19. yüzyıla ait Osmanlı istintak belgeleri üzerine bir dil incelemesi: İnceleme-transkripsiyonlu metin-dizin-tıpkıbasım
A linguistic study on the Ottoman interrogation documents of the 19th century: Analysis-transcription text-index-facsimile
- Tez No: 729155
- Danışmanlar: PROF. DR. HATİCE TÖREN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: İstintâk, istintâknâme, 19. yüzyıl Osmanlı Türkçesi, yazılış özellikleri, sesbilgisi, şekil bilgisi, söz varlığı, Interrogation, interrogation protocols, 19th century Ottoman Turkish, writing characteristics, phonetics, morphology, vocabulary
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 856
Özet
Bu çalışmada, 19. yüzyılın ikinci yarısına ait Osmanlı istintak belgeleri ele alınmıştır. İstintaknameler sorgu tutanaklarıdır. İçerikleri sorguya konu olan olayla ilgilidir. Soru-cevap şeklinde düzenlenmiş belgelerdir. Tezde, Cumhurbaşkanlığı Osmanlı Arşivi'nde yer alan istintaknamelerden 1847 –1881 tarihleri arasında yazılmış yirmi bir adet belge seçilmiştir ve bu belgeler yetmiş dört varaktır. Belgelerin seçiminde sorguların konularının pasaportsuz ve vizesiz kaçak giriş, kalpazanlık, cinayet, darp, hırsızlık, görevi ihmal ve geciktirme, ihtilas ve sûistimal gibi farklı olmasına, sorgulamaya katılan sanıkların sosyo-kültürel seviyelerinin farklı olmasına ve hacimleri bakımından farklı uzunluktaki metinlere yer verilmesine dikkat edilmiştir. Böylece incelenen metinlerin çeşitli dil düzeylerini yansıtması hedeflenmiştir. Söz konusu belgelerin ele alınması ve incelenmesinde betimleme ve karşılaştırma yöntemi kullanılmıştır. İncelenen metinler söz varlığı ve dil özellikleriyle Tanzimat dönemi Osmanlı Türkçesini yansıtmaktadır. Giriş kısmında istintâk ve istintâknâmenin tanımları terimleri ve konuları üzerinde durdurulduktan sonra diplomatik dilinin yanı sıra genel dil ve üslup özellikleri hakkında bilgi verilmiştir. Birinci bölüm olan dil incelemesi bölümünde yazılış, ses ve şekil bilgisi ve kullanılan Arapça-Farsça unsurlar incelenmiştir. İkinci bölümde istintak veya istintaknamelerin transkripsiyonları yapılmıştır. Üçüncü bölümde ise metinlerde geçen kelimelerin anlamları ile geçtikleri yerler dizinde verilmiş, yer ve özel adlar ise benzer şekilde, ayrı bir dizinealınmıştır. Yetmiş dört varağı ihtiva eden metinlerin tıpkıbasımları çalışmaya eklenmiştir.
Özet (Çeviri)
In this study, Ottoman interrogation documents belonging to the second half of the 19th century are discussed. İnterrogation protocols are interrogation reports. Their content is related to the event subject to questioning. They are documents arranged in the form of question-answer. In the thesis, twenty-one documents written between 1847 and 1881 were selected from the interrogation protocols in the Presidential Ottoman Archives and these documents are seventy-four leaves. In the selection of documents, attention has been paid to the fact that the subjects of the inquiries are different, such as illegal entry without passports and visa, counterfeiting, murder, assault, theft, negligence and delay of duty, embezzlement and fraud, that the socio-cultural levels of the defendants involved in the interrogation are different and that the texts of different lengths are included in terms of their volumes. Thus, it aimed to reflect the different linguistic levels of the examined texts. The descriptive and comparative methods were used in handling and analyzing the mentioned documents. The analyzed texts reflect the Ottoman Turkish of Tanzimat era with their vocabulary and language features. In the introduction section, the terms such as“interrogation”and“interrogation protocols”, were explained, and information was given about the language and stylistic features of the texts after studying the topics of interrogation protocols. In the first part, the language of the documents was examined, the orthographic properties of the texts, phonetic and morphological issues were discussed. In the second part, transcribed texts of the interrogation protocols were given, and in the third part, a grammatical index covering all the words in the texts has been prepared. In the index, the meanings of the words in sentences were taken into account. The proper names in the texts were given in a separate directory. Facsimiles of the texts are also added to the end of the thesis.
Benzer Tezler
- Konya Etnografya Müzesindeki 19 ve 20. yy'a ait Osmanlı Dönemi takılarının incelenmesi
Examining of the 19th and 20th centuries Ottoman jewelry in Konya Ethnography Museum
FAHRİYE NUR ÇEKEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
El SanatlarıGazi ÜniversitesiEl Sanatları Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MERAL BÜYÜKYAZICI
- Sadberk Hanım Müzesi'nde bulunan 18. ve 19. yüzyıla ait seçilmiş kadın kiyafetlerinde bulunan desenlerin incelenip tezhip sanatı ile yorumlanması
Due to the 18th and 19th centuries, located in Sadberk Hanim Museum patterns found on selected women's clothes examination and interpretation with the art of illumination
AYLİN EDA DURAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Güzel SanatlarMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
PROF. ÖMER FARUK TAŞKALE
- Şanlıurfa Müzesi'ndeki Osmanlı Dönemi madeni mühürler
Metallic seals of Ottoman Period in Şanlıurfa Museumabstract
BÜLENT ÜÇDAĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
El SanatlarıVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ OKTAY BAŞAK
- 19.yüzyılın ikinci yarısında Alaçatı'da Türklerin topraklarına yönelik müdahaleler ile ilgili Osmanlı arşivinde bulunan vesikaların transkripsiyon ve değerlendirilmesi
Transcription and evaluation of the documents found in the Ottoman archive regarding the interventions againts Turkish lands in Alaçatı in the second half of the 19.century
RÜVEYDA NUR DEMREN
- XIX. yüzyılda Hısnımansûr, Behisni, Gerger ve Kâhta'nın sosyal ve iktisadî durumu
The social and economical situation of Hısnımansur, Behisni Gerger and Kahta in 19th century
RAMAZAN ARSLAN