Diyarbakır Güzelşeyh kasrı koruma ve restorasyon önerisi
The conservation and restoration proposal of Diyarbakir Güzelseyh pavilion
- Tez No: 726273
- Danışmanlar: DOÇ. DR. GÜLİN PAYASLI OĞUZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dicle Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 232
Özet
Diyarbakır ve ilçeleri, tarih boyunca çeşitli medeniyetlere ev sahipliği yapmış, kültür, sanat, bilim merkezi ve önemli ticaret yollarının kavşak noktasında bulunmasından dolayı bünyesinde çok sayıda anıtsal yapı barındırmaktadır. Diyarbakır kent merkezine hükmeden devletlerin neredeyse tamamı, jeopolitik öneme sahip yollar ve kaleler bulundurun Çınar ilçesinde hakimiyet kurmuş ve dönemsel izler bırakmıştır. Kentin güney sınırlarında konumlanan Çınar ilçesi, kent merkezine 20 km uzaklıktadır. Eski adıyla Melkis, Hanakpınar veya Akpınar olarak bilinen ilçe, Diyarbakır-Mardin Kervan Yolu üzerinde yer almaktadır. Kuruluşu, MÖ 2000'li yıllarda bölgede hakimiyet kuran Hurriler dönemine dayanmaktadır. Birçok medeniyete ev sahipliği yapmış ilçede, eski çağlara ait höyükler, Roma, Bizans ve İslam Devletleri gibi birçok medeniyete ait kale, köprü, kale kent, antik yerleşme, ören yeri, han, değirmen, medrese, cami, kasır, çeşme gibi tarihi değerler mevcuttur. Son dönemlerde ulusal ve uluslararası gündemde adından sıkça bahsedilen, büyük bir ziyaretçi kitlesine sahip UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'nde yer alan Zerzevan Kalesi de ilçe sınırlarında yer almaktadır. Asur döneminden İslam Devletlerinin bölgeyi ele geçirmesine kadar, farklı medeniyetlerin hüküm sürdüğü kale, barındırdığı anıtsal yapı çeşitliliği bakımından birçok döneme ait mimari ve yapım tekniğine ışık tuttuğundan büyük öneme sahiptir. Çalışmada, Çınar ilçesinin Altınakar Köyü Gelensu Mezrası'nda yer alan Güzelşeyh Kasrı ele alınmıştır. Yapının hangi tarihte yapıldığına dair kesin bir bilgiye ulaşılamamıştır. Yapı üzerindeki dönemsel eklere, çevredeki diğer anıtsal yapı özellikleri ve resmî belgelere bakıldığında, ilk olarak han/menzilhane olarak kullanılmıştır. 1900'lü yıllarda medrese ve tekke olarak kullanıldığı eski Osmanlı belgelerinde geçmektedir. Sonraki dönemlerde terkedilen yapı, bazalt ve kalkerin birlikte kullanımı ile kendine has mimari ve yerel üslubu itibariyle özgün ve eşsiz bir yapıdır. Bu anlamda, yapının belgelenmesi ve korunması; kültürel, sosyal ve tarihi açıdan hem yerel halk hem de kent için önemli ve değerlidir. Büyük bölümü yıkılmış ve metruk durumda bulunan yapının, yok olmadan belgelenmesi ve koruma kararlarının alınması, tez çalışmasının temel amacıdır. Çalışma kapsamında Güzelşeyh Kasrı'nın zamanla geçirdiği değişimler gözlenmiş ve sorunları tespit edilmiştir. Mimari ve yapım özellikleri detaylı bir şekilde anlatılmış olup mevcut durumu rölöve çizimlerine aktarılmıştır. Mevcut izler, eski belge, fotoğraf ve sözlü kaynaklar kullanılarak restitüsyon çalışması yapılmıştır. Toplumsal belleği yaşatacak, topluma hizmet edecek ve sürdürülebilir bir kullanım sağlayacak yeni işlev sayesinde yaşaması hedeflenen yapının, restorasyon ve koruma önerileri geliştirilmiş olup projelendirilerek belgelenmiştir.
Özet (Çeviri)
Diyarbakir and its districts have hosted various civilizations throughout history, and have many monumental structures as they are located at the crossroads of culture, art, science center and important trade routes. Almost all of the states that ruled the city center of Diyarbakır, including roads and castles with geopolitical importance, established their dominance in Çınar district and left periodic traces. Çınar district, located on the southern borders of the city, is 20 km away from the city center. The district, formerly known as Melkis, Hanakpınar or Akpınar, is located on the Diyarbakır-Mardin Caravan Road. Its foundation dates back to the Hurrian period, which ruled the region in the 2000s BC. In the district, which has hosted many civilizations, there are historical values such as mounds belonging to ancient times, castles, bridges, castle cities, ancient settlements, ruins, inns, mills, madrasahs, mosques, pavilions and fountains belonging to many civilizations such as Roman, Byzantine and Islamic States. Zerzevan Castle, which is on the UNESCO World Heritage Tentative List with a large visitor population, is also located within the borders of the district. The castle, where different civilizations ruled from the Assyrian period until the Islamic States took over the region, is of great importance as it sheds light on the architectural and construction techniques of many periods in terms of the diversity of monumental structures it contains. In the study, Güzelseyh Pavilion located in Altınakar Village Gelensu hamlet of Çınar district was discussed. There is no definite information about the date when the building was built. Considering the periodical annexes, other monumental building features and official documents on the building, it was first used as an inn/hostelry. It is mentioned in old Ottoman documents that it was used as a madrasa and lodge in the 1900s. The building, which was abandoned in the following periods, is an original and unique structure with its unique architectural and local style, with the combined use of basalt and limestone. In this sense, the documentation and protection of the building; culturally, socially and historically important and valuable for both the local people and the city. The main purpose of the thesis work is to document the building, most of which is in ruins and in a derelict state, before it is destroyed, and to take conservation decisions. Within the scope of the study, the changes that Güzelşeyh Pavilion has undergone over time have been observed and its problems have been identified. Architectural and construction features have been explained in detail and the current situation has been transferred to the survey drawings. A restitution study was carried out using existing traces, old documents, photographs and oral sources. Restoration and conservation proposals have been developed, projected and documented on behalf of the building, which is aimed to live thanks to the new function that will keep the social memory alive, serve the society and ensure sustainable use.
Benzer Tezler
- Diyarbakır mûsıkîsinde Celâl Güzelses'in yeri ve icrâ özelliği
The place of Celâl Güzelses in Diyarbakır music and his performing characteristic
KAYHAN TUNÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
BiyografiAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiTürk Müziği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEVİLAY ÇINAR
- Diyarbakır müzik kültürü ve Celal Güzelses'in T.R.T. repertuvarındaki eserlerine yönelik tespitler'
Determinations on musical culture of Diyarbakır and Celal Güzelses' work of art on TRT reportory
ONUR KÜÇÜKUNCULAR
- Celal Güzelses türkülerinin makamlara göre tasnifi
Celal Güzelses of the türküs classification according makams
SERVET ZEKİ ERSOY
- Küreselleşme sürecinde Türkiye'de siyasal değişmenin yerel temelleri: Diyarbakır'da kentleşme ve siyasal değişme ilişkisi örneği
Local bases of political change in Turkey during the globalization process: The case of relationship between urbanization and political change in Diyarbakir
HAKAN GÜZELSOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Kamu YönetimiKütahya Dumlupınar ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HAYRETTİN ÖZLER
- Kavalın değişen performans alanları ve yeniden inşa
Changing performance areas of kaval and rebuild
ERSİN GÜNASLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve Öğretimİstanbul Teknik ÜniversitesiMüzikoloji ve Müzik Teorisi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZEYNEP GONCA İNCEDERE