İlahiyat fakültesi öğrencilerinde utanma duygusunun dini ve psiko-sosyal açıdan incelenmesi
An examination of the feeling of shame in theology faculty students from religious and psycho-social perspectives
- Tez No: 942002
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ SALİHA UYSAL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Psikoloji, Religion, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 209
Özet
Bu çalışma,“İlahiyat Fakültesi öğrencileri için utanmanın anlamı nedir?”sorusundan hareketle, söz konusu öğrenci grubunun utanma olgusunu nasıl tanımladığını ve bu duyguya ilişkin temel etkenleri nasıl yorumladığını incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırmada öncelikle utanma kavramı, sözlük ve terim anlamları çerçevesinde ele alınmış; ardından felsefi yaklaşımlar, semavi dinler ve modern psikoloji literatürü üzerinden tarihsel ve kavramsal dönüşümü analiz edilmiştir. Devamında ise utanmanın psikolojik temelleri, ifade ediliş biçimleri ve bireysel/toplumsal etkileri değerlendirilmiştir. Araştırmanın saha uygulamasında nitel araştırma desenlerinden görüşme yöntemi tercih edilmiş; 21 kadın ve 10 erkek olmak üzere toplam 31 İlahiyat Fakültesi öğrencisiyle yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Elde edilen veriler, betimsel analiz yöntemiyle incelenmiş ve daha önce belirlenen“utanma duygusunun bileşenleri”ile“utanmayı ortaya çıkaran faktörler”temaları çerçevesinde sınıflandırılmıştır. Araştırma bulgularına göre, İlahiyat Fakültesi öğrencileri için utanma, genellikle çarpıntı ve yüz kızarması gibi fizyolojik belirtilerle kendini gösteren ve çekinme, kaçınma davranışlarıyla ifade edilen olumsuz tanımlamalara sahip bir duygudur. Bu duygunun ortaya çıkmasında etkili olan faktörler üç başlık altında toplanmıştır: (1) Sosyokültürel faktörler (sosyal yargı, sosyal onay beklentisi, gelenekleri koruma ihtiyacı ve toplumsal dışlanma korkusu); (2) Kişisel faktörler (fıtrat, zayıf benlik algısı, sosyal kaygı ve genetik özellikler); (3) Çevresel faktörler (çocuk yetiştirme dinamikleri, olumsuz eleştirilerin yapılması ve değersizlik hissi). Çalışmanın genel bulgularından hareketle, dini bir eğitim ortamında öğrenim gören katılımcılar için utanmanın ortaya çıkmasında dini vecibeler ve inançlar etkili olmakla birlikte, söz konusu duygu esasen sosyokültürel, çevresel ve bireysel faktörlerden beslenmektedir. Ayrıca öğrencilerin“utanma”ve“haya”kavramlarını birbirinden ayırdıkları;“haya”yı daha çok dini bir sorumluluk alanına yerleştirdikleri, buna karşılık gündelik hayatta kendi deneyimledikleri utanma duygusunu daha çok dünyevi ve sosyal etkenlerle ilişkilendirdikleri sonucuna ulaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
This study aims to examine how students of Faculties of Theology conceptualize the phenomenon of shame and interpret the main factors related to this emotion, based on the central question:“What does shame mean for theology students?”. The research begins with a discussion of the term“shame”in its lexical and terminological senses. It then evaluates the historical and conceptual transformation of shame through philosophical approaches, Abrahamic religions, and modern psychological literature. The psychological foundations of shame, its forms of expression, and its individual and societal effects are also analyzed. For the fieldwork, a qualitative research design was adopted, specifically the interview method. Semi-structured interviews were conducted with 31 theology students, 21 women and 10 men. The data obtained were analyzed using descriptive analysis and thematically categorized under the pre-identified headings of“components of the emotion of shame”and“factors triggering shame.”According to the research findings, shame is perceived by theology students as a negative emotion typically associated with physiological symptoms such as heart palpitations and facial blushing, and behavioral responses like avoidance and withdrawal. The factors influencing the emergence of shame were grouped under three main categories: (1)Sociocultural factors (social judgment, expectation of societal approval, need to preserve traditional values, and fear of exclusion); (2)Personal factors (innate disposition, low self-concept, social anxiety, and genetic predisposition); (3)Environmental factors (parenting styles experienced during childhood, exposure to negative criticism, and damage to the sense of self-worth). Based on the overall findings, it is concluded that while religious duties and beliefs do play a role in the formation of shame for participants studying in a religious education environment, the emotion is primarily nourished by sociocultural, environmental, and personal dynamics. Additionally, students were found to distinguish between the concepts of shame and haya (a Qur'anic concept often translated as modesty or moral shyness). They tend to associate haya more with religious responsibility, whereas the shame they experience in daily life is more commonly linked to worldly and social influences.
Benzer Tezler
- İlahiyat fakültesi öğrencilerinde kimlik bilinci ve mesleki formasyonun oluşumu: Fırat Üniversitesi örneği
Identity consciousness and professional formation in students the faculty of theology: Fırat University model
GAZEL ÇİFTÇİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
SosyolojiFırat ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. Y. MUSTAFA KESKİN
- İlahiyat Fakültesi öğrencilerinde sosyal medya kullanım amaçları ve kişilik özellikleri ile ahlaki olgunluk arasındaki ilişki üzerine bir araştırma: SDÜ İlahiyat Fakültesi örneği
A research on the relationship between social media usage purposes and personality traits and moral maturity in Faculty of Theology students: The case of SDU Faculty of Theology
ALİ İHSAN DEMİRALAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
FelsefeSüleyman Demirel ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUSTAFA MEMİŞ
- İlahiyat Fakültesi öğrencilerinde felsefe grubu derslerine yönelik algı
The perception of faculty of Theology students towards philosophy group courses
ABDULBAKİ AKSU
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DinKocaeli ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SÜLEYMAN GÜMRÜKÇÜOĞLU
- İlahiyat fakültesi öğrencilerinde kadın algısı
The perception of women in the faculty of theology students
GÜLİSTAN SUCU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinOndokuz Mayıs ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN PEKER
- İlahiyat fakültesi öğrencilerinde din ve sosyalleşme
Religion and socialization in the students of faculty of theology
AYŞE TUNÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
SosyolojiÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA TEKİN