1980 öncesi ve sonrası Türkiye'de uygulanan istikrar tedbirlerinin makro ekonomik göstergeler üzerine etkisi
The Influence of stability precautions wich is applied in Turkey before and after 1980 on the macro economic indicators
- Tez No: 73480
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. SEVGİ GEREK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1998
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Anadolu Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisadi Gelişme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 145
Özet
ÖZET Ekonomik gelişme sürecinde karşılaşılan dengesizliklerin giderilmesi, iktisat politikalarının temel amacıdır. Bu süreç içerisinde ekonomik bütünü meydana getiren ve değişme eğilimindeki unsurlar arasında ortaya çıkan dengesizlikler, ekonomik ilişkileri kopukluğa uğratmakta ve istikrarsızlık baş göstermektedir. Ekonomik gelişme sürecinde bir takım dengesizliklerle karşılaşılması ise doğaldır. Zira, ekonomik bütünü oluşturan unsurların her biri ayrı bir gelişim çizgisine sahiptir ve aynı düzeyde gelişmeleri beklenemez. 1929'lara kadar uzanan Klasik anlayışın aksine, Keynesyen görüş ile gündeme gelen ekonomik sürecin kendiliğinden dengeye ulaşamayacağı ve bu süreçte karşılaşılan konjonktürel dalgalanmaların, devletin ekonomideki gelişen nispi rolüyle birlikte genişleme ve daralma dönemlerinde para ve maliye politikalarının kullanılmasıyla sağlanabileceği görüşü, iktisat politikalarını konjonktür politikası kimliğine büründürmüştür. Konjonktür politikasının dengeye yönelik bir işlevi ise ona istikrar politikası niteliğini kazandırmaktadır. Dolayısıyla istikrar politikası ; Uzun dönemde sürekli büyümenin gerçekleştirilmesi için ekonomik gelişme sürecinde karşılaşılan kısa dönem dengesizlikleri giderme amacıyla alınan iktisat politikası önlemleri olarak kabul edilebilir. İstikrar politikasının seçimi, ülkenin ekonomik ve siyasi yapısının belirlediği çerçeve içerisinde karar alma yetkisini taşıyan politik kadronun tercihlerine bağlı bulunmaktadır. Sürekli büyüme olgusunun gerçekleştirilebilmesi için kısa dönemde ortaya çıkan dengesizliklerin giderilmesinde kullanılan en etkili araçlar maliye ve para politikalarıdır.1950 ve 1960'Iann nispi istikrarlı döneminden sonra 1970'lerin ikinci yarısından itibaren dünya ekonomisi ciddi istikrar ve intibak sorunları ile karşılaştı. 1 973-1 974'de petrol fiyatı artışı ile başlayıp, ileri ki yıllarda diğer dış ve iç faktörlerle ağırlaşan kriz dünya mal ve sermaye piyasalarını alt-üst etti. Petrol fiyatlarındaki görülmemiş artış, petrol ithal eden ülkelerin ödemeler dengesini ciddi bir şekilde bozdu. Pek çok gelişmiş ve gelişmekte olan ülke petrol şokunu massedebilmek için enerji fiyatlarını arttırdılar. Dünyada görülen ekonomik bunalımın Türkiye'yi etkilemesi ekonomik krize yeni boyutlar getirmiştir. Türkiye'de 1980 öncesi uygulanan sanayileşme politikası, içe dönük ve ithal ikamesine dayalı bir stratejiye sahiptir. Bu politikaların başarısız olduğu ve ülkenin bunalıma düştüğü dönemlerde uygulanan iktisat politikalarının niteliği benzerlik taşımaktaydı. Ancak Türkiye'nin 1980 yılının başında yaşadığı kriz; iktisadi yapının bozukluğu, geçmiş dönemlerin hataları ve kısmen de dünya ekonomisinde görülen konjonktürel bunalımın etkisiyle diğer bazı ülkelerinkinden daha ağır olmuştur. Türkiye'de içe dönük ve ithal ikamesine dayalı büyüme modelinin yarattığı krizi giderici alternatif politikaların varlığından söz edilir olmuştur. Özellikle 1960'ta bazı yeni gelişmekte olan ülkelerin uyguladıkları ihracata yönelik kalkınma modeli sayesinde, 1970'li yılların sonunda vardıkları düzey ülkemizde bazı çevrelerin bu modeli benimsemesine yol açtı. İç ve dış baskıların etkisiyle 1980 yılının başlarında“24 OCAK KARARLARI”olarak adlandırılan istikrar tedbirleri uygulamaya konuldu. İstikrar programı sonucunda, ihracatta büyük miktarda artış gerçekleştirilmiştir. Dış borç bulma imkanları artarken, ekonomi dış borçların taksit ve faizlerini ödeme gücüne sahip olmuştur. Bu olumlu gelişmelerin yanı sıra olumsuz gelişmelere de tanık olunmuştur. Gelir dağılımı bozulmuş, dış ticaret hadleri (DTH) aleyhe gelişmiş, yatırımlarda durgunluk görülmüş, işsizlik artmıştı. Bu olumsuz gelişmeleri gidermek için alternatif iktisadi politika olarak ihracat ağırlıklı sanayileşme stratejisi sunulmuştur.24 OCAK 1980 Ekonomik istikrar tedbirlerinden sonra, özellikle 1990 yılından itibaren kamu kesimi açıklarının hızla artması, vergi gelirlerinin iç borç servisine bile yetmemesi, devletin nakit açığını iç borçlanma ile finanse eder duruma düşmesi, bu açığı kapatmak için dış borca ve Merkez Bankası kaynaklarına yönelmesi ile döviz rezervlerinin hızlı erimesi, yeni bir istikrar programının yürürlüğe konulmasını zorunlu kılmıştır. 5 Nisan 1994 istikrar kararlarının alındığı ortamı diğerlerinden ayıran en önemli olgu, mal piyasasının yanı sıra para ve döviz piyasasının da serbest bir şekilde işlemekte olduğudur. Günümüzde izlenecek iktisat politikalarını, geleneksel Keynesgil temellere oturtmak küreselleşen dünyada istenilen sonuçları vermeyecektir. Bunun yerine, monetarist, rasyonel bekleyişler teorisini içeren, Yeni Klasik ya da Yeni Keynesgil politikalardan birisini benimsemek gerekir. Kanımızca 5 Nisan Kararlarına gelinmesinde teorik eksikliğin rolü büyük olmuştur.
Özet (Çeviri)
ABSTRACT The solving of inbalances met during the economic development period is the major object of economic policies. The inbalances that occur among the elements of the economic whole which are in tenoency of chance cause interuptions between economic relations and economic instability. However, it is normal to face some inbalances during the economic development periods. Because the elements that from the economic whole don't have the same development line. Despite the classical thougt that has reigned till the 1929s, the idea of which came up with the Keynesyen thougt claiming that the economic period would not reach to balance by itself and that the conjuntural flows met during this period would be solved by the growing role of goverment and by using monetary and financial policies during widening and reduction periods turned the economic policies to conjuncture policies. The stability policy may be considered as economic policy pracautions taken to remove the transitory inbalances seen in development periods for certifying continuing growth. The most effectful precautions for removing the inbalances met during the small periods to certify the continuing growth are financial and monetary policies After the relatively stable periods of 1950s and 1960s, the world economy faced serious stability and adaptation problems in the second half of the 1970s. The crisis, starting with the increase of oil pcices in 1973-1974 and getting heavier with other interior and exterior factors, blew up the world markets. The effects of crisis to Turkey brought new dimensions to economic crisis. The industrialization policies of the years before 1980 s had a strategy towards the interiorand import establisment. It has been told about alternatives which are to remove the crisis of Turkey's policies towards the interior and import establishment in Turkey,. With the pressure of the interior and interior and the foreign, the stability precautions named“24 January Desicions”have been put into act. A big inrease in export has been seen in result. Also, the income distribution has been spoilt, stagnation in investments hasbeen seen and unemployment rate has increased. After the 24 January Desicions, especially after the 1990s, increase of budget and exterior depths, and decrease of foreign currency stocks have made the 5 April 1994 Decisions an obligation. For us, theorical deficiency had a big role in coming to 5 April decisions.
Benzer Tezler
- Türkiye'nin dış ticaretinde 1980 sonrası dönemde meydana gelen yapısal değişiminin ekonometrik analizi (1973-1992)
Başlık çevirisi yok
ZEKERİYA MIZIRAK
- Özelleştirme -Boyutları, seçilmiş ülkelerde deneyimler ve Türkiye uygulamaları
Başlık çevirisi yok
GÜLSEVİL YILDIZ
- 1980 sonrası Türkiye'de uygulanan ekonomik istikrar programlarının değerlendirilmesi
The analysis of the economical stability program applied in Turkey after in 1980
HAVVA DİDEM ÇINAR UNAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
EkonomiDokuz Eylül Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MEHTAP TUNÇ ALKIŞ
- 1980 sonrası Türkiye'de uygulanan faiz politikalarının yatırım, tasarruf, kamu açıkları ve enflasyon üzerindeki etkisinin analizi
The Analysis of the effect of the interest politics that is followed in Turkey after 1980's on the investment, savings, public debts and inflation
MUTLUGÜN YARDIMOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
EkonomiKaradeniz Teknik ÜniversitesiMaliye Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AHMET ULUSOY