Sosyal sorumluluk projesi olarak; hayvan, yaşlı, çocuklar için entegre yaşam alanları tasarım ilkeleri uygulama yaklaşımları ve model önerisi
As a social responsibility project; integrated living spaces design principles approaches for animals, the elderly and children & a model proposal
- Tez No: 724005
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SAADET AYTIS, PROF. DR. FÜSUN SEÇER KARİPTAŞ, PROF. DR. İPEK FİTOZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İç Mimari ve Dekorasyon, Interior Design and Decoration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İç Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İç Mimarlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 241
Özet
…Ütopya burada devreye girer ve kavram olarak derinliğini tekrar sorgulatır. Bu açıdan; arzu edilse dahi olması mümkün olmayan yer, ideal yer, hayali yer, yeryüzü cenneti vb. gibi tanımlamalarla karşımıza çıkar. Köken olarak Yunanca ou (yok-olmayan), eu (mükemmel olan) ve topos (toprak, yer, ülke) sözcüklerinden türemiştir. Her tanım, bu kavramın olmayan bir yerden bahsettiğine işaret eder. Hedeflenen bir yaşantının-mekânın inşasına yönelik hayali imler. Ütopyanın HAYAÇO Entegre Yaşam Alanı Projesi ile ünsiyetinin başlangıcı bu noktada ortaya çıkar. Tüm insani eylemlerin tasarlandığı, her şeyin kusursuz bir çark içerisinde işlediği, tüm detayların planlandığı, mekân ve kurgu konusunda sorunsuz işleyen bir oluşumun karşılığını oluşturma çabasıdır HAYAÇO, denenmemiş ve söylenmemiş olanı hayal etmek ve mimari zemine oturtma gayretidir… ÖZET 21. yüzyılda hızla önem kazanan ve bir toplumun bütünleşmesinde etkili rol oynadığı kabul edilen sosyal sorumluluk projeleri, bu tezin çıkış noktasını oluşturmaktadır. Bahsi geçen projelerin; sosyal dışlanmaya maruz kalmış birey, grup ve canlıların temel veya yaşamsal ihtiyaçlarını karşılamak, yeni yaşam alanları planlamak, ideal yaşam için kentlerin oluşması ve toplum huzurunu sağlamak için gerekli olduğu düşünülmektedir. Sosyal dışlanma veya bir başka ifade ile dezavantajlılık kavramı bireylerin toplumsal yaşamdan uzaklaşacak şekilde maddi ve manevi temel ihtiyaçlardan yoksun olmaları ile hak ve özgürlüklerini savunmaktan ve sosyal kurumlardan yoksun olma durumunu ifade etmektedir. Dezavantajlı birey, grup veya canlılar ise; kendi kendilerine yetemeyen veya sınırlı olabilen, bireysel sorunlarını tek başına çözmekte zorlanan, günlük yaşam pratiklerini yerine getirme noktasında dışarıdan desteğe ihtiyaç duyan bireyler olarak tanımlanabilir. Bu birey, grup veya canlıların kendilerine içkin özeliklerini ifade eden tanımlamalara ek olarak; göz ardı edilmemesi gereken bir diğer nokta ise dezavantajlılığın dışsal faktörler tarafından belirlenen yaşam koşulları olarak da karşımıza çıkabileceğidir. Çalışma bu hali ile dezavantajlılığın iki boyutunu da irdelemekte ve ele almaktadır. Tez çalışması; evrensel tasarım ilkeleri, biyoçeşitlilik, ekolojik, biyofilik, sürdürülebilir, erişilebilir tasarım kriterleri üzerinden literatür araştırmaları yapılarak kurgulanmış ve yapının kimliğini oluşturan tasarım pratiğinin daha önce planlanmış benzer örneklerden bağımsız olmasına özen gösterilmiştir. Hayvan, Yaşlı, Çocuk (HAYAÇO) Entegre Yaşam Alanı Projesi için planlanan mekân kurguları multidisipliner bir çalışma sahası ile oluşturulmuştur. Bu bağlamda sosyoloji ve psikolojinin araştırılmış sahası dâhilinde olan kapatılma mekânlarının bireyler ve toplum üzerinde dezavantajları detaylıca irdelenmiş ve planlama mimari olarak olumsuz kurgulardan soyutlanmıştır. Yapıların dağınık(mış) ifadesi tıpkı köy yerleşim alanları örneğinde olduğu gibi değişken-bağımsız bir yerleşimin oluşmasına fırsat sunmaktadır. Tasarım; bir güç, kontrol mekanizması, kısıtlanmış hareketler merkezi olmaktan çok; özgürlüğe, bireyselliğe, gelişime, eğitime, biyoçeşitliliğe ve doğaya saygı duymayı amaçlayan bir dil ile geliştirilmiştir. Proje; sosyal alanlar, eğitim alanları, terapi sağlık ve rehabilitasyon birimleri, konaklama alanları, tasarım ofisi birimleri, tarım arazileri, peyzaj, park ve oyun bahçeleri vb. gibi birçok yapı katmanından oluşmaktadır. Her bir yapı kendi içinde farklı alt birimlere dönüşerek kompleks yapının kurgusu oluşturulmuştur. Projede, geçerliliği yaşanarak test edilmiş, yüzlerce yıllık deneyimin çıktısı olan vernaküler mimarlığın yapım ve yaşam kodlarından referans alınarak sürdürülebilirliğin devamı sağlanmıştır. Köy meydanına yerleştirilen peyzaj bahçeleri yerel dokuya öykünerek evrensel kriterlerle harmanlanmış ve çoklu kullanıcı profiline hitap etmesi sağlanmıştır. HAYAÇO Entegre Yaşam Alanı Projesi küçültülmüş birer köy konumundadır ve kökleri biyoçeşitliliğe saygı üzerine kurulmuştur. Farklı ritimlere göre yerleştirilmiş tarım arazileri, dinlenme alanları, su elemanları, parklar, rekreasyon ve oyun alanları farklı ölçeklere sahip enstalasyonlar olarak karşımıza çıkmaktadır. Avlulu ev planları tek ve iki katlı plan tipolojileri ile oluşturulmuştur. Yapı formları çağdaş çizgiler ile desteklenerek çokgen motifler çizerken, uygulanacak coğrafya koşullarının şartlarına da uyum sağlamayı hedeflemektedir. Origami formları ile oluşturulmuş çatı örtüsü; ışığa mekân içerisinde pek çok noktadan ulaşılmasına imkân sunar niteliktedir. Buna ek olarak malzemenin bölgesel bazda değişkenlik göstermesi yapıyı tek tip kurgudan uzaklaştırarak uygulandığı araziye uyumu ve sürdürülebilirliği konusunda da ekolojik bir dil geliştirilmesini desteklemektedir. Buna göre çalışma bu haliyle; bahsi geçen hayvan, yaşlı, çocuk arasındaki bir nevi izolasyonu önleyerek, yaşlılara ve kimsesiz çocuklara yönelik bakım merkezlerinin aynı alan içinde konumlanmasına imkân sağlayarak, dayatma ya da tepeden inme karar mekanizmaları ile oluşturulan ne zoraki bir ayrılık ne de zoraki bir aradalığa fırsat vermeden hem bağımsız kendine özgü hem de kendiliğinden gelişebilecek bir araya gelme süreçlerine imkân tanımayı hedeflemektedir. Belirlenen hipotez dâhilinde çalışma; hayvanalara, yaşlılara ve çocuklara yönelik kurulacak merkezlerin kendilerine özgü tüm bireysel ve mekânsal ihtiyaçların karşılanmasının yanı sıra ortak yaşam alanlarında kurgusuz karşılaşmalara-tıpkı gerçek hayatta olduğu gibi imkân sağlayacak ve kurulması ihtimal ilişkilerin sürmesini destekleyecek yapıların eklenmesine veyahut dönüşmesine fırsat sunacaktır. HAYAÇO Entegre Yaşam Alanı Projesi; aynı zamanda bahsi geçen bakım merkezlerine ayrı hedef gruplar olarak odaklanmak durumunda kalan kişi, grup veya sivil toplum örgütleri için de farklı gruplarla bir araya gelmelerine fırsat sunarak, bir araya getirme konusunda çift taraflı fayda sağlamış olacaktır. Çalışmaya konu olan dezavantajlı bireyler tanımının genişletilmesi ile proje ilerleyen aşamalarda inovatif farklı projelere dönüştürülebilecektir.
Özet (Çeviri)
…Utopia comes into play here and questions its depth as a concept. From this point; it appears with definitions such as a place, ideal place, imaginary place, paradise on earth, which are not possible even if they are desired. It is originally derived from the Greek words ou (non-existent), eu (perfect) and topos (land, earth, land). Every definition indicates that this concept refers to a place that does not exist. Indicates the dream for the construction of a targeted life or space...The beginning of Utopia's association with the HAYAÇO Integrated Living Space Project emerges at this point. HAYAÇO is an effort to create the equivalent of a formation that works smoothly in terms of space and fiction where all human actions are designed, everything works in a perfect wheel, all details are planned. It is an effort to imagine the untested and unspoken and put it on an architectural ground… SUMMARY Social responsibility projects, which have gained importance rapidly in the 21st century and are accepted to play an effective role in the integration of a society, constitute the starting point of this thesis. The aforementioned projects are considered necessary to meet the basic or vital needs of individuals, groups and living things exposed to social exclusion, to plan new living spaces, to form cities for ideal life and to ensure social peace. Social exclusion, or in other words, the concept of disadvantage refers to the state of individuals being deprived of material and moral basic needs in a way that they distance themselves from social life, being deprived of defending their rights and freedoms and social institutions. Disadvantaged individuals, groups or living things could be defined as individuals who cannot be self- sufficient or limited in this regard, who have difficulty in solving their individual problems on their own, and who need external support to fulfill their daily life practices. In addition to the definitions expressing the inherent characteristics of these individuals, groups or living things; another point that should not be ignored is that disadvantage can also appear as living conditions determined by external factors. In this way, the study examines and deals with both dimensions of disadvantage. The thesis study was designed by conducting literature research on universal design principles, biodiversity, ecological, biophilic, sustainable and accessible design criteria, and care was taken to ensure that the design practice that creates the identity of the building is independent from similar examples that were planned before. The space setups planned for the animal, elderly and child integrated living space project were created with a multidisciplinary study field. In this context, the disadvantages of the places of confinement, which are within the researched field of sociology and psychology, on individuals and society were examined in detail and the planning was abstracted from the negative constructs architecturally. The random expression of the buildings provides an opportunity for the formation of a variable and independent settlement, just like in the example of village settlements. The design has been developed with a language that aims to respect freedom, individuality, development, education, biodiversity and nature, rather than a center of power, control mechanism or restricted movements. The project consists of many building layers such as social areas, education areas, therapy, health and rehabilitation units, accommodation areas, design office units, farmlands, landscaping, parks and playgrounds. Each building transformed into different sub– units within itself and formed the setup of the complex structure. The sustainability of the project has been ensured by taking reference from the construction and life codes of vernacular architecture, which is the output of hundreds of years of experience, the validity of which has been tested. The landscape gardens placed in the village square have been blended with universal criteria by emulating the local texture and have been ensured to appeal to multiple user profiles. The HAYAÇO project is a scaled-down village and its roots are based on respect for biodiversity. Farmlands, recreational areas, water structures, parks, recreation and playgrounds placed in different rhythms appear as installations of different scales. Courtyard house plans have been created with single and two– storey plan typologies. It is aimed that the building forms, which draw polygonal motifs by being supported by contemporary lines, adapt to the geographical conditions in which they will be applied. Roof cover created with origami forms, provides the opportunity to be reach the light from many points in the space. In addition, the fact that the material varies on a regional basis removes the structure from a uniform construction, thus supporting the development of an ecological language in terms of its compatibility and sustainability with the land on which it is applied. Accordingly, the study aims to enable both independent, unique and self– developed coming together processes by preventing the isolation between the aforementioned animals, elderly and children in a way and by enabling the care centers for the elderly and orphans to be located in the same area without giving opportunity to forced separation or forced togetherness which is created by imposition or top-down decision mechanisms. This study within the determined hypothesis; in addition to meeting all the individual and spatial needs of the centers to be established for animals, the elderly and children, it will also enable non-fictional encounters in common living spaces, just like in real life and also provide the opportunity to add and transform structures that will support the continuation of possible relations. The HAYAÇO Project will provide both the opportunity for individuals, groups or non- governmental organizations to come together with different groups, who have to focus on the aforementioned care centers as separate target groups and provide a double-sided benefit in bringing them together. By expanding the definition of disadvantaged individuals subject to the study, the project will be able to be transformed into innovative different projects in the following stages.
Benzer Tezler
- Sosyo-bilimsel bir konu olan Hidroelektrik Santraller konusunda değişik gruplardan insanların karar verme süreçlerinin incelenmesi
Investigating decision making process of different groups of people about hydroelectric power plants which is a socio-scientific issue
SALİHA ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Eğitim ve ÖğretimAbant İzzet Baysal Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLŞEN LEBLEBİCİOĞLU
- Sosyal sorumluluk projesi olarak elektronik ortamda katılımcı, etkileşimli medya
Collaborative, interactive media platform design in electronic environment as a social responsibility
DENİZ YEŞİM TALUĞ
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2016
Güzel SanatlarHacettepe ÜniversitesiGrafik Ana Sanat Dalı
PROF. DR. İNCİLAY YURDAKUL
- Sosyal sorumluluk projesi olarak grafik tasarım ve belgeleme
Graphic design and documentation as a social responsibility project
BİLGE KINAM DOKUZLAR
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2015
Güzel SanatlarAnadolu ÜniversitesiGrafik Ana Bilim Dalı
PROF. TEVFİK FİKRET UÇAR
- Kurumsal sosyal sorumluluk projesi olarak Gönül Köprüsü Projesinin değerlendirilmesi
The evaluation of ?Gönül Köprüsü? project as a corporate social responsibility project
BİNNUR UZUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiEğitim Bilimleri Bölümü
PROF. DR. SERVET ÖZDEMİR