Pontos bölgesi Cıngırt Kayası (Ordu-Fatsa) yerleşimi seramik buluntuları
Ceramics finds from Cingirt Kayasi (Ordu-Fatsa) in pontic region
- Tez No: 723227
- Danışmanlar: PROF. DR. AYŞE FATMA EROL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Arkeoloji, Archeology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Arkeoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Arkeoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 987
Özet
Ordu İli, Fatsa İlçesi, Yapraklı Köyü'nde yer alan Cıngırt Kayası, başta seramik malzeme olmak üzere diğer arkeolojik buluntular ışığında yaklaşık bin yıllık bir iskan sürekliliği gösterdiği anlaşılmaktadır. Denize hakim bir konumda yer almanın getirdiği lojistik avantaj iskanda görülen sürekliliğin temel sağlayıcısıdır. Bu uzun iskan sürekliliği, dönemsel farklılıkların ortaya çıkmasına yol açarak başta seramik malzemeler olmak üzere arkeolojik buluntuların çeşitlenmesine yol açmış ve yerleşiminin kullanım fonksiyonunda da değişikliklerin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Geç Hellenistik Dönem'de bir Phrourion karakteri kazanan yerleşimin zirve kısmından ele geçen en erken tarihli korunmuş kontekst buluntuları MÖ 4. yy'a tarihlenmektedir. Yapılan çalışmalar yerleşimin Erken Hellenistik Dönem'de kullanım fonksiyonunun Doğu ve Kuzey Karadeniz kırsal yerleşimleriyle aynı karaktere sahip olduğunu ve ayrıca kültsel bir amaca da hizmet ettiğini göstermektedir. Geç Hellenistik Dönem'de Pontos Krallığı'nın değişen politikalarına bağlı olarak Cıngırt Kayası'nın, Pontos Bölgesi'nde yer alan kalelerle beraber, VI. Mithradates Dönemi'nin (MÖ 120-63) kırsal yerleşim stratejisine bağlı, Pontos bölgesinin savunma ve denetimini sağlayan phrourionlardan oluşan güvenlik zincirinin bir halkası olduğunu göstermektedir. Geç Hellenistik Dönem'de Ege Bölgesi ve adalar üzerinde Pontos egemenliğinin kurulmasıyla seramik repertuvarında bir çeşitlilik oluştuğu görülmektedir. Ancak Mithradates savaşları neticesinde oluşan ekonomik daralma ve Roma baskısı kendini seramik malzeme üzerinde de hissettirmiş olup ticari faaliyetler Karadeniz Bölgesi üzerinden yürüyen kapalı bir anlayışa evrilmiştir. Kırmızı astarlı tabak ve kaselerde Bosphorus üretimi örneklerde görülen sayısal çoğunluk da bu duruma kanıt oluşturmaktadır. Pontos Bölgesi kale yerleşimlerinin Mithradates Şavaşları sonrasında Roma tarafından kullanılmaz hale getirilmesi ve Roma Erken İmparatorluk Dönemi yerleşim stratejisi gereği büyük kentlerde nüfusun toplanmasına karşıt, Cıngırt Kayası'nda arkeolojik bulgular ışığında iskan sürekliliğinin devam ettirildiği anlaşılmaktadır. Bu durum Cıngırt Kayası'nın kıyı yerleşimi olması ve bir limanla bağlantılı olmasıyla ilişkilendirilebilir. Karadeniz'deki Goth tehdidinin arttığı Roma Geç İmparatorluk Dönemi'nde görülen hareketlilik arkeolojik buluntulara da yansımaktadır. Erken Bizans Dönemi'nde ise iyice küçülen yerleşimin ticari açıdan da tamamen Karadeniz Bölgesi'yle entegre olduğu seramik buluntular üzerinden anlaşılmaktadır.
Özet (Çeviri)
Ceramics and other archaeological finds recovered from the Cıngırt Kayası in Yapraklı Village, Fatsa District of Ordu Province, indicate that the settlement has inhabited for approximately one thousand years. The logistical advantage of being in a position overlooking the sea is the main provider of the continuity in the settlement. This long continuity of occupation has led to the emergence of periodic differences, leading to the diversification of archaeological finds, especially ceramic materials, and has led to changes in the usage function of the settlement. The earliest preserved context finds recovered from the summit of the settlement, which acquired a Phrourion character in the Late Hellenistic Period, are dated to the 4th century BC. Researches show that the usage function of the settlement in the Early Hellenistic Period has the same character as the rural settlements seen in the Eastern and Northern Black Sea Regions and also serves a cultic purpose. Depending on the changing policies of the Pontos Kingdom in the Late Hellenistic Period, Cıngırt Kayası, together with the castles in Pontos Region, is one of the phrourion that provided the defense and control of the Pontos region, depending on the rural settlement strategy of the Mitradates VI Period (120-63 BC). With the establishment of Pontos dominance over the Aegean Region and the islands in the Late Hellenistic Period, it is seen that there was a diversity in the ceramic repertoire. However, the economic contraction caused by the Mithradates wars and the Roman pressure also affected ceramic materials, and commercial activities were limited to the Black Sea Basin. The numerical majority seen in Bosphorus production samples on red slipped plates and bowls also provides evidence for this situation. It is seen that the continuity of the settlement in Cıngırt Kayası was continued in contrast to the concentration of the population in the big cities, as the castle settlements of the Pontos Region were rendered unusable by the Romans after the Mithradates Wars and due to the settlement strategy of the Early Imperial Roman Period. This situation can be associated with the fact that Cıngırt Kayası is a coastal settlement and is connected to a port. The activity seen in the Late Imperial Roman Period, when the Goth threat in the Black Sea increased, is also reflected in the archaeological finds. It is understood from the ceramic finds that the settlement, which became smaller in the Early Byzantine Period, was completely integrated with the Black Sea Region in terms of trade.
Benzer Tezler
- Ordu/Fatsa Cıngırt Kayası kazısı 2012-2014 sezonu metal buluntuları
Metal findings of Ordu/Fatsa Cıngırt Kayası excavations in 2012-2014
ERTAÇ YILDIRIM
- Hellenistik ve Roma Dönemleri'nde Pontos (MÖ IV. yy - MS III. yy.)
The Pontos region during the Hellenistic and Roman periods (IV B.C.- III. A.D.)
OSMAN EMİR
- Pontos Bölgesi basamaklı tünelleri
Stepped tunnels in Pontos Region
AHMET EMİRHAN BULUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
ArkeolojiGazi ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SÜLEYMAN YÜCEL ŞENYURT
- Kastamonu Arkeoloji Müzesi'nde yer alan Hellenistik Çağ Bithynia -Paphlagonia - Pontos ve Bosporos sikkeleri ışığında Paphlagonia Bölgesi'ne bakış
Retrospect to Paphlagonia region in the light of Hellenistic Age Bithynia – Paphlagonia – Pontos and Bosporos coins in Kastamonu Archaeology Museum
HAKAN KUŞCU
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
ArkeolojiMehmet Akif Ersoy ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. FEYZULLAH ERAY DÖKÜ
- Paphlagonia Bölgesi kaya mezarları ve kaya tapınakları
Paphlagonia Region rock-cut tombs and rock -cut temples
FEYZULLAH ERAY DÖKÜ