COVID-19 aşı kararsızlığı ve karşıtlığı üzerine sosyolojik bir inceleme
A sociological study on the COVID-19 vaccine hesitancy and anti vaccination
- Tez No: 730424
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HANDE ŞAHİN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Halk Sağlığı, Sağlık Kurumları Yönetimi, Sosyoloji, Public Health, Health Care Management, Sociology
- Anahtar Kelimeler: COVID-19, Pandemi, Aşı, Aşı Kararsızlığı, Aşı Karşıtlığı, COVID-19, Pandemic, Vaccine, Vaccine Hesitancy, Anti-Vaccination
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İzmir Demokrasi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sosyoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 123
Özet
Bilimsel otoritelerin bütün olumlu yönlendirmelerine rağmen, ilk aşı olan çiçek aşılarının bulunduğu tarihten itibaren aşı kararsızlığı ve aşı karşıtlığının devam ettiği görülmektedir. Aşı kararsızlığı ve aşı karşıtlığı çok boyutlu bir olgudur. Bu sebepler girift sebeplere dayalıdır, zamana ve toplumsal bağlama göre değişkenlik gösterebilir. 2019 yılında COVID-19 salgının ortaya çıkması sağlık, ekonomi, eğitim, kültürel hayat gibi pek çok alanı etkilemiş ve salgının yarattığı kriz ortamına çözüm üretmek için aşı üretim çalışmaları başlamıştır. Fakat tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de COVID-19 aşılarına dair bir takım olumsuz yaklaşımlar ve bir direnç ortaya çıkmıştır. Salgının belirsiz bir süre daha devam edecek olması, aşı konusunun detaylı olarak ele alınmasını gerekli kılmaktadır. Bu çalışmada, Türkiye özelinde COVID-19 aşı kararsızlığına ve karşıtlığına hangi etmenlerin sebep olduğu ve bu etmenlerin nasıl bir toplumsal bağlamda inşa edildiği sosyolojik olarak incelenmeye çalışılmıştır. Bu amaç doğrultusunda 2021 Eylül ve Ekim aylarında kartopu örnekleme yoluyla 20 kişiye ulaşılmıştır. Katılımcılarla yarı yapılandırılmış derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Görüşmeler sonrası elde edilen veriler MAXQDA programıyla analiz edilmiştir. Aşı kararsızlığının ve karşıtlığının çok boyutlu bir olgu olmasından ötürü çalışmanın yöntemi mikro, mezo ve makro düzlemde tasarlanmıştır. Elde edilen bulgular ise bireysel, sosyal ve yapısal olmak üzere 3 etmen etrafında tartışılmıştır. Bu çerçevede bireysel etmenler temasında katılımcıların fikirlerinin, inançlarının, risk algılarının, diğer aşılara olan yaklaşımlarının ve bilgi kaynaklarının; ikinci temada bireylerin modern bilim, medya, din, güç ve iktidar gibi toplumsal yapılarla kurduğu ilişkilerin; üçüncü temada ise bireyin çevresiyle olan etkileşimlerinin ve gündelik pratiklerinin aşı kararsızlığı ve karşıtlığı üzerindeki etkisi tartışılmıştır. Katılımcıların yarısının COVID-19 aşı kararsızlığı yaşadığı, yarısının COVID-19 aşı karşıtı olduğu çalışmada, bu iki grup arasında birtakım benzerlikler ve farklılıklar olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre COVID-19 aşı kararsızlığı yaşayan katılımcıların daha ılımlı olduğu, COVID-19 aşı karşıtı olan katılımcıların ise daha radikal olduğu gözlemlenmiştir. COVID-19 aşılarına dair olumsuz yaklaşımları ortaya koymak, pandeminin gidişatı için ve gelecekteki olası pandemiler için de önemli görülmektedir.
Özet (Çeviri)
It is seen that vaccine indecision and opposition to vaccines continue since the date of the first vaccine for smallpox, although all the positive directions of scientific authorities. Vaccine hesitancy and anti-vaccination are multidimensional phenomenon. It is based on complex reasons, these reasons may vary according to time and social context. The emergence of the COVID-19 pandemic in 2019 affected many areas such as health, economy, education, cultural life, and vaccine production studies started to find a solution to the crisis environment caused by the pandemic. However, as in the world, some negative approaches have emerged regarding the COVID-19 vaccines in Turkey. The fact that the pandemic will continue for an indefinite period makes it necessary to discuss the vaccine issue in detail. This study, it has been tried to sociologically examine which factors cause COVID-19 vaccine hesitancy and anti-vaccination in Turkey and how these factors are built in a social context. For this purpose, 20 people selected by snowball sampling were reached in September and October 2021. Semi-structured in-depth interviews were conducted with the participants. The data were analyzed with the MAXQDA program. Due to the fact that vaccine hesitancy and anti-vaccination is a multidimensional phenomenon, the method of the study was designed in micro, meso and macro planes. The findings were discussed around three determinants: individual, social and structural. In this context, in the theme of individual factors, participants' ideas, beliefs, risk perceptions, approaches to other vaccines and information sources; in the second theme, the relations of individuals with social structures such as modern science, media, religion, power; in the third theme, the effect of the individual's interactions and daily practices on vaccine hesitancy and anti-vaccinition was discussed. In this study, half of the participants are COVID-19 vaccine hesitants and half of them were anti-COVID-19 vaxxers. It was revealed that there were some similarities and differences between these two groups. According to the results it was observed that participants with COVID-19 vaccine hesitants were more moderate, while participants who were against the COVID-19 vaccine were more radical. Putting forward negative approches about COVID-19 vaccines is also important for the course of the pandemic and for possible future pandemics.
Benzer Tezler
- Covid-19 pandemisinde covid-19 aşı tereddüdü nedenlerinin incelenmesi
Investigation of the reasons for covid-19 vaccine hesi̇tancy in the covid-19 pandemic
İMRAN ŞAHİN DÜZ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
Aile HekimliğiSivas Cumhuriyet ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YELTEKİN DEMİREL
- Malatya ilinde geriatrik yaş grubu bireylerin COVID-19 aşı reddi nedenleri ve ilişkili faktörlerin değerlendirilmesi
The reasons for COVID-19 vaccine rejection and related factors in geriatric age group in Malatya province
KADİR UÇKAÇ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2021
Aile Hekimliğiİnönü ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ENGİN BURAK SELÇUK
DOÇ. DR. BURCU KAYHAN TETİK
- Sağlık çalışanları arasında COVİD-19 aşı kararsızlığının analizi ve ilaç dışı müdehalelerin etkisi: Bir karma yöntem araştırması
Uptake of COVID-19 vaccines among healthcare workers and the impact of non-pharmaceutical interventions: A mixed methods study
BAHAR MADRAN
Doktora
Türkçe
2022
Halk SağlığıKoç ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE BEŞER
PROF. DR. MEHMET ÖNDER ERGÖNÜL
- Aile sağlığı merkezine başvuran hastalarda COVID-19 aşı kararsızlığı değerlendirilmesi
Evaluation of COVID-19 vaccine hesi̇tancy in patients admitting to the family health center
YAĞMUR CANOĞLU
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
Aile HekimliğiSağlık Bilimleri ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BERRİN TELATAR
- Türkiye'de toplumun beklenen COVID 19 aşısına yönelik tutumu
Attitude of public towards COVID-19 vaccine in Turkey
GÖZDE TOSUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Halk SağlığıKaradeniz Teknik ÜniversitesiHalk Sağlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NAZIM ERCÜMENT BEYHUN