Kadın-erkek eşitliği ve ataerkil zihniyet açılarından evlenen kadına tanınan kıdem tazminatı korumasının değerlendirilmesi
Evaluation of severance pay regulated for working women in case of marriage in terms of gender equality and within the context of patriarchy
- Tez No: 732393
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ CANSU MURATOĞLU KAÇAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Hukuk, Sosyoloji, Law, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Bilgi Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Programlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Hukuk Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 156
Özet
Ataerki, en genel anlamıyla erkeğin yönetim çatısı altındaki toplumsal yapılanmayı ifade etmektedir. Erkeğin yönetim çatısı tabirinden de anlaşılacağı üzere ataerki, toplumun en küçük birimi olan aileden başlamak üzere toplumun tamamında eşitsiz ilişkiler inşa etmiştir ve bu ilişkiler günümüzde hala etkisini sürdürmektedir. Özellikle kadınlar nezdinde ataerkil sistem etrafında yaratılan eşitsizlik, kadınların hukuk çerçevesinde haklarının en başta tanınmasını daha sonra da korunmasını gerektirmiştir. Feminizm ve feminist yaklaşımlar da bu yönde kazanımlar elde edilmesinde önemli rol oynamıştır. Nitekim feminist hukuk teorileri kadın haklarının hukuki düzlemde savunulması, tanınması ve korunması bakımından verilen mücadelede her anlamda kritik etkiler yaratmıştır. Bu etkilerden bazıları açıkça kadın-erkek arasında ayrımcılık teşkil eden uygulamaların hukuken yasaklanması şeklinde ortaya çıkmış, bazıları ise kadın ve erkeğin birbirinden farklı ve erkeğin üstün olduğunu kabul eden ataerkil yaklaşıma karşı kadınları korumak ve eşitliği tesis etmek için kurgulanan mekanizmaların varlığı şeklinde kendini göstermiştir. Ne var ki feminist hukuk teorisinin bazı görüşleri çerçevesinde temellendirilen bazı hukuki düzenlemeler açıkça cinsiyet ayrımcılığı içermiyor ve hatta kadın-erkek eşitliğini sağlama, kadını ataerkil sistemin sebep olduğu geri düşüşten koruma amacı taşıyor gibi görünse ve hatta böyle savunulsa bile, düzenlemelerin temelinde yatan düşünce sistemi yine ataerkil yaklaşımlar barındırmakta, dolayısıyla mücadele edilen olguyu pekiştirme riski taşımaktadır. Nitekim Türk hukukunda da kadınlara dair bazı düzenlemeler, kadını erkekten aşağı görerek açıkça cinsiyet ayrımcılığına yol açmasa da gerek içeriği gerek ise içeriğin altındaki zihniyet bakımından ataerkil yaklaşımın ürünü konumunda kalmaktadır. Bu hukuki düzenlemelerden biri de 1475 sayılı İş Kanunu'nun 4857 sayılı İş Kanunu'nun Geçici 6. maddesi uyarınca yürürlükte olan 14. Maddesidir. Bu madde, kadının evlendiği tarihten itibaren 1 yıl içerisinde kendi arzusu ile iş sözleşmesini sona erdirmesi halinde işçinin işe başladığı tarihten itibaren hizmet akdinin devamı süresince her geçen tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenmesini düzenlemektedir. Geneli itibariyle kadınlara özel bir hak sağlaması yönünden pozitif ayrımcılık olarak nitelendirilebilecek olan bu hüküm, Türk hukukundaki ataerkil zihniyetin kadına bakış açısını göstermek açısından önemli bir örneği teşkil etmektedir. Zira bu maddenin işletilmesi sonucunda ortaya çıkan tablo, evlendikten sonra 'evinin hanımı' olan bir kadın ve evi geçindirmekle mükellef bir kocayı göstermektedir. Bu itibarla bu çalışmada, kıdem tazminatı koruması merkezde tutularak, söz konusu hükmün ataerkiye dair hangi yaklaşımları nasıl taşıdığı, ataerkil önyargıları içerdiği savunulan bu hükmün pozitif ayrımcılık kapsamında kabul edilip edilemeyeceği ve ataerkil zihniyet yansımalarının Türk hukukunda çeşitli mevzuatlarda ve/veya yargı kararlarında nasıl kendini gösterdiği ele alınacak; benzer nitelikli hükümlerin kadın-erkek eşitliğini sağlamaktan ziyade ataerkil zihniyetin ürünü olan toplumsal cinsiyet algılarını pekiştirip pekiştirmediği sorgulanacaktır.
Özet (Çeviri)
In its widest sense, patriarchy refers to the social structure which the power of men prevails. As could be understood from the expression of“power of men”, patriarchy has built unequal relations and effects of these relations are still observed today even in the family, which is the smallest unit of the society. In particular, the inequality between men and women created by the patriarchal system required the recognition of women's rights within the framework of law, and then protection of gained rights. View of feminism and feminist theories have also played a valuable role in process of the gaining women's rights. Namely, feminist legal theories have been very effective in the movement for the legal defense, ratification, and protection of women's rights. Some of these effects have resulted in the prohibition of practices that clearly discriminate between men and women via law, while others have emerged as the construction of mechanisms designed to protect women and establish equality against the patriarchal approach, which accepts that men and women are different from each other and that men as superior to women. However, some legislation based on various views of feminist legal theory don't explicitly include gender discrimination, and even if it seems to aim to build equality between men and women and to protect women from social ostracism caused by the patriarchal system, the system of thought underlying the legislation includes patriarchal approaches, thus it carries the risk of reinforcing the understanding of inequality that has been struggled with. Although some of the Turkish laws regarding women don't explicitly cause gender discrimination, there are hints of patriarchal approach in content and mentality underlying the content of these laws. One of these laws is the 14th article of the Labor Law numbered 1475, which is in force pursuant to the Provisional Article 6 of the Labor Law numbered 4857. Above-mentioned article regulates that in the case that the woman dissolves the contracts voluntarily within 1 year beginning from the date of marriage, a severance pay (equal to 30-day salary) would be paid to the employee for each full year which has passed during the period of the contract beginning from the starting date of employment. This provision, which could be considered as positive discrimination because it is providing women with a special right, is an important example in order to show the Turkish law's perspective of the patriarchal mentality on women. Yet, the figure emerged from the result of application of this article, represents a woman who becomes the 'housewife' after marriage and a husband who is 'breadwinner'. In this regard, the thesis aims to explore, by keeping the article of the law on the right to severance pay provided to married women, which approaches to patriarchy and how the reflections of the patriarchal mentality manifest in various legislation and/or judicial decisions in Turkish law. Within the scope of the thesis, it will be also questioned whether similar provisions reinforce gender roles, which stem from patriarchy, rather than ensuring equality between men and women.
Benzer Tezler
- Buket Uzuner'in romanlarında doğa
Nature in Buket Uzuner's novels
SEVCAN SAĞLAM
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıBartın ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HALUK ÖNER
- Türkiye'de kadın-erken eşitliği ve resmi kurumsallaşma süreci
Gender equality and the institutionalization process at the state level in Turkey
SELMA ACUNER
Doktora
Türkçe
1999
Kamu YönetimiAnkara ÜniversitesiKamu Yönetimi ve Siyaset Bilimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. CAHİT EMRE
- Türk masallarında kadın figürü üzerine bir inceleme
An analysis of Turkish tales about women figure
ÖZLEM AKAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
PsikolojiGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF.DR. PAKİZE AYTAÇ
- Duygu Asena'nın 'Kadının Adı Yok' eserine feminist bir yaklaşım
Ap approach to the book 'The Woman Has No Name' by Duygu Asena
EMİNE TOPKARA
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Türk Dili ve EdebiyatıÇağ ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ELMAS ŞAHİN
- Kentsel dış mekânda kadın: Bolu- Mudurnu yerleşimi örneği
Woman in the urban outdoor: Case of Bolu- Mudurnu settlement
CANSU DİNÇTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Peyzaj MimarlığıBartın ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEBAHAT AÇIKSÖZ