Kütahya'da Cumhuriyet dönemi siyasi, iktisadi ve sosyo-kültürel hayat (1923-1950)
In the Republic period (1923-1950), political, economic and socio-cultural life in the Kutahya city
- Tez No: 725890
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET KARAYAMAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Kütahya, Tek Parti Dönemi, CHP Kütahya İl Teşkilatı, Kütahya Halkevi, KUTSO, Kutahya City, One Party Period, CHP Kutahya Provincial Organization, Kutahya Community Center, KUTSO
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Uşak Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 500
Özet
Kuruluş ve kurtuluşun merkezi Kütahya, geçmişten günümüze Anadolu coğrafyasının önemli bir yerleşim birimi olmuştur. Sahip olduğu mümtaz coğrafi özellikleri yanı sıra, engin tarihi geçmişi, Türk hakimiyeti öncesi ve sonrasında özellikle idari merkez konumunda olması, bu kadim şehri her daim değerli kılan unsurlar olmuşlardır. Şehrin sahip olduğu bu zenginlikleri, gerek iktisadi gerekse sosyo-kültürel yönlerden ele alan pek çok araştırma yapılmış, genel ve spesifik çalışmalar ortaya konmuştur. Yine de, Kütahya'nın Cumhuriyet Dönemi tarihçesine ilişkin yazılmış eserlerin kısıtlı bir vaziyette olduğu görülmüştür. Zaruri bir ihtiyaç halini aldığı düşünülen bu konu, alandaki boşluğu doldurması temel hedefiyle seçilmiştir. Çalışma, bu amaca hizmet etmesi açısından değerlidir. Osmanlı'dan Cumhuriyet'e geçişle birlikte, şehirde mülki idari alanda bir geçiş süreci yaşanmış ve şehrin mülki taksimatı konusunda bazı köyler için Cumhuriyet'in ilk yıllarında, nakil kararları alınmıştır. Tek Parti Dönemi, Kütahya'da görev yapmış valiler ile belediye başkanları ayrı ayrı ele alınarak faaliyetleri işlenmiştir. İçişleri Bakanlığı Arşivinden elde edilen bilgi ve belgeler, şehrin idari yapısının yeniden yazılabilmesine katkı sağlamıştır. Kütahya'da, bu dönemdeki siyasi partilerden olan Cumhuriyet Halk Partisi (CHP)'nin Kütahya il teşkilatı, ağırlıklı olarak Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Arşivi (BCA) belgelerine dayanılarak ele alınmış; bu partinin şehirdeki teşkilat yapısı, teftiş raporlarından da yola çıkılarak bir değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Kütahya'nın iktisadi yapısı, Osmanlı'dan süregeldiği üzere, ziraat üzerine kurulmuştur. Tarım alanında tahıl üretimi önemli yer tutarken; hayvancılık konusunda küçükbaş ve büyükbaş hayvancılık ön plana çıkmıştır. Şehirde, ziraatla bağlantılı olarak, sanayi kolları gelişim göstermiş; toprak sanayi ve unsurları, şehrin en önemli sanayi kollarını oluşturmuştur. Bu sanayi kollarını orman ve maden sanayi takip etmiştir. Ziraat ve sanayinin olmazsa olmazı olan ticari kurumlardan Kütahya Ticaret ve Sanayi Odası(KUTSO)nın önemi bu vesile ile ortaya çıkmıştır. Odanın sahip olduğu çok değerli arşivi bu çalışma ile tanıtılma fırsatı bulurken, şehrin iktisadi kronolojisinin oluşturulmasındaki yadsınamaz önemi de belirginleşmiştir. Ticaret unsurları olan limitet ve anonim şirketler ile bankalar, çalışmada ele alınan diğer iktisadi konular olmuşlardır. Şehirde, eğitim-öğretim konusunda ilkokul ve ortaokulların yanı sıra, Türkiye'nin sayılı liselerinden biri bu dönemde açılmıştır. Örgün eğitim-öğretim, Tek Parti Dönemi'nin sonlarına doğru, Kız Meslek Enstitüsü ve Erkek Sanat Okulu gibi eğitim kurumlarıyla zenginleşmiştir. Yaygın eğitim-öğretim alanında, Halk Dershaneleri; Millet Mektepleri; Ulus Okulları ve Halk Okuma Odaları şeklinde bir devinim söz konusu olmuştur. Şehrin kültürel hayatı ele alınırken, matbaa, gazete ve dergiler ile kütüphane ve müzeler üzerinde durulmuş; Kütahya Halkevi konusu, yerel basından elde edilen verilerle derinlemesine incelenebilmiştir. Sonuç olarak; Kurtuluş Savaşı'nın kazanıldığı topraklarda, Cumhuriyet'e geçişle birlikte yaşanan siyasi ve ekonomik gelişmeler, aktif sosyal yaşam, bu eser ile akademik düzeyde derinlemesine araştırılmıştır. Çalışmada ağırlıklı olarak birinci el belgeler kullanılmıştır. Günümüzde, şehir ile ilgili problemlerin çözüme kavuşturulmasında, bu çalışmanın katkı sunacağı düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
Kütahya, which is the center of establishment and liberation, has been an important settlement in the Anatolian geography from past to present. In addition to its distinguished geographical features, reasons such as its vast historical background, its location as an administrative center before and after the Turkish domination, they have always been the elements that make this ancient city valuable. A lot of research has been done, and general and specific studies have been put forward, dealing with these riches of the city from both economic and socio-cultural aspects. However, it has been observed that there are a limited number of works written on the Republican Period history of the city of Kütahya. Since this subject is seen as an important need, it has been chosen with the main aim of filling the gap in the field. This study is valuable in terms of serving this purpose. In the early years of the Republic, with the transition from the Ottoman Empire to the Republic, there was a transition period in the civil administrative area in this city and transfer decisions were taken for some villages regarding the administrative division of the city. Governors and mayors who served in the city of Kütahya during the Single Party Period were handled separately and their activities were investigated. The information and documents obtained from the Archive of the Ministry of Interior contributed to the rewriting of the administrative structure of this city. The Republican People's Party, which was one of the political parties in Kütahya during this period, information about the city organization of this party was mainly obtained from the Presidency of the Presidency of the Republic of Turkey State Archives Archive and the organizational structure of this party in this city has been evaluated according to the inspection reports. As in the Ottoman Period, the economic structure of the city of Kütahya was based on agriculture. While grain production has an important place in agriculture; In the field of animal husbandry, sheep and cattle breeding came to the fore. in connection with agriculture, industrial branches developed in this city; the soil industry formed the most important industrial branches of the city. These industries were followed by the forest and mining industry. The importance of the Kütahya Chamber of Commerce and Industry, which is one of the indispensable commercial institutions of agriculture and industry, has emerged. The very valuable archive of the Chamber had the opportunity to be introduced with this study and its undeniable importance in the creation of the city's economic chronology became evident. Limited and joint stock companies and banks, which are commercial elements, have been the other economic issues discussed in this study. In this city, in addition to primary and secondary schools, one of Turkey's important high schools was opened in this period. Towards the end of the Single Party Period, the formal education field was enriched with educational institutions such as the Girls' Vocational Institute and the Boys' Art School. In the field of non-formal education, respectively, Public Courses, Nation Schools, Ulus Schools and Public Reading Rooms were opened. While dealing with the cultural life of this city, printing houses, libraries, museums, newspapers and magazines were emphasized and the subject of Kütahya Community Center could be examined in depth with the information obtained from the local press. As a result, in these lands, where the War of Independence was won, the political and economic developments and active social life with the transition to the Republic were investigated in depth at the academic level with this study. In the study, mainly first hand documents were used. Today, it is thought that this study will contribute to solving the problems related to the city.
Benzer Tezler
- Tanzimat Dönemi iktisat-yönetim ilişkisinin siyaset ve idari reform düşüncesi bağlamında değerlendirilmesi (1839-1876)
The the assessmment of economics-administration relationship in the context of political and administrative reform thought in the Tanzimat Period (1839-1876)
SİNAN SUNAR
Doktora
Türkçe
2022
Kamu YönetimiKütahya Dumlupınar ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZGÜR ÖNDER
- 1929 dünya ekonomik krizi ve Türkiye'ye etkileri
1929 world economic crisis and its effects on Turkey
UĞUR AYATA
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
TarihKütahya Dumlupınar ÜniversitesiCumhuriyet Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDULLAH İLGAZİ
- İsmet İnönü Dönemi Kütahya milletvekilleri ve faaliyetleri (1939-1950)
Kutahya's deputies in the era of Ismet İnonu and their activities (1939-1950)
ARDA ERDEĞER
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Siyasal BilimlerDumlupınar ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ESRA SARIKOYUNCU DEĞERLİ
- Ahmet Emin Yalman: Dönemi ve gazeteciliği (1918-1938)
Ahmet Emin Yalman: His period and his journalism (1918-1938)
ASUMAN TEZCAN
- Yakın dönem Türk siyasi tarihinde İzzet Ulvi Aykurt
Izzet Ulvi Aykurt in recent Turkish political history
TEVFİK ZEYTİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
BiyografiEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MESUT ERŞAN