Şâz kırâatler bağlamında Muhammed b. Mahmud'un (XI/XVII. asır) Nihâyetü Kırâati Tezkiyeti Hâfizi'l-Kur'ân adlı eserinin tahlil ve tahkiki
The analysis and investigation of Muhammed b. Mahmud's (XIth/XVIIth centuries) Nihâyetü Qirâati Tezkiyeti Hâfizi'l-Qur'ân in the context of shaz qira'ats
- Tez No: 730744
- Danışmanlar: PROF. DR. ABDULLAH EMİN ÇİMEN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 694
Özet
Şâz kırâatler olarak tanınan Hasan-ı Basrî, İbn Muhaysın, A'meş ve Yezîdî kırâatleri, sahih on kırâat gibi rivayet ve öğretimi günümüze kadar devam eden ve haklarında eserler yazılan kırâatlerdir. Osmanlı kurrâlarından Kâtip Şemseddin Camii İmamı Muhammed Efendi'nin yazmış olduğu Nihâyetü Kırâati Tezkiyeti Hâfizi'l-Kur'ân da bu dört kırâati ele alan eserlerden biridir. Bu çalışmada; tanımı, faydası, hükmü, eserleri ve imamları gibi yönleriyle şâz kırâatlerden bahsedilmiş; Osmanlı döneminde şâz kırâatle meşgul olan kurrâlar, bu konuda yaşanan tartışmalar, şâz kırâat öğretiminde takip edilen eser ve metodlar ile kırâat ekolleri arasında şâz kırâatler noktasında ortaya çıkan farklar incelenmiştir. Bilhassa XI/XVII. asırda İstanbul'da yaşamış olan Kâtip Şemseddin Camii İmamı Muhammed Efendi'nin hayatı ve eserleri araştırılarak şâz kırâatler hakkında yazmış olduğu Nihâyetü Kırâati Tezkiyeti Hâfizi'l-Kur'ân isimli eserinin tanıtımı, tahlili, şâz kırâat eserleriyle mukayesesi ve tahkiki yapılmıştır. Araştırmamızın sonucunda Osmanlı döneminde şâz kırâat eğitiminin X/XVI. asrın sonlarından XIV/XX. asra kadar kesintisiz devam ettiği ve bu dönemde şâz kırâatle alakalı çeşitli eserlerin kaleme alındığı ortaya konulmuştur. Yine Kâtip Şemseddin Camii İmamı Muhammed b. Mahmud'un Osmanlı şâz kırâat tarihi açısından önemli bir isim olduğu ve kaleme aldığı eserin de şâz kırâat konusunda Osmanlı'da yazılan eserlerin ilklerinden olup sonraki yazılanlara kaynaklık yaptığı tespit edilmiştir. Şâz kırâat eserleriyle mukayese edildiğinde üçüncü derecede yer aldığı anlaşılan bu eserin, kendisinden önce yazılmış eserlerden yararlanılarak hazırlanmış ve onların etkisinde kalmış olmasına karşın özgün özelliklere de sahip olduğu anlaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
Hasan-ı Basrî, İbn Muhaysın, A'meş and Yezîdî known as shaz qaris, are the qaris whose narrations and teachings such as authentic ten qira'ats have continued and their works have been written until today. The work“Nihâyetü Qırâati Tezkiyeti Hâfizi'l-Qur'ân”by Muhammad Effendi, the imam of Katip Semsettin Mosque and one of the qaris of Ottoman, is a work discussing these 4 qira'ats. In this study, the shaz qira'ats are investigated with aspects such as their definition, benefit, ruling, works, and imams; and qaris in the Ottoman period who concerned shad qira'ats, the debates about this issue, works, and methods used in shaz qira'at teaching and the differences between qira'at schools based on shaz qira'ats. The works and life of Muhammad Effendi, the imam of the Katip Semsettin Mosque, who lived in Istanbul in XI/XVII centuries were examined and an introduction, analysis, comparison with the works of shaz qira'ats, and analysis of his work titled Nihâyetü Kırâati Tezkiyeti Hâfizi'l-Qur'ân were carried out. Our research has proven that shaz qira'at schooling lasted uninterruptedly throughout the Ottoman period from the end of the Xth/XVIth century to the XIVth/XXth century and that many works relating to shaz qira'at were written during this era. It has been determined that Muhammed b. Mahmud, the Imam of the Kâtip Semseddin Mosque, is an important figure in the history of Ottoman shâz qıra'at, and his work is one of the first works written in the Ottoman Empire on the subject of shâz qira'at, and it is also used as a source for subsequent writings. It is recognized that this work, which is understood to be in the third degree when compared to the works of shaz qira'at, was created by using the works written before it, and that while it was influenced by them, it also contained original qualities.
Benzer Tezler
- Dimyâtî'nin İthâfu fuzalâi'l-beşer bi'l-kırââti'l-erbe'ate 'aşer adlı eserinin kırâat ilmindeki yeri
The place of Dimyāti's work titled Ithāfu fuzalāʾ al-bashar bi al-qirā'at al-arba'at 'asher in the science of qirāat
MUSTAFA HATİPOĞLU
Doktora
Türkçe
2023
DinOndokuz Mayıs ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YAŞAR AKASLAN
- Şevkânî'nin Fethu'l-Kadîr'de kırâatleri tetkik usulü
Examining methodology of Shawkani in his fath al-qadir
ADEM YEŞİLDAĞ
Doktora
Türkçe
2021
DinOndokuz Mayıs ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HATİCE ŞAHİN AYNUR
- Mekkî b. Ebî Tâlib'in el-Hidâye ilâ Bulûği'n-Nihâye adlı tefsirinde kırâat-anlam ilişkisi
The relationship to meaning in the commentary of al-Hidāya ilā Bulūgh al-Nihāya of Makkī İbn Abū Ṭāleb
HÜSEYİN CAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinÇukurova ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİ TEMEL
- Muhammed Esed'in meâl tefsirinde kırâatlerin etkisi
The effect of recitations on the interpretation of Muhammed Esed's verses of judgment
RECEP ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinBurdur Mehmet Akif Ersoy ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FATİH CANKURT
- Ubeyt b. Umeyir ve İbn Kesîr'in kıraatı –gramatik ve karşılaştırmalı bir çalışma-
The readings of Obin Omair and Ibn Kathir –acomparative grammatical studyl–
HAWRE SALAM SALIH
Doktora
Arapça
2023
DinVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ŞİRİN ÇINAR