Melih Cevdet Anday'ın romanlarının göstergebilimsel çözümlemesi
The semiotic analysis of novels by Melih Cevdet Anday
- Tez No: 722883
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİ PULAT
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Göstergebilim, Anlambilimsel Varyant, Melih Cevdet Anday, Aylaklar, Gizli Emir, İsa'nın Güncesi, Raziye, Semiotics, Semantic Variant, Melih Cevdet Anday, Aylaklar, Gizli Emir, İsa'nın Güncesi, Raziye
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Uşak Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 330
Özet
Yazınsal yapıtlar, pek çok yöntemle çözümlenebilir. Göstergebilim, kuram olmasının yanı sıra, sözü edilen bu çözümleme yöntemlerinden biridir. Fransa, İtalya, Çin, Brezilya ve Estonya başta olmak üzere göstergebilimciler; belirledikleri çözümleme nesnelerini göstergebilimle ele almakta, ortaya koyduklarıyla kuram ve yöntem üzerine kayda değer çalışmalar üretmektedirler. Türkiye'de ise göstergebilim çalışmaları, adı geçen ülkelere göre, gerek yayımlanan çalışmalar bağlamında gerekse yetiştirilen göstergebilimciler bağlamında çok gerilerde kalmıştır. Öte yandan bu çalışmanın konusu olan Melih Cevdet Anday'ın kendi adıyla yayımladığı romanları (Aylaklar, Gizli Emir, İsa'nın Güncesi, Raziye) üzerine yapılmış herhangi bir göstergebilimsel çalışmaya rastlanmamıştır. Bu nedenlerin bileşkesinde böyle bir çalışma yapma gereksinimi duyulmuştur. Yapılan bu çalışma ile hem Melih Cevdet Anday'ın adı geçen romanlarıyla ilgili bir çözümleme ortaya konmuş hem de Türk alanyazınına göstergebilimsel çözümleme bağlamında katkı sağlanması amaçlanmıştır. Çalışma boyunca göstergebilimsel yöntem ve onun çok az tercih edilen“anlambilimsel varyant”ının yazınsal metin üzerindeki uygulayımı denenmiştir. Bu deneyle yazınsal metnin anlamının“nasıl”üretildiğinden çok, yazınsal metnin anlamının“ne”olduğu sorusuna anlambilimsel varyant doğrultusunda yapılan çözümlemelerle yanıt aranmıştır. Çalışma, temelde iki yapı üzerine kurgulanmıştır: kuram ve uygulama. Kuramsal bölümde yazınsal göstergebilimin mantığı, terimleri ve çözümleme yörüngesi anlambilimsel varyant perspektifinden ele alınmış; uygulama bölümünde ise bütüncedeki dört roman, göstergebilimsel yöntemin anlambilimsel varyantıyla ayrı ayrı çözümlenmiştir. Çalışma boyunca kullanılan terimce için bir sözlükçe hazırlanarak ekte sunulmuş, böylece terimce bağlamında Türk göstergebilim çalışmalarının yaşadığı sorunlara görece bir çözüm yolu sunulmuştur. Tüm çözümleme sürecinin sonunda ise anlambilimsel varyantın, göstergebilimin klasik varyantına göre daha uygulanabilir olduğu, anlatının anlamının“ne”olduğu sorusu bağlamında çözümlemenin daha verimli sonuçlar ürettiği görülmüştür. Buna göre Aylaklar romanı, maddi ve manevi olarak yukarıdalık/aşağıdalık karşıtlığından oluşmaktadır. Gizli Emir romanının ütopya ve distopya karşıtlığıyla kuşatıldığı söylenebilir. İsa'nın Güncesi romanında ekonomik temelli bir yabancılaşma süreci işlenmektedir. Raziye romanının ise temelde gelenek/modernizm ve özleşme/yabancılaşma izlekleriyle kurgulandığı ifade edilebilir. Yapılan bu çalışmanın, yazınsal metin çözümlemelerine esen kaynağı olması beklenmektedir.
Özet (Çeviri)
Literary works can be analyzed via a lot of methods. In addition to being a theory, semiotics is one of these analysis methods. Semioticians, especially in France, Italy, China, Brazil and Estonia, deal with the analysis objects they have determined with semiotics, and produce remarkable studies on theory and method with what they put forward. In Turkey, semiotic studies have lagged far behind both in terms of published studies and semioticians trained in the aforementioned countries. On the other hand, no semiotic studies have been found on the novels of Melih Cevdet Anday, which is the subject of this study, which he published under his own name (Aylaklar, Gizli Emir, İsa'nın Güncesi, Raziye). For these reasons, it was felt necessary to conduct such a study. With this study, an analysis of the novels of Melih Cevdet Anday has been presented and it is aimed to contribute to the Turkish literature in the context of semiotic analysis. Throughout the study, the semiotic method and its less preferred“semantic variant”were tried to be applied on the literary text. With this experiment, the answer to the question of“what”the meaning of the literary text is, rather than“how”the meaning of the literary text is produced, was sought with the analyzes made in line with the semantic variant. The study is basically built on two structures: theory and practice. In the theoretical part, the logic, terms and analysis trajectory of literary semiotics are discussed from the perspective of semantic variants, in the application part, the four novels in the corpus were analyzed separately with the semantic variant of the semiotic method. A glossary has been prepared for the terminology used throughout the study and presented in the appendix, thus providing a relative solution to the problems experienced by Turkish semiotics studies in the context of the terminology. At the end of the whole analysis process, it has been seen that the semantic variant is more applicable than the classical variant of semiotics, and the analysis produces more productive results in the context of the question of“what”the meaning of the narrative is. According to this, The novel Aylaklar consists of the opposition of superiority/inferiority in terms of materially and spiritually. It can be said that the novel Gizli Emir is surrounded by the opposition of utopia and dystopia. An economic-based alienation process is handled in the novel İsa'nın Güncesi. It can be said that the novel Raziye is basically fictionalized with the themes of tradition/modernism and self-identification/alienation. This study is expected to be a source of inspiration for literary text analysis.
Benzer Tezler
- Melih Cevdet Anday'ın romanlarında yapı ve tema
Structure and theme in the novels of Melih Cevdet Anday
MERVE NUR ASLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıOsmaniye Korkut Ata ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEMA ÖZHER KOÇ
- 12 Mart romanları tematik inceleme (1970 - 1980)
12 March novels thematic research (1970 - 1980)
DEFNE BİLİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
Türk Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ABİDE DOĞAN
- Melih Cevdet Anday'ın şiir, tiyatro ve romanlarında türlerarası ilişkiler
Intergenre relations in Melih Cevdet Anday's poetry, theater and novels
MEHMET AKİF ÖBEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET GÜNEŞ
- Recht in krisenzeiten in der literatur (Ausnahmezustandstheorie und geltungsgründe des rechts am beispiel von Franz Kafkas Der Proceß und Melih Cevdet Andays Das Tagebuch) von Isa
Kriz zamanlarında edebiyatta hukuk (Franz Kafka'nın Dava ve Melih Cevdet Anday'ın İsa'nın Güncesi romanları örneğinde olağanüstü hâl teorisi ve hukukun geçerlilik kaynakları)
EMRE VERİMLİ
Yüksek Lisans
Almanca
2017
Alman Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiAlman Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. LEYLA COŞAN
- Türk romanında flanör düşüncenin eleştirel iki yorumu: Aylak Adam ve Aylaklar
The critical two interpretations of the 'flaneur' thought in Turkish novels: Aylak Adam and Aylaklar
MELİKE KILIÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Türk Dili ve EdebiyatıFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ ŞÜKRÜ ÇORUK
YRD. DOÇ. DR. ZEYNEP KEVSER ŞEREFOĞLU