Çocukluk çağında uzun süreli sistemik kortikosteroid kullanımına bağlı hipotalamo-hipofizer-adrenal eksende baskılanma olan hastaların düzelme süresinin ve bu süreye etki eden faktörlerin belirlenmesi
Determination of the recovery period and the factors affecting this period in patients with hypothalamic-pituitary-adrenal axis suppression due to long-term systemic corticosteroid use in childhood
- Tez No: 728569
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HEVES KIRMIZIBEKMEZ
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları, Child Health and Diseases
- Anahtar Kelimeler: corticosteroid”, hypothalamus-pituitary-adrenal axis”, adrenal insufficiency”
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sağlık Bilimleri Üniversitesi
- Enstitü: İstanbul Ümraniye Eğitim ve Araştırma Hastanesi
- Ana Bilim Dalı: Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 85
Özet
Giriş ve Amaç: İyatrojenik adrenal yetmezlik, kortikosteroid kullanımının ciddi, potansiyel olarak yaşamı tehdit eden bir yan etkisidir. Kortikosteroidlerin uzun süreli kullanımından sonra hipotalamo-hipofizer-adrenal (HHA) eksen baskılanması sık izlenmekte olup hastalar adrenal fonksiyonlar iyileşene kadar stres dönemlerinde glukokortikoid replasmanına ihtiyaç duyabilirler. Düzelme süresi hastadan hastaya çok değişmektedir. Güncel tedavi protokollerinin adrenal eksen üzerine etkisi ve bu düzelme sürecini etkileyen faktörleri araştırarak literatüre katkı sağlamayı hedeflemekteyiz. Gereç ve Yöntem: Aralık 2019- Aralık 2021 tarihleri arasında Ümraniye Eğitim Araştırma Hastanesi Çocuk Endokrinolojisi Kliniği'nde uzun süreli sistemik kortikosteroid kullanımı olan 41 hasta araştırmaya dahil edildi. Hastaların yaş, primer hastalık, kortikosteroid tedavisinin süresi ve kümülatif dozu aile anamnez formlarından, antropometrik ölçümleri, fizik muayene bulguları, büyüme hızı hasta dosyalarından kaydedildi. Başvuruda ve izlemde uygulanan düşük doz ACTH testi (bazal kortizol, ACTH ve 1 µg Synacthene® intravenöz uygulama sonrası 30. dk kortizol) sonuçları, izlemde eksenin düzelme süresi araştırıldı. Bulgular: Çalışmaya alınan uzun süre steroid kullanımı olan 41 hastanın yaşları 18 ay-18 yaş arasında, ortalama 12,5±4,5 yıl; hastalık tanı yaşları ortalama 10,9±4,9 yıl idi. Çalışmaya alınan hastalardan 23'ünde eksen baskılanması saptandı ve bu hastalardan 15'inde adrenal eksen düzeldi. Düzelme süresi 9 hafta ile 56 hafta arasında, ortalama 25,0±14,5 hafta olarak saptandı. Hastalarımızdan eksen baskılanması olan ve olmayanlar karşılaştırıldığında baskılanmayı etkileyen tek faktör toplam tedavi süresi olarak bulundu. Düzelme süresi 25 hafta altında ve üstünde olanlar karşılaştırıldığında bu süreye etkisi olabilecek değişken saptanmadı. Tartışma ve Sonuç: Çalışmamızın sonuçları kortikosteroid tedavisi kullanan hastaların adrenal yetmezlik riski altında olduğunu, tedavi süresinin uzun olmasının adrenal yetmezlik riskini artırdığını göstermektedir. HHA ekseninin baskılanmasının tespitinde bazal kortizol ve ACTH değil, uyarılmış kortizol ve delta kortizolün daha faydalı olduğu saptandı. Tedavi süresi dışındaki toplam doz, kademeli doz azaltma süresi, fizyolojik replasman dozu, yaş, cinsiyet, primer hastalık, antropometrik özellikler gibi değişkenlerin düzelme süresi üzerinde etkisi olmadığı, yani hangi hastada eksenin ne zaman düzeleceğine dair öngörüde bulunmaya katkısı olmayacağı saptandı. Anahtar Kelime:“kortikosteroid”,“hipotalamo-hipofizer adrenal eksen'', ”adrenal yetmezlik"
Özet (Çeviri)
Introduction: Iatrogenic adrenal insufficiency is a serious, potentially life-threatening result of corticosteroid treatment. Hypothalamus-pituitary-adrenal (HHA) axis suppression is common after long-term use of corticosteroids, and patients may need glucocorticoid replacement during periods of stress until adrenal functions recover. Recovery time varies widely among patients. We aimed to contribute to the literature by investigating the effects of current treatment protocols on the adrenal axis and the factors affecting this recovery process. Materials and Methods: Forty-one patients with long-term systemic corticosteroid use, who were referred to the Pediatric Endocrinology Clinic of Ümraniye Training and Research Hospital between December 2019 and December 2021, were included in the study. The patients' age, primary disease, duration and cumulative dose of therapy were recorded from anamnesis forms, and anthropometric measurements, physical examination findings and growth rate from the hospital records. The results of the low-dose ACTH test (basal cortisol, ACTH, and cortisol at 30 minutes after 1 µg Synacthene® intravenous administration) applied at admission and during the follow-up, and the recovery time of the axis during the follow-up were investigated. Results: The mean age of 41 patients with long-term steroid use included in the study was 12.5±4.5 years, between 18 months and 18 years. Mean age at the diagnosis of the primary disease was 10.9±4.9 years. HHA axis suppression was detected in 23 of the patients included in the study and was improved in 15 of these patients. Recovery time was between 9 weeks and 56 weeks, with a mean of 25.0±14.5 weeks. When our patients with and without axis suppression were compared, the only factor affecting suppression was found to be“total duration of treatment. Furthermore, no variable that could affect the recovery period was found when those with a period below and above 25 weeks were compared. Conclusion: The results of our study showed that patients using corticosteroid therapy are at risk of adrenal insufficiency, and the long duration of treatment increases the risk of adrenal insufficiency. Stimulated cortisol and delta cortisol, rather than basal cortisol and ACTH, were found to be more beneficial in detecting suppression of the HHA axis. It was determined that variables such as total dose, dose reduction time, physiological replacement dose, age, gender, primary disease, anthropometric characteristics other than the ”duration of treatment" had no effect on the recovery period, suggesting that they would not contribute to predicting when the axis would recover in which patient.
Benzer Tezler
- Juvenil idiopatik artritli hastalarda metabolik sendrom gelişiminin değerlendirilmesi
Evaluation of the metabolic syndrome occurance rates in patients with juvenile idiopathic arthritis
NURHAYAT YAKUT
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2013
Çocuk Sağlığı ve Hastalıklarıİstanbul Medeniyet ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MÜFERET ERGÜVEN
- Çocukluk çağı astımında kullanılan inhale kortikosteroidlerin sistematik yan etkileri
Başlık çevirisi yok
AHMET KÖSE
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2003
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıSağlık BakanlığıÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DR. RENGİN ŞİRANECİ
- Çocukluk çağında HBV enfeksiyonu dışındaki aminotransferaz yüksekliklerinin değerlendirilmesi
Başlık çevirisi yok
FERDA GÜLDEREN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2001
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıSağlık BakanlığıÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. M. SADİ VİDİNLİSAN
- Eklem hipermobilite sendromu olan çocuklarda hayat kalitesini etkileyen faktörler
Factors affecting quality of life in children with joint hypermobility syndrome
TEVFİK ÇEVİRİCİ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıSağlık Bilimleri ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BANU ÇELİKEL ACAR
- Çocukluk çağı malignitelerinde kronik dönem antrasiklin kardiyotoksisitesinin elektrokardiyografik, ekokardiyografik ve biyokimyasal belirteçlerle değerlendirilmesi
Evaluation of chronic anthracycline cardiotoxicity in childhood malignancies with electrocardiographic, echocardiographic methods and biochemical markers
EMRE ÇAĞLAR TAĞI
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2018
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıMarmara ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. ÖMER DOĞRU