Klâsik Türk şiirinde tîg redifli kasîdeler üzerine bir inceleme
An examination of odes with tîg redif's in classical Turkish poetry
- Tez No: 731481
- Danışmanlar: PROF. DR. PERVİN ÇAPAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Klâsik Türk şiiri, Kaside, Nazire, Redif, Tîg, Classical Turkish Literatüre, Ode, Nazîre, Redif, Tîg
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 264
Özet
Klâsik Türk şiir tarihi, geçmişe dayalı bir gelenektir ve bu geleneğe ait nazım şekilleri içinde kasidelerin rolü büyüktür. Şiirin tamamlayıcısı olan belge redifler kaside nazım şeklinin önemli unsurlarındandır. Bu çalışma, birbirine nazire olarak söylenilen tîg redifli kasideleri içermektedir. Kılıç anlamına gelen tîg kelimesi Osmanlı döneminde savaş kültürünü yansıtan önemli unsurlardandır. Klâsik Türk şiirinde seyf, şemşir, hüsam gibi kelimelerle de adlandırılan kılıç; adâlet ve kılıç, bilgi ve kılıç, cesaret ve kılıç, dil ve kılıç, dini inanç ve kılıç, dostluk ve kılıç, düşmanlık ve kılıç, güç ve kılıç, yiğitlik ve kılıç şeklinde metinlerde yer alır. Çalışmada öncelikle tîg tanım ve tavsif edilerek Osmanlı döneminde kılıç etrafında oluşan kültürün Klâsik Türk şiirindeki tezahürü üzerinden kasidelerde memduh-rig ilişkisi zihniyet bağlamında incelenmiştir. İncelemede esas alınan metin sayısı yedi olup bunlardan ilki, 15. yüzyıl şairi Necâtî Bey'e aittir ve zemin şiir olarak kabul edilir. Bu kasideyi takiben incelenen şiirler kronolojik olarak sıralandığında 16. yüzyılda Lâmi'î Çelebi, Hayâli, Mahremi, Üsküplü İshâk Çelebi, Emânî ve Üsküplü Atâ tarafından söylenildiği görülmektedir. Çalışmada nazire geleneği içinde söylenilen bu kasideler benimsenen yöntemsel model çerçevesinde birbiriyle mukayese edilerek ortak, benzer ve farklı özellikleri tablo ve grafiklerle ortaya konulmuştur. Yürütülen çalışmada, şairlerin kasidelerinde işlenen tabiat olaylarına, kozmik unsurlara, örf ve adetler ve İslâmî değerlere felsefi açıdan yaklaşılarak şiirin zihniyetini oluşturan unsurlar ortaya konuldu.
Özet (Çeviri)
The history of classical Turkish poetry is a tradition based on the past, and odes have a signifıcants role in the verse forms of this tradition. Document redifs, which are complementary to the poetry, are one of the important factors of the ode verse form. This study includes odes with“tîg”redif, which are stated to each other as nazires. The word“tîg”, which means sword, is one of the important elements reflecting the culture of war in the Ottoman period. The sword, which is also called with words such as seyf, şemşir, Hüsam in Classical Turkish poetry takes place in texts in the form of justice and sword, knowledge and sword, courage and sword, tongue and sword, religious belief and sword, friendship and sword, enmity and sword, power and sword, bravery and sword. In the study,“tîg”was initially defıned and described, and the relationship between“memduh-tîg”in odes was examined in the context of mentality through the manifestation of the culture formed around sword in the Ottoman period in Classical Turkish poetry. The number of texts taken as a basis in the analysis is seven, the fırst of which belongs to the 15th century poet Necâtî Bey, and it is accepted as a ground poem. When the poems analyzed following this ode are listed chronologically, it is seen that they were said by Lâmi'î Çelebi, Hayâlî, Mahremî, İshak Çelebi firom Skopje, Emani and Ata from Skopje in the 16th century. In the study, these odes said in the tradition of nazîre were compared with each other within the framework of the methodological model adopted, and their common, similar and different features were revealed in tables and graphics. In the study conducted, the elements that constitute the mentality of the poem were revealed by philosophically approaching the natural events, cosmic elements, customs and traditions and Islamic values, which were processed in the odes of the poets'.
Benzer Tezler
- Klasik Türk şiirinde ev eşyaları
Household items in classical Turkish poetry
LEVENT SARIÇOBAN
Doktora
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıArdahan ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET İÇLİ
- Klasik Türk şiirinde zâhid algısı üzerine eleştirel bir bakış
A critical outlook on the perception of ascetic in classical Turkish poetry
GAMZE AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Türk Dili ve EdebiyatıDumlupınar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ATİLLA BATUR
- Klâsik Türk şiirinde hüsn-i tâ'lîl sanatı
The art of hüsn-i ta'lîl in classical Turkish poetry
JÜLİDE ERKEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
DilbilimMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NİLÜFER TANÇ
- Klasik Türk şiirinde nefs
Soul in classical Turkish poem
İLYAS KAYAOKAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Türk Dili ve EdebiyatıFırat ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET BURAN
- Klasik Türk şiirinde terkiplerin edebî yönü (Fuzûlî, Bâkî, Nâilî ve Neşâtî örneği)
Literary aspect of the compositions in classical Turkish poetry (Fuzûlî, Bâkî, Nâilî ve Neşâtî example)
HANDAN BELLİ
Doktora
Türkçe
2017
Türk Dili ve Edebiyatıİnönü ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. CAFER MUM