Lenkaran-Astara (Azerbaycan) bölgesi sülük türlerinin morfolojik ve moleküler identifikasyonu
Morphological and molecular identification of leech species of Lankaran-Astara (Azerbaijan) region
- Tez No: 733901
- Danışmanlar: PROF. DR. NAİM SAĞLAM
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Su Ürünleri, Aquatic Products
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fırat Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Su Ürünleri Yetiştiriciliği ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Balık Hastalıkları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 84
Özet
Sülükler Annelida içinde yer alan bir sınıf olup tanımlanmış yaklaşık 700 den fazla türü bulunmaktadır. Sülüklerin büyük çoğunluğu tatlı sularda yaşamakla beraber, %15'i denizlere az bir kısmı ise karasal hayata uyum sağlamıştır. Bu araştırma, Azerbaycan Cumhuriyeti Lankaran-Astara bölgesinde yaşayan Hirudinea faunasının morfolojik ve moleküler özelliklerini belirlemek amacıyla 2019-2022 tarihleri arasında yürütülmüştür. Lankaran-Astara bölgesinde bulunan Astara, Celilabad, Masallı, Lankaran, Lerik, Yardımlı olmak üzere 6 ili kapsayacak şekilde toplam 62 sulak alan incelenmiş ve 33 alanda sülük bulunduğu tespit edildi. Belirtilen sulak alanlardan toplanan sülükler %70 alkol içerisinde özel sülük taşıma kaplarıyla, Fırat Üniversitesi, Su Ürünleri Fakültesi Balık Hastalıkları laboratuvarına taşındı. Sülük türlerinin belirlenmesi için öncelikle morfolojik tanımlama için mikroskopta diseksiyon işlemiyle sınıflandırma yapıldı. Daha sonra sınıflandırılmış örneklerin COX1 mtDNA gen bölgesinin dizileme çalışması yürütüldü. Çalışma sonucunda, toplam 3 aileye ait Erpobdellidae (Dina lineata, Trocheta n.sp.), Glossiphoniidae (Helobdella stagnalis, Hemiclepsis marginata, Placobdella costata) ve Hirudinidae (Hirudo orientalis) 6 sülük türü teşhis edildi. Bu sülüklere ait toplam 15 mtDNA dizileri ile GenBanktan elde edilen 14 kıyaslama dizinin oluşturduğu toplam 28 DNA dizisi kullanılarak Maksimum Likelihood (ML), Maksimum Parsimony (MP) ve Neighbour-Joining (MJ) yöntemleri kullanılarak filogenetik ağaçlar elde edildi. Bu farklı yöntemlerle elde edilmiş olan filogenetik ağaçlar kıyaslanarak Azerbaycan sülüklerinin kesin teşhis ve tanısına ulaşıldı. Morfolojik olarak bölgede Placobdella costata ve Hemiclepsis marginata türleri de belirlenmiş olmasına rağmen DNA analizlerinde COX1 gen bölgesi için diziler elde edilemedi. Çalışmada Trocheta n. sp.'nin mtDNA COX1 gen bölgesi, bu genusun diğer türlerinden yaklaşık %8-14 fark göstermesi nedeniyle yeni tür olduğu belirlendi. Azerbaycan sülük türlerine ait DNA dizileri GenBank veri tabanına yüklenerek kayıt numaraları alındı. Bu çalışmada elde edilen 15 adet mtDNA dizileri kullanılarak Azerbaycan ölçeğinde sülük türlerine ait haplotip durumu ve ağı hazırlandı. Bu analizler neticesinde H. orientalis, Trocheta n. sp. veH. stagnalis türlerinin tek bir haplotip çatısı altında toplandığı belirlendi. Ancak Erpobdella ailesine ait D. lineata türünün 5 farklı haplotip altında gruplanmış olduğu bulundu.
Özet (Çeviri)
Leeches are a class within Annelida and there are more than 700 identified species. Although the majority of leeches live in fresh waters, 15% of them have adapted to the seas and a few of them have adapted to terrestrial life. This research was carried out between 2019 and 2022 to determine the morphological and molecular features of Hirudinea fauna living in the Lankaran-Astara region of the Republic of Azerbaijan. In total 62 wetlands covering 6 provinces as Astara, Jalilabad, Masally, Lankaran, Lerik, and Yardimly in the Lankaran-Astara region were observed and among these wetlands in 33 areas, leeches determined. The leeches collected from the wetlands were transported with special containers in 70% alcohol to Fırat University, Fisheries Faculty, Fish Diseases Laboratory. In order to determine the leech species, first of all, classification was made by dissection under the microscope for morphological identification. Afterward, sequencing of the COX1 mtDNA gene region of the classified samples was carried out. At the result of the study, 6 leech species belonging to 3 families, Erpobdellidae (Dina lineata, Trocheta n.sp.), Glossiphoniidae (Helobdella stagnalis, Hemiclepsis marginata, Placobdella costata) and Hirudinidae (Hirudo orientalis) were identified. Phylogenetic trees were obtained by using Maximum Likelihood (ML), Maximum Parsimony (MP) and Neighbour-Joining (MJ) methods using a total of 28 DNA fragments consisting of 15 mtDNA sequences of these leeches and 14 comparison sequences obtained from GenBank. By comparing the phylogenetic trees obtained by these different methods, the definitive diagnosis and identification of the Azerbaijan leeches were reached. Although Placobdella costata and Hemiclepsis marginata species also were determined morphologically in the region, no sequences obtained for the COX1 gene region in DNA analysis. In the study, Trocheta n. sp. was determined to be a new species because the mtDNA COX1 gene region differed by 8-14% from other species of this genus. DNA sequences of Azerbaijan leech species were uploaded to GenBank database and their registration numbers were obtained. By using the 15 mtDNA sequences obtained in this study, the haplotype status and network of leech species were prepared for Azerbaijan. As a result of these analyzes, H. orientalis, Trocheta n. sp. and H. stagnalis species were determined to be gathered under a single haplotype roof. However, D. lineata species belonging to the Erpobdella family were found to be grouped under 5 different haplotypes.
Benzer Tezler
- Azerbaycan'ın sosyo-ekonomik coğrafi özellikleri, gelişim süreci
Başlık çevirisi yok
REHMAN SEFEROV
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
CoğrafyaDokuz Eylül ÜniversitesiOrtaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. İHSAN KÖKSAL APAYDIN
- Azerbaycan nüfusunun yapısal özellikleri ve eğitim açısından analizi
An analysis of demographic and education structure of Azerbaijan
REHMAN SEFEROV
Doktora
Türkçe
2004
CoğrafyaSelçuk ÜniversitesiOrtaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AKİF AKKUŞ
- Azerbaycan'ın güney bölgesinin (Lenkeran bölgesi) turizm arz olanakları ve halkın turizme bakış açısı
Tourism potential of south region of Azerbaijan (Lenkeran region) and local population's viewpoint of tourism
AYSEL ALAKBAROVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
TurizmDokuz Eylül ÜniversitesiTurizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALP TİMUR
- Azerbaycan'ın 'Lenkeran' Bölgesi'nde tarımsal faaliyetler ve iklim koşulları arasındaki ilişkiler
The relationship between agricultural activity and climate of Lankaran, Republic of Azerbaijan
FIDAN AGHAZADA
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
CoğrafyaOndokuz Mayıs ÜniversitesiCoğrafya Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ TAMER ÖZLÜ
- Azerbaycan Lenkeran bölgesi coğrafi etüdü
Azerbaijan Lenkeran region geographical study
LEVENT ŞAHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
CoğrafyaMarmara ÜniversitesiTürk Dünyası Coğrafyası Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURTEN GÜNAL