Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde görev yapan öğretmenlerin yaşadığı sorunlar ve bu sorunların iş doyumu düzeyleriyle ilişkisi
The problems experienced by teachers working in Southeastern Anatolia region and the relationship of these problems with the levels of job satisfaction
- Tez No: 722454
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ŞAKİR ÇINKIR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitim Yönetimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 132
Özet
Bu çalışmanın temel amacı, Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde görev yapan öğretmenlerin öncelikle sorunlarını belirlemek; sonrasında belirlenen sorunların ve çeşitli demografik özelliklerinin iş doyum düzeyleriyle ilişkisini incelemektir. Araştırmada, karma yöntemlerden biri olan açımlayıcı sıralı desen kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini Mardin il sınırları içerisinde yer alan 1177 okulda görev yapan 13058 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise 585 öğretmen oluşturmaktadır. Nicel verileri toplamak için bölgedeki öğretmenlerin sorunlarıyla iş doyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi amacıyla Mardin iline bağlı ilçe ve köylerde görev yapan öğretmenlere Öğretmen Sorunları Ölçeği ve Minnesota İş Doyum Ölçeği uygulanmıştır. Nitel verileri toplamak için ise Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin farklı yerlerinde görev yapan öğretmenlere yarı yapılandırılmış görüşme formu uygulanmıştır. Araştırmanın nicel verileri“ortalama”,“standart sapma”,“t-testi”,“tek yönlü varyans analizi”,“Tukey HSD Testi”ve“Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayısı”ile çözümlenmiştir. Nitel veriler ise içerik analizi ile çözümlenerek temalar şeklinde ifade edilmiştir. Araştırma kapsamında, çalışmanın ilk bölümünde genel bir giriş yapılmış, bölgedeki öğretmen sorunlarına ilişkin alanyazın sonuçları ifade edilmiştir. İkinci bölümde iş doyumu kavramı ele alınmış, kuramsal yapısına ilişkin genel bir çerçeve çizilerek sunulmuştur. Yöntem ile ilgili bilgilere üçüncü bölümde, toplanan verilere ilişkin yapılan analizler sonucu elde edilen bulgulara dördüncü bölümde, araştırma sonucunda ulaşılan sonuçlara ve önerilere ise beşinci bölümde yer verilmiştir. Araştırma bulgularına göre yaşanılan sorunlar; okul-fiziki olanaklar boyutu, temel hizmetlere erişim boyutu ve sosyal-kültürel özellikler boyutu olmak üzere üç boyut altında toplanmıştır. Öğretmenlerin yaşadığı sorunların; okul-fiziki olanaklar boyutunda“büyük bir sorun”, temel hizmetlere erişim boyutunda“orta düzeyde bir sorun”, sosyal-kültürel özellikler boyutunda“orta düzeyde bir sorun”olarak algılandığı bulunmuştur. Öğretmenlerin iş doyum düzeylerinde; cinsiyetlerine ve çalıştıkları okul türüne göre anlamlı farklılık görülmüştür. Erkek öğretmenler, kadın öğretmenlere; ilkokul ve ortaokulda görev yapan öğretmenler, ortaöğretimde görev yapan öğretmenlere göre daha yüksek iş doyumuna sahiptirler. Öğretmenlerin yaşadıkları sorunların düzeyi ile iş doyum düzeyleri arasında negatif yönlü ilişki bulunmuştur. Buna göre sorunlar arttıkça iş doyumu azalmaktadır. Nitel verilere göre bölgede çalışmanın avantajları; psikolojik sağlamlığı arttırması, olumsuz şartlarla mücadele becerisi kazandırması, farklı kültürleri tanıma deneyimi sağlaması, insani duyguların gelişmesini sağlaması, sağduyulu yaklaşma becerisi kazandırması, kendine zaman ayırabilmek, şehir koşturmacasından uzaklaşmak ve bölge gerçeklerine şahit olmaktır. Dezavantajları ise; tükenmişlik hissi yaratması, muhafazakar topluma alışamamak, yabancılık hissi, güvende hissedememek, imkanların kısıtlı olması, gelecek planlarının ertelenmesi, kurumlardaki akraba kayırmacılığı ve mesleki tatminsizliktir. Bölgedeki öğretmenlerin yaşadığı sorunların çözümü konusunda bölgeye yatırımların arttırılması, okulların eğitim materyali ve donanım ihtiyaçlarının karşılanması, doğu bölgelerinde görev yapan öğretmenlere ek haklar tanınması, sözleşmeli öğretmenlik uygulamasına son verilmesi, yöre halkının bilinçlendirilmesine yönelik çalışmaların yapılması önerilmiştir.
Özet (Çeviri)
The main purpose of this study is to detect the problems of the teachers that work in the Southeastern Anatolia Region of Turkey initially, then to analyze the relation between the features of determinated problems, variable demographic issues and job satisfaction level. One of the mixed methods, the explanatory sequential design is used in this study.The universe of this study is comprised of 13058 teachers that work in 1177 schools within the boundaries of Mardin. The sample of the study is consisted of 585 teachers. For collecting the quantitative datas teacher problems scale and Minnesota Job Satisfaction Scale were applied to teachers working in districts and villages in Mardin province to examine the relationship between the problems of teachers in the region and their job satisfaction. For collecting the qualitative datas, semi-structured interview form is implemented on teachers work in the different parts of Southeastern Anatolia Region. The quantative datas of the study is analyzed with“mean”,“standart deviation”,“t test”,“one- way analysis of variance(anova)”,“Tukey HSD Test”and“Pearson Product-Moment Correlation Coefficient”. Qualitative datas were analyzed by content analysis and expressed as themes. Within the content of the research, a general introduction was made in the first part of the study and the results of the literature about teacher problems in the region were expressed. In the second part, the concept of job satisfaction is mentioned and a general framework for the theoretical structure is drawn and presented. In the third part, the information about the method , in the fourth part; the findings obtained as a result of the analysis of the collected data and in the fifth part the results and suggestions obtained as a result of the research. The problems according to datas of the study are classified into three extents: school-physical facilities extent, the access to the basic services extent and social-cultural features extent. It has been found out that the problems of teachers are perceived as“a major problem”with regards to the school-physical facilities extent,“a midlevel problem”with regards to the access to the basic services extent,“a midlevel problem”with regards to the social-cultural features extent. Teachers' job satisfaction levels vary significantly according to their genders and their school types. Men have higher job satisfaction level than woman and teachers work in elemantary and secondary schools have also higher job satisfaction level than teachers working in high schools. It has been found out that there is a negative relation between teachers' problems and their job satisfaction levels. According to this, job satisfaction level decreases while problems increase. Advantages of working in the region according to qualitative data; to increase psychological resilience, to gain the ability to cope with negative conditions, to provide the experience of getting to know different cultures, to enable the development of human emotions, to gain the ability to approach with common sense, to take time for oneself, to get away from the city rush and to witness the realities of the region. The disadvantages are; it creates a feeling of burnout, not getting used to the conservative society, feeling of alienation, not feeling safe, limited opportunities, postponing future plans, nepotism in institutions and professional dissatisfaction. In order to solve the problems teachers go through in the region, it has been suggested to increase the investments in the region, to fulfil the needs of schools' educational equipments, to give additonal rigths to the teachers working in the eastern regions, to end contracted teaching practice, and to raise the awareness of the local people in the region.
Benzer Tezler
- Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı bünyesinde görev yapan öğretmenlerin liderlik süreçlerinde yaşadığı problemler ve çözüm yaklaşımları
Problems faced by teachers working under the Ministry of Family and Social Services of the Republic of Türkiye in leadership processes and their solution approaches
ABDULKADİR KISAKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimErzincan Binali Yıldırım ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ÖZBAŞ
- Güneydoğu illerinde görev yapan aday öğretmenlerin sosyal ve kültürel ihtiyaçlarının analizi
The social and cultural needs of prospective teachers working in Southeastern Anatolia
AYÇA KÖSE
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİ ÖZDEMİR
- Duygusal zekânın eleştirel düşünmeye etkisi: Turizm öğretmenlerine yönelik bir araştırma
The effect of emotional intelligence on critical thinking: A research for teachers of tourism
ÜLKİYE GÜNAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiTurizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HACER ARSLAN KALAY
- İlköğretim öğretmeni yetiştirme ve istihdamında planlama sorunları
Problems of planning in training and employment of primary school teacher
ZÜLEYHA TEKÇE
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiEğitim Yönetimi ve Planlaması Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NEJLA TURAL
- Mevsimlik tarım işçisi çocukların eğitimde yaşadıkları sorunlara yönelik okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin görüşleri: Şanlıurfa ili örneği
The views of teacher and school administrators towards educational problems of seasonal agricultural worker children: Şanlıurfa province example
MEHMET YAVUZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİ ÖZDEMİR