Marulda (Lactuca sativa var. longifolia) mutasyon ıslahı yöntemi kullanılarak besinsel değeri artırılmış hatların elde edilmesi
Obtain the breeding lines with improved nutritional properties using mutation breeding of lettuce (Lactuca sativa var. longifolia)
- Tez No: 724910
- Danışmanlar: PROF. DR. RUHSAR YANMAZ, DR. K. YAPRAK KANTOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 153
Özet
Araştırma, marulda (Lactuca sativa var. longifolia) mutasyon ıslahı yoluyla agronomik ve kalite özellikleri bakımından farklı yeni genotipler ortaya çıkarmak, bu bireylerin gen havuzunda varyasyon kaynağı olarak yeralmasını sağlamak amacıyla yürütülmüştür. Çalışma kapsamında, 2018 yılında, 'Cervantes' ve 'Escule' ticari marul çeşitlerinin tohumlarına Co60 ışın kaynağı kullanılarak 0, 50, 100, 200, 300, 400, 500 ve 600 Gy'lik dozlarda gama ışını uygulanmış, Etkili Mutasyon Dozu (EMD50) 254.45 Gy olarak belirlenmiştir. 2018 yılında, 6 500 adet ışınlanmış tohumdan 174 adet tek bitki elde edilmiştir (M1). 2019 yılında, 4 248 adet fideden 240 adet tek bitki seçilmiştir (M2). 2020 yılında yapılan gözlem ve seleksiyon sonucunda; Escule mutantı olarak 80 adet, Cervantes mutantı olarak da 16 adet olmak üzere toplamda 96 adet hat seçimi yapılmıştır (M3). 2021 yılında, bir önceki yıl seçilen hatlardan morfolojik özellikler esas alınarak 36 adet hat, aday mutant olarak belirlenmiş (M4), kalite analizleri yapılarak besinsel içerikleri incelenmiştir. Seçilen hatlarda morfolojik karaktere dayalı tanımlama ve kümeleme analizleri yapılmıştır. Yapılan analiz sonucunda, M4 bitkilerinde baş boyu 23.09 cm-32.69 cm, baş çapı 11.40 cm-14.28 cm, baş ağırlığı 390.03 g-986.07 g arasında değişim göstermiştir. Renk bakımından hatların L*değerinin 36.72-57.12, a* değerinin -18.23, -9.90, b* değerinin de 12.60-37.47 aralıklarında olduğu belirlenmiştir. SÇKM miktarı %2.34-6.35, klorofil a değeri 2.41-7.99 µg/mg, klorofil b değeri 0.31-2.26 µg/mg, toplam karotenoid değeri 0.89-2.92 µg/mg, C vitamini değeri 4.37-15.86 mg/100 g, lutein miktarı 2.59 -68.89 µg/g, toplam fenolik madde miktarı 3.44-13.36 g GAE/kg olarak bulunmuştur. Hem morfolojik özellikler hem de besin içerikleri bakımından dikkat çeken 62, 66, 71, 72, 74, 77, 84, 100 no'lu hatlar mutant çeşit adayı olarak verim denemelerine alınmak üzere belirlenmiştir.
Özet (Çeviri)
The research was carried out in order to reveal new genotypes different in terms of agronomic and quality characteristics through mutation breeding in lettuce (Lactuca sativa var. longifolia) and to ensure that these individuals are included as a source of variation in the gene pool. Within the scope of the study, in 2018, gamma rays of 0, 50, 100, 200, 300, 400, 500 and 600 Gy were applied to the seeds of commercial lettuce cultivars 'Cervantes' and 'Escule' using Co60 beam source. Effective Mutation Dose (EMD50) was determined as 254.45 Gy. In 2018, 174 single plants were obtained from 6 500 irradiated seeds (M1). in 2019, 240 single plants were selected from 4 248 seedlings (M2). as a result of the observation and selection conducted in 2020, a total of 96 lines were selected, including 80 as Escule mutants and 16 as Cervantes mutants (M3). in 2021, 36 lines were identified as candidate mutants (M4) based on morphological characteristics from the lines selected the previous year, and their nutritional content was examined by conducting quality analyses. Identification and clustering analyses based on morphological character were performed on the selected lines. As a result of the analysis, the head height of M4 plants varied between 23.09 cm-32.69 cm, head diameter 11.40 cm-14.28 cm, and head weight 390.03 g-986.07 g. In terms of color, the L* value of the lines was 36.72-57.12, the a* value was -18.23, -9.90, the b* value was between 12.60-37.47, the amount of SCT was 2.34%-6.35, the chlorophyll a value was 2.41-7.99 µg/mg, chlorophyll b value 0.31-2.26 µg/mg, total carotenoid value 0.89-2.92 µg/mg, vitamin C value 4.37-15.86 mg/100 g, lutein amount 2.59-68.89 µg /g, the total amount of phenolic substance was found to be 3.44-13.36 g GAE/kg. Lines 62, 66, 71, 72, 74, 77, 84, 100 which attract attention in terms of both morphological features and nutritional content, were determined to be included in yield trials as mutant cultivar candidates.
Benzer Tezler
- Gametosit uygulamalarının marulda (Lactuca sativa var. longifolia) erkek kısırlığını uyartıcı etkileri
The stimulating effects of gametocide applications in lettuce (Lactuca sativa var. longifolia) on male sterility
ARİF SELİM ARICI
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
ZiraatSelçuk ÜniversitesiBahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERTAN SAİT KURTAR
- Farklı vermikompost uygulamalarınınmarulda (Lactuca sativa L. var. Longifolia) verim ve kalite üzerine etkisi
Effect of different vermicompost applications on yield and quality of lettuce (Lactuca sativa L. var. Longifolia)
SANİYE HANDAN KORKMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
ZiraatKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiBahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İRFAN ERSİN AKINCI
- Bazı doğal maddelerin (gidya, zeolit ve leonardit) marulda (Lactuca sativa L. var longifolia) verim ve büyüme üzerine etkisi
Effect of some substances (gyttja, zeolite and leonardite) on yield and growth in lettuce (Lactuca sativa L. var. longifolia)
BİRSEN ÇİVİT
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
ZiraatKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiBahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SERMİN AKINCI
- Erzurum koşullarında sonbahar döneminde yüksek tünelde farklı dikim zamanlarının marulda bitki gelişmesi ve verim üzerine etkisi
Effects of different planting times on high tunnel on plant development and yield of Lactuca sativa under Erzurum condition in autumn
SİBEL DUMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
BiyolojiAtatürk ÜniversitesiBahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMAİL GÜVENÇ
- Ticari gübreye alternatif olarak kullanılan organik gübre çeşitlerinin yedikule (Lactuca sativa L. var. longifolia) ve kıvırcık (Lactuca sativa L. var. crispa) marul bitkilerinin büyümesi ve mineral madde içeriği üzerine etkileri
Effects of organic fertilizer types used as alternatives tocommercial fertilizers on the growth and mineral content of yedikule (lactuca sativa l. var. longifolia) and kivircik (lactuca sativa l. var. crispa) lettuce plants
MAHİTAP DUYGU DİKBAŞ
Doktora
Türkçe
2024
Su ÜrünleriMersin ÜniversitesiSu Ürünleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HİLAL KARGIN ERÖRS