Diyarbakır, Elazığ ve Muş illeri sebze alanlarında zararlı akar türleri ile predatörlerinin popülasyon yoğunlukları ve Neoseiulus barkeri hughes (Acari: Phytoseiidae)'nin bazı biyolojik özelliklerinin belirlenmesi
Determination of the population densities of harmful mite species and predators in vegetable areas, and some biological parameters of Neoseiulus barkeri hughes (Acari: Phytoseiidae) in Diyarbakır, Elazığ, and Muş provinces
- Tez No: 720638
- Danışmanlar: PROF. DR. SELİME ÖLMEZ BAYHAN, PROF. DR. SULTAN ÇOBANOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dicle Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bitki Koruma Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Entomoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 281
Özet
Bu araştırma, 2018-2020 yılları arasında, Diyarbakır (Bismil, Çermik, Çınar, Eğil, Ergani, Sur, Yenişehir), Elazığ (Baskil, Maden, Merkez, Sivrice) ve Muş (Hasköy, Korkut, Merkez) illerinde; biber (Capsicum annuum L.), patlıcan (Solanum melongena L.), domates (Solanum lycopersicum L. (Solanales: Solanaceae)), hıyar (Cucumis sativus L.), kavun (Cucumis melo L.), kabak (Cucurbita pepo L.), karpuz (Citrullus lanatus (Thunb.) Matsum. & Nakai (Cucurbitales: Cucurbitaceae)) ve fasulye (Phaseolus vulgaris (Fabales: Fabaceae)) bitkilerinde bitki zararlısı akar türleri ve bunların predatörlerinin belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Yapılan bu çalışma ile sebze alanlarındaki önemli akar türleri ile bunların predatörleri belirlenmiştir. 2018 yılında toplamda 646 örnekleme yapılmış olup bunların 479 tanesinin akarla bulaşık olarak tespit edilmiştir. Bunlardan C. sativus %95,31 ile en fazla bulaşıklığın olduğu kültür bitkisi olmuştur. En az bulaşıklık ise %30,48 ile C. annuum 'da tespit edilmiştir. 2019 yılında ise toplamda 417 örnekleme yapılmış olup bunların 197 tanesi akarla bulaşık olarak tespit edilmiştir. Bunlardan C. pepo %72,34 ile en fazla bulaşıklığın olduğu kültür bitkisi olmuştur. En az bulaşıklık ise %30,98 ile C. sativus 'da tespit edilmiştir. Bulaşıklık oranının yıllara göre önemli farklılıklar gösterebildiği tespit edilmiştir. Tetranychus urticae Koch. (Acari: Tetranychidae)'nin popülasyon yoğunluğu amacı ile yapılan çalışmalarda ise; Diyarbakır ili Merkez Sur İlçesi (ilaçsız parsel) (GAPUTAEM deneme alanı) ile Çınar ilçelerinde (ilaçlı parsel) belirlenen 2 farklı patlıcan deneme alanında 2018-2019 yıllarındaki popülasyon yoğunluğu ve predatörleri ile arasındaki ilişkiler incelenmiştir. 2018 ve 2019 yıllarında GAPUTAEM deneme alanında T. urticae'nin popülasyonunun haziran ayından itibaren gelişmeye başladığı, temmuz ayında tepe noktasına ulaştığı ve eylül ayı itibari ile azaldığı görülmüştür. İlaçlama ve gübreleme işlemlerinin yapıldığı Çınar ilçesi deneme alanında ise; sezon süresince yaprak başına düşen birey sayısı en fazla 0,5 adet olmuştur. İlaçlama yapılan tarihlerde popülasyonun sıfırlandığı ve bunu takiben tekrar artmaya başladığı görülmüştür. Popülasyon ekonomik zarar eşiği seviyesine ulaşmamıştır. Akar türleri ve predatörlerinin belirlenmesi amacı ile yapılan sörveylerde Phytoseiidae familyasına ait 10 tür; Tetranychidae familyasına ait 3 tür; Tarsonemidae familyasına ait 1 tür, Cheyletidae familyasına ait 1 tür, Iolinidae familyasına ait 1 tür, Acaridae familyasına ait 1 tür, Erythraeidae familyasına ait 5 cins; Nanorchestidae familyasına ait 1 cins olmak üzere toplamda 17 tür ve 6 cins belirlenmiştir. Ameroseiidae, Bdellidae, Bryobinae, Cunaxidae, Eriophyidae, Erythraeidae, Stigmaeidae, Parasitidae familyalarına; ayrıca Cryptostigmata takımına ait türler belirlenmiş olup teşhisleri tamamlanamamıştır. Predatör böceklerden ise; Anthocoridae familyasından 3 adet; Miridae familyasından 7 adet; Nabidae familyasından 2 adet; Geocoridae familyasında 1 adet; Coccinellidae familyasında 9 adet; Aeolothripidae familyasında 3 adet, Chrysopidae familyasından 1 adet predatör teşhis edilmiştir. Predatör akar türleri arasında en yaygın tür Neoseiulus barkeri Hughes (Acari: Phytoseiidae) iken, zararlı akarlardan en yaygın tür T. urticae olarak belirlenmiştir. Çalışmada kırmızıörümceklerin en etkili predatörü olarak saptanan ve dünyada biyolojik mücadele çalışmalarında önemli bir yer tutan avcı akar N. barkeri'nin T. urticae üzerinde 25±1 ºC sıcaklık, %65±5 orantılı nem ve günlük 16 saat aydınlanma koşullarında av tüketim kapasitesi incelenmiştir. Araştırmada, N. barkeri'nin T. urticae'nin faklı dönemlerini tüketim kapasitesi amacı ile yürütülen çalışmalar sonucunda, ovipozisyon dönemindeki bir N. barkeri'nin günlük ortalama tüketim kapasitesi sırasıyla; 14,59 adet yumurta, 11,16 adet larva, 10,61 adet protonimf, 8,58 adet deutonimf ve 5,76 adet ergin olarak tespit edilmiştir. Ayrıca mevcut çalışmada Phytoseiidae familyasından önemli predatör tür olan N. barkeri'nin moleküler düzeyde çalışmaları yürütülmüş ve bir adet akar bireyinden DNA elde edilerek moleküler kodu ortaya çıkarılmıştır.
Özet (Çeviri)
This study was carried out in between 2018-2020 on Capsicum annuum L. (Solanales: Solanaceae), Cucumis sativus L. (Cucurbitales: Cucurbitaceae), Cucumis melo L. (Cucurbitales: Cucurbitaceae), Cucurbita pepo L. (Cucurbitales: Cucurbitaceae), Citrullus lanatus (Thunb.) Matsum. & Nakai (Cucurbitales: Cucurbitaceae), Solanum melongena L. (Solanales: Solanaceae), Solanum lycopersicum L. (Solanales: Solanaceae) and Phaseolus vulgaris (Fabales: Fabaceae) fields in Diyarbakır (Bismil, Çermik, Çınar, Eğil, Ergani, Sur and Yenişehir districts), Elazığ (Baskil, Maden, Sivrice and Central districts) and Muş (Hasköy, Korkut and Central districts) provinces. In vegetable production, mites are an important polyphagous insect in our country as well as in all other countries. With this study, the significant mite species and their predators were determined in vegetable areas. In 2018, a total of 646 plant samples were sampled and 479 of these samples were observed with mites. C. sativus among these plants was the most contaminated culture plant with a rate of 95,31%. The least contaminated plant was indicated as C. annuum with the rate of 30,48%. In 2019, 417 plant samples were studied totally, and 197 of them were observed with mites. C. pepo among these plants was the most contaminated cultivar with a rate of 72,34%. On the other hand, the least contaminated plant was C. sativus with a rate of 30,98%. The contamination rates can occur as significant differences according to studied years. The studies we conducted for following population dynamic of Tetranychus urticae Koch. (Acari: Tetranychidae); the relationship between population dynamic and predators was studied in two different eggplant fields located in Sur and Çınar districts in 2018 and 2019 time intervals. In 2018 and 2019, it was observed that the population ascent of T. urticae was observed in June and it was reached the highest level of population in July. And then the population of these two-spotted spider mites started to decrease in September. The acaricide application and fertilization processes are carried out during the season in the Çınar experimental area. As a result of the observation, only one individual spider mite was observed for two eggplant leaves. The reason for this small number of individuals was considered that the population starts over after acaricide application and it grows until other chemical applications. The population has never reached the economic loss threshold in that field. As a result of survey study to reveal mite species and their predators shows that 10 species belonging to the Phytoseiidae family; 5 genera belonging to Erythraeidae family; 3 species belonging to Tetranychidae family; One species belonging to Cheyletidae, Iolinidae, Tarsenomidae, Acaridae, Nanorchestidae families were found. There are species whose diagnosis has not been completed due to the pandemic, belonging to the families of Ameroseiidae, Tydeidae, Stigmaeidae, Parasitidae, Bdellidae, Bryobinae, Eriophyidae, and Cunaxidae. The many predatory insects were identified as 3 of them from the Anthocoridae family; 7 of them from the Miridae family; 2 of them from the Nabidae family; 1 of them from the Geocoridae family; 1 of them from the Chrysopidae family; 9 of them from the Coccinellidae family. And also three predators feeding on T. urticae were identified in the Aeolothripidae family. While Neoseiulus barkeri Hughes (Acari: Phytoseiidae) is the most common species among predatory mites, T. urticae is the most common mite species. The capacity of prey consumption of N. barkeri on T. urticae was studied in a growth chamber at 25±1 ºC, 65±5% humidity, 16 h dark and 8 h light period. The pray consumption capacity of N. barkeri feeds on T. urticae was revealed with this study. The consumption capacity of N. barkeri was determined as 14,59 eggs, 11,16 larvae, 10,61 protonymph, 8,58 deutonymph, and 5,76 adults during the oviposition period. In addition, molecular studies of N. barkeri were carried out and phylogenetic tree analysis was revealed by DNA extraction and sequencing from the one individual mite. The contamination rates can occur as significant differences according to studied years.
Benzer Tezler
- Akçadağ(Malatya) öğretmen okulları
Akçadağ(Malatya)teacher education schools
GÜLHAN HAZIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Eğitim ve ÖğretimNiğde Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. ALAEDDİN CEYLAN
- Muş ilinde kültür turizmi potansiyelinin coğrafi yönden değerlendirilmesi
Evaluation of tourism potential in terms of geography in Muş
HASAN SAYILAN
- Göçebelikten yerleşik hayata geçişte bir örnek olay: Beritan Aşireti
Beritan Tribe as a case during the transition process from nomadic life to the settled life
SEYİTHAN TURAN
- Cumhuriyet döneminde Doğu Anadolu'ya yapılan kamu harcamaları (1946-1960)
Public expenses in the Eastern Anatolia (1946-1960)
SAİT AŞGIN