Ubeyt b. Umeyir ve İbn Kesîr'in kıraatı –gramatik ve karşılaştırmalı bir çalışma-
The readings of Obin Omair and Ibn Kathir –acomparative grammatical studyl–
- Tez No: 854677
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET ŞİRİN ÇINAR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Arap dili Belagatı, Kıraatler, Ubeyt b. Umeyr el-Leysî, İbn Kesîr, Mukârane, Nahiv, İrâb, İhtilâf, Şuzûz
- Yıl: 2023
- Dil: Arapça
- Üniversite: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Arap Dili ve Belagatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 223
Özet
Kur'ân Kıraat ilmi, Arap dilinin en önemli kaynaklarından biri sayılır. Zira kıraatler dil alimleri için bir delil olmuştur. Bu çalışma, daha önce Mekke'de yaygın ve en popüler kıraatlerden biri olduğu için mütevatir on kıraat imamından biri olan İmam İbn Kesîr el-Mekkî ile aynı şekilde alanında önde gelen alimlerden olan Ubeyt b. Umeyir'in kıraatlerini yakından ele alamayı amaçlamaktadır. İbn Kesîr'in kıraatinin hükümleri kolay ve anlaşılır olduğu için birçok kişi tarafından okunmuş ve tatbik edilmiştir. İbn Kesîr, dil alimi, belâgat ehli, fesahat sahibi, çağının önderlerinden, güvenilir ve sahih hadisler rivayet etmede mahir olan birisidir. Çalışmamızın diğer ayağını oluşturan diğer alim ise, hicri birinci asırda yaşamış ve hatta İmam Buhârî gibi bazı muhaddislerin zikrettiği üzere Hz.Peygamber'i (sav) gördüğü için ashab-ı kiramdan sayılan Ubeyt b. Umeyir el-Leysî el-Mekkî'dir. Ubeyt b. Umeyir tanınmış müffesirlerden ve önde gelen kadılardan biri olduğu için yüksek bir statüye sahip olmuştur. Zira Mekke'de kadı olarak da çalışmıştır. Aynı zamanda, hadis-i şeriflerin meşhur râvilerinden, dolayısıyla güvenilir hadis âlimlerinden birisi olarak da anılır. Senedin sıhhati, Arapçaya uygunluğu, ihtimale dayalı olsa bile Hz. Osmân Mushaf'ına uygun olması gibi kabul edilen kıraat şartlarına hayiz olmadığı için şaz kıraatlerden sayılmakla beraber kıraatte kendine has bir mezhebi vardır. Bahsi geçen Ubeyt kıraati, şaz bir kıraat olmasına rağmen tefsir, fıkıh ve dil âlimleri arasında seçkin bir konuma sahiptir ve onun kıraati delil olarak kabul edilmiştir. Araştırma aynı zamanda“Kıraat ilmine genel bir bakış ve Kur'ân kelimelerinin zikredildiği, kıraatlerinin kendi aralarında farklılık gösterdiği ayetlerin ele alınması”konusu içerisinde çalışmaya ilişkin temel terimleri belirledikten sonra mevzu bahis iki imam Ubeyt b. Umeyir ve İbn Kesîr'in hayatını da ele almayı amaçlamıştır. Çalışma, nahiv kitapları ve tefsir kitaplarına dayalı mukayeseli bir gramer çalışması olup, daha sonra nahivcilerin ve tefsir âlimlerinin bu farklılıklar hakkındaki sözlerini aktarması ve incelemesi üzerine kuruludur. Bu bağlamda, aralarında gramer farkının meydana geldiği konuların açıklığa kavuşturulması gerektiğinden dolayı bizde bu konularda yoğunlaştık. İsim, zamir, mebni kelimeler, özel isimler, ism-i fâil ve ism-i mefulün kalıp farklılığı, tekil, çoğul, çoğul kalıpları, fiiller, irab, tahfif ve teşdid gibi her iki alimin ayrışma nedeni olarak detaylı bir şekilde ortaya kondu. Araştırmada, zamir ve mebni kelimeler arasındaki farkın 6 yerde, isimlerin irâbı hususunda 7 yerde, ism-i fâil ve ism-i mefûl, tekil, çoğul, çoğul kalıpları ve benzeri konularda 7 yerde meydana geldiğini örnekleriyle ortaya konulmuştur. Ayrıca farklılıkların çoğunun malûm ve mechûl kalıplarda, mastarlarda, isimlerde ve isimlerin irâbında olduğu vurgulanmıştır. Tüm bu farklı yönler ve aralarında farklılık gösteren kıraatler, araştırma için zengin bir kaynak oluşturmuştur. Bu nedenle hepsinde gerekli açıklamalar yapılmıştır. Sonuç kısmında ise araştırmanın en önemli bulgularına değinilmiştir. Kapsamlı ve derinlemesine yapılan araştırmadan sonra iki kıraat arasındaki karşılaştırmanın Kur'ân-ı Kerim'de 62 yerle sınırlandırılabileceği, bu iki âlimin 61 yerde birbirine ihtilaf ettiği ve tek bir yerde ittifak ettikleri ortaya çıktığı tespit edilmiştir. İttifak ettikleri ayet ise مَا نَنسَخۡ مِنۡ ءَايَةٍ أَوۡ نُنسِهَا şeklindeki âyettir. Her iki âlim de birinci nûn harfinin fethası, ikinci nunun sükûnu, sîn harfinin fethası ve sâkin hemze şeklinde نَنسَأْها kelimesinde ittifak etmişlerdir. Çalışma, iki kıraat arasındaki farkın diğer tüm yerlerde açık ve net olduğunu ve bu farkın irâb farklılığından kaynaklandığını göstermiştir.
Özet (Çeviri)
The science of Quranic readings is a great source of the Arabic language, and therefore the readings were an evidence and proof for the community of grammarians and linguists, and this study intended to get to know closely the frequent reading known from the readings of the ten imams readers, and it is the reading of Imam Ibn Kathir al-Makki, as it was one of the most famous readings dominant in Mecca previously, for the ease of its provisions, and its flexibility, and therefore read by many individuals, ancient and modern, and he was eloquent, voluble and knowledgeable in Arabic, leading scholar in his time, and he was trustworthy, his hadiths are true. This grammatical study was brought about to compare his reading with that of the great Follower al-Jalil Obaid bin Omair al-Laithi al-Makki, who lived in the first century AH, and was even counted among the honorable companions, may Allah be pleased with them all, because he saw the Prophet (may Allah's peace and blessings be upon him), as mentioned by some Hadith Representatives, among them is the Hadith Representative, Muhammad bin Ismail al-Bukhari, the author of famous Sahih book. He has a high status, as he was one of the well-known interpreters, and prominent judges, he worked in the judiciary, and was one of the, but he was one of the well-known narrators of the hadith, he is one of the trustworthy Hadith Representatives, and he had a special doctrine in reading, knowing that his reading is one of the irregular readings; for the absence of some conditions of the pillars of acceptable reading, which are: the validity of the source, the compatibility to the Arabic language, though it is one face, and the agreement to one of the Ottoman Qur'ans, even if it is a probability, and the aforementioned reading of Obaid, despite being one of the irregular sciences. The research also intended to identify the life of the two Imams Obaid bin Omair and Ibn Kathir after identifying the basic terms related to the study within the topic: an overview of the science of readings, and studying the Quranic verses in Surah Al-Baqarah in the words of the Almighty: مَا نَنسَخۡ مِنۡ ءَايَةٍ أَوۡ نُنسِهَا, they have agreed to read it as: (نَنسَأْها), through putting fatha on the first N letter, skun on second N and fatha on the S and then Hamza Sakinah which becomes: (نَنسَأْها), and the study has shown that the difference between their readings was clear and explicit in all other places, the difference between the two readings would be the diversity of inflection of rafa', nasb and jarr. It is worth mentioning in this area the statement of the topics in which the difference between them occurred grammatically: their difference in nouns, in pronouns, invariable, proper names, different forms of the subject's name, the name of the object, the singular and plural, the plural forms, etc., and the difference in the inflection of nouns, their difference in verbs, in the forms of the past tense in its structure of the subject or object, the formulation of the present tense, the difference in its languages and chapters, the letters of the present tense, and all that is related to the present tense form, of mitigation, emphasis, inflection, and so on, and their difference in the imperative form, and their difference in the letters of the famous known meanings.Subsequently, the research showed the difference between them in pronouns and structures in six places, however, the difference between the two readings, in the inflection of names in seven places, and in the formulas of the name of the subject, and the name of the object, and in the singular and plural, and plural forms, and others in seven places, it has also shown that the most differences in the form of the structure for the active and passive voice and bases, names and the inflection of names. All these different aspects and readings between them were a rich resource for research, and therefore all of them were elaborated. In conclusion, the most important findings of the research were mentioned. Opening words: readings, comparison, grammar, inflection, difference, irregularities.
Benzer Tezler
- Hz. Peygamber'in öğretmen seçimi ve tayini
Teacher selection and appointment of Prophet Mohammad
KÜBRA MUHÇU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUHAMMED ALİ YAZIBAŞI
- Yaş tip yaşa bağlı makula dejenerasyonu olan hastaların vitreus ve serumlarında PDGF, VEGF, PIGF ve B-FGF düzeylerinin önemi
The importance of PDGF, VEGF, PIGF and B-FGF levels in vitreous and serum of patients with wet TYPE age-related macular degeneration
ÜMİT ÜBEYT İNAN
Doktora
Türkçe
2022
FizyolojiAfyonkarahisar Sağlık Bilimleri ÜniversitesiFizyoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ TÜLAY KOCA
- Übey b. Ka'b, ilmi şahsiyeti, kıraati ve tefsirdeki metodu
Ubay b. Kaab, with his scientific personality, reading qoran (qiraah) and method in interperation of Qoran (tafsir)
ABDULKADİR KARAKUŞ
Doktora
Türkçe
1999
DinSelçuk ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DURMUŞ ALİ KAYAPINAR
- Übey b. Ka'b'ın hayatı ve hadis ilmindeki yeri
Ubey b. Ka'b's life and its place in the science of hadith
MUSA BOĞAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinIğdır ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUSA ÇETİN
- Übey B. Ka'b ve kıraat ilmindeki yeri
Ubey b. Ka'b and his place in the qira'at scinece
ZÜLAL BALA
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ CEMİL KÜÇÜK