Rızâ Şâh Pehlevî dönemi Fars milliyetçiliği ve toplumsal yansımaları
Persian nationalism and its social reflections during the reign of Reza Shah Pahlavi
- Tez No: 728430
- Danışmanlar: PROF. DR. ABDULLAH EKİNCİ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sosyoloji, Tarih, Sociology, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Harran Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 219
Özet
Bu çalışma, İran'da Rızâ Şâh Pehlevî dönemi Fars milliyetçiliği politikasına odaklanmaktadır. Çalışmada bu milliyetçiliğin oluşum, şekillenme ve yayılmasında etkili olan etmenlerin ortaya çıkarılması amaçlanmaktadır. Böylece Rıza Şah'ın milliyetçilik anlayışını etkileyen yayın organları ve kurumlar tespit edilip bunların etkileri belirlenmeye çalışılmıştır. Diğer bir amaç ise Rızâ Şâh'ın milliyetçilik politikasının etnik temelli yansımalarını tespit etmektir. Bu milliyetçilik anlayışının etnik temelde yansımaları tespit edilmeye çalışılırken aynı zamanda toplumun mevcut yönetime karşı reaksiyonları da belirlenmeye çalışılmıştır. Bu bağlamda aşiretlere karşı uygulanan iskân siyaseti, dil alanında yapılan faaliyetler, Fars olmayan kesimlerin ekonomik zorunluluğa dayanan göçleri üzerine odaklanılmıştır. Araştırmada kaynak olarak arşiv belgeleri, gazete haberleri ve literatürdeki diğer muhtelif eserler temel alınmıştır. Kullanılan bu kaynaklardan Rızâ Şâh'ın ulusal ideolojisinin şekillenmesinde bazı ilim adamları ve yayın organlarının etkili olduğu görülmüştür. Ayrıca Fars milliyetçiliği çerçevesinde birtakım uygulamalar gerçekleştirilirken bu uygulamaların kimlik inşası ve tanımlaması hususunda etkileri belirlenmiştir. Bunlarla birlikte dönemin milliyetçilik anlayışının etnik temelli yansımaları incelenmiştir. Bu inceleme esnasında zaman zaman Fars olmayan kesimlerin birtakım mağduriyetlere maruz kaldığı saptanmıştır. Özellikle iskân siyaseti neticesinde göçebe topluluklar bazı zorluklarla karşılaşmış, eyaletler bölünerek nüfus sayısı açısından bir denge oluşturulmaya çalışılmıştır. Farsların yoğun yaşadığı bölgelere yatırımlar daha fazla yapılarak diğer kesimlerin bu bölgelere kanalize olunması sağlanmıştır. Böylece Fars kökenli olmayan kesimin bu bölgelere yerleşmek zorunda kalması onların birkaç kuşak sonra Farslaşmasına sebep olmuştur. Bunların haricinde yer adları ve terminolojide yapılan değişikliklerle Farsça dili her alanda hâkim kılınmaya çalışılmıştır. Bu bağlamda birçok alanda var olan isimlerde değişiklikler yapılarak bunların yerine Farsça karşılığı olan isimlerin verildiği görülmüştür. Ayrıca Farsçanın eğitim alanında da hâkim kılınmaya çalışıldığı ve genel müfredatta diğer dillerin temsil oranının en alt seviyeye indirildiği belirlenmiştir.
Özet (Çeviri)
This study focuses on the Persian nationalism policy of the Reza Shah Pahlavi era in Iran. It aims to reveal the factors that played a role in the birth, formation and spread of this nationalism. Thus, the media organs and institutions that affected Reza Shah's understanding of nationalism were determined and their effects were tried to be determined. It also aims to identify the ethnic-based reflections of Shah Reza's nationalism policy. While trying to determine the reflections of this understanding of nationalism on ethnic basis, it has also been tried to determine the reactions of the society against the current administration. In this context, the settlement policy applied against the tribes, the activities in the field of language, the migration of non-Persian segments based on economic necessity are focused on. The study is based on archival documents, newspaper news and on various books and studies in the literature. These sources indicated that a number of scholars and publications were influential in shaping the national ideology of Shah Reza. In addition, while some practices were implemented within the framework of Persian nationalism, the impacts of these practices on identity construction and definition were identified. Moreover, the ethnic-based reflections of this era's understanding of nationalism were examined. This examination showed that non-Persian segments were subject to various hardships from time to time. Particularly, as a consequence of the settlement policy, nomadic communities faced some difficulties, and striking a balance in terms of population numbers was aimed at by dividing the provinces. More investments were made in the regions where Persians live intensely, and other segments were channeled to these regions. Thus, the fact that non-Persian people had to settle in these regions caused them to become Persian after a few generations. Apart from these, with the changes made in place names and terminology, the Persian language has been tried to be dominant in every field. In this context, it has been seen that the names existing in many fields have been changed and replaced by names with Persian equivalents. In addition, it has been determined that Persian is tried to be dominated in the field of education and the representation rate of other languages in the general curriculum is reduced to the lowest level.
Benzer Tezler
- İran'da modernleşme, ulema ve iktidar: Rıza Şah döneminde İran devleti ve ulema ilişkisi
The clerical, power and modernisation in İran: The relation between the clerical and state during the time of Reza Shah
TUBA ÇEBİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
SosyolojiÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiBölgesel Araştırmalar Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AZNAVUR DEMİRPOLAT
- İran'da modernizasyon, ulus inşası ve mimari araçsallaştırma (1848-1941)
Modernization, nation building and architectural instrumentalization in Iran (1848-1941)
ARAS KAHRAMAN
Doktora
Türkçe
2022
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET MURAT GÜL
- Demografik özelliklerin İran jeopolitiğine etkisi
Demographic characteristics effects on İran's geopolitics
YUNUS EROĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Uluslararası İlişkilerİzmir Katip Çelebi ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NİHAL KIRKPINAR
- 2000'li yıllarda ABD dış politikasında İran
Iran in US foreign policy in the 2000s
UĞUR ZENGİNER
Doktora
Türkçe
2024
Uluslararası İlişkilerTrakya ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SİBEL KAVUNCU