat maliyetlerini karşılamak ve sonrasında kâr marjını artırmak için daha uzun bir imtiyaz süresine sahip olmak isterken, kamu tarafı ise altyapı tesisinin veya işletmenin hükümete devredilmesinden sonra gelir elde etmeye başlayabilmek için daha kısa bir imtiyaz süresini hedefleyecektir. Bu durum ise kârlılığı azalan proje şirketinin öngörülen kâr seviyesini korumak için daha yüksek düzeyde ürün/hizmet fiyatı benimsemesi sebebiyle uzun vadede talep düşüşleri ile proje başarısızlığına yol açabilecektir. Hükümetler, altyapı tesis veya işletmeleri vatandaşlarına daha düşük bir fiyata kullandırabilmek için imtiyaz süresini en aza indirmeye çalışmakla yükümlüdür. Bu çerçevede her iki tarafın çıkarlarını gözeten optimum imtiyaz süresinin belirlenmesine etki eden faktörlerin tespit edilmesi YİD tipi inşaat projeleri ile ilgili önemli araştırma başlıklarından birisi olarak karşımıza çıkmaktadır. Ancak Türk inşaat sektörü özelinde YİD tipi inşaat projelerinde imtiyaz süresi konusunda gerçekleştirilen çalışmalarının sayısının oldukça az olduğu görülmüştür. Bu noktadan hareketle çalışmanın temel amacı; Türk inşaat sektörünün sürdürülebilir performansını arttırmakta oldukça önemli bir yere sahip olan YİD ile gerçekleştirilen inşaat projelerinde imtiyaz süresinin optimum olarak tespit edilmesine etki eden faktörlerin belirlenerek, bu faktörlerin kamu ve özel sektör açısından önem derecelerinin ayrı ayrı bulunmasıdır. Gerçekleştirilen literatür taraması ile YİD tipi inşaat projelerinde imtiyaz süresini etkilediği belirlenen toplam 43 adet faktör belirlenerek 6 ana başlık altında sınıflandırılmıştır. Daha sonra, Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) yöntemi kullanılarak belirlenen tüm faktörlerin kamu ve özel sektör açısından önem dereceleri ayrı ayrı bulunmuştur. Çalışma sonucunda elde edilen bulgular, kamu ve özel sektör açısından imtiyaz sürelerini belirleyen faktörlerin önem derecelerinde farklılıklar olduğunu ortaya koymuştur. Örneğin kamu sektörü için“Satın Alma Gücü”ile ilişkili faktörler ilk sırayı alırken özel sektör içinse“Gelir”ile ilişkili faktörler ilk sırada yerini almaktadır. Çalışma kapsamında ortaya konulan sonuçlar; YİD modeli ile gerçekleştirilecek inşaat projelerinde imtiyaz süresine etki eden faktörlerin sektör profesyonelleri tarafından erken bir aşamada tanınmasına ve etkili bir şekilde yönetilmesine yardımcı olacaktır. Ayrıca hem kamu hem de özel sektör paydaşlarına doğru bir imtiyaz süresi saptamak için kılavuz olacağı düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
The Build-Operate-Transfer (BOT) model that meets the fundings of governments to bring infrastructure projects to the public, paved the way for many high-cost projects to become operational especially in developing countries. As a developing country, the effective implementation of the BOT model in our country is important for the sustainable success of the construction industry. For the success of BOT type construction projects that have an impact on sectoral success, it is of great importance to determine an optimum concession period that balances both public and private sector targets. The concession period is closely related to the interests of public and private sector stakeholders, as it refers to the period that investor companies use the facilities they operate until they transfer them to the public. The private sector will primarily want to have a longer concession period to cover the construction costs and then increase the profit margin, while the public sector will aim for a shorter concession period to generate revenue after the infrastructure facility is handed over to the government. On the other hand, this situation may lead to project failure with decreases in demand in the long run, as the project company whose profitability has decreased adopts higher product/service prices in order to maintain the predicted profit level. Governments are obliged to try to minimize the duration of the concession to make infrastructure facilities available to their citizens at a lower price. In this context, determining the factors affecting the optimum concession period is one of the important research topics related to BOT type construction projects. However, it was seen that the number of studies related to concession period in BOT type construction projects in the Turkish construction sector is quite low. From this point of view, determination of the factors affecting the optimum concession period for BOT-type construction projects along with their importance levels for public and private sectors individually constitutes the aim of the study. A total number of 43 factors were determined as a result of comprehensive literature review and classified under six main headings. Then, the importance levels of all factors for the public and private sectors were determined separately using the Analytical Hierarchy Process (AHP) method. The findings revealed that there are differences in terms of importance levels of factors affecting concession period for public and private sectors. For example, while the factors related to“Purchasing Power”take the first place for the public sector, the factors related to“Income”take the first place for the private sector. The results revealed within the scope of the study will help industry professionals to recognize and effectively manage the factors affecting the duration of the concession in BOT-type construction projects. It is also thought that the results would be a helpful guide for both public and private sector stakeholders in determining an accurate concession period.
Benzer Tezler
- Türkiye Müteahitler Birliği'ne üye inşaat firmalarında risk yönetimi üzeerine alan araştırması
A Survey on risk management in construction firms member of Turkish Constractors Association
ZEYNEP ÖZDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET MURAT ÇIRACI
- Yap-işlet-devret (YİD) tipi ulaştırma projeleri için çok aracılı risk paylaştırma modeli
Multi-agent risk allocation model for build-operate-transfer (BOT) type trasportation projects
HANDE ALADAĞ
- Risk management of build-operate-transfer (BOT) project in developing countries
Gelişmekte olan ülkelerde yap-işlet devret (YİD) tipi projelerin risk yönetimi
İREM ÖZDOĞAN (DİKMEN)
Yüksek Lisans
İngilizce
1996
İnşaat MühendisliğiOrta Doğu Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA TALAT BİRGÖNÜL
- İnşaat firmalarının kredi talepleri ve bankalar tarafından kredilendirilmesi sistemlerinin değerlendirilmesi ve kredi tahsis model önerisi
Loan applications of construction companies and evaluation of banks? allocation systems and an allocation model suggestion
EMRE İNGEÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
İnşaat Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. MURAT KURUOĞLU
- İnşaat ihtilaflarını en aza indirecek sözleşme tipi ve muhtevasının belirlenmesi
Başlık çevirisi yok
NEDİM UYANIK
Yüksek Lisans
Türkçe
1996
İnşaat Mühendisliğiİstanbul Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EKREM MANİSALI