Geri Dön

Ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin bağdaştırma ve sapmalar açısından incelenmesi

Examining the texts in secondary school Turkish textbooks in terms of reconciliation and deviations

  1. Tez No: 735719
  2. Yazar: YAĞMUR DEMİRTAŞ
  3. Danışmanlar: PROF. DR. ŞENER DEMİREL
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2022
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Fırat Üniversitesi
  10. Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Türkçe Eğitimi Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 223

Özet

Ders kitapları eğitim-öğretim sürecinde hedef kazanımların, öğrenciler tarafından edinilmesi aşamasında önemli bir yol gösterici ve yardımcı olarak karşımıza çıkmaktadır. Türkçe eğitimi açısından ders kitapları, çeşitli metinler üzerinden, gerekli bilgi ve becerilerin kazandırılmasını amaçlayan bir içeriğe sahiptir. Bu sebeple Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerin, dilin zenginliklerini ve çeşitliliklerini örneklendirmesi dikkate değer bir nokta oluşturmaktadır. Dilsel becerileri geliştirmeye ve Türkçenin en güzel şekilde kullanılmasını sağlamaya dayanan Türkçe dersinde metinlerin içeriklerinin, öğrencilerin seviyesine uygunluk ölçütü de göz önüne alınarak özenli bir biçimde hazırlanması esastır. Bu içeriklerde edebiyat dünyamızda yer edinmiş farklı sanatçıların eserlerine yer verilmesi, onların duyuş ve düşünüş dünyalarından çeşitli örneklerin metinlerde yer alması, çocuklara dilimizin zenginliklerini göstermesi bakımından önemlidir. Edebî metinlerde sanatçıların farklı kullanım biçimlerine yönelmeleri ve alışılmış tarzların dışına çıkmaları olağan görülen, onların hayatı yorumlama konusundaki yaratıcılıklarını göz önüne seren bir durumdur. Bağdaştırmalar, kelimeleri bir arada kullanarak değişik veya alışıldık anlam birimleri oluşturmaya dayanır. Sapma ise dili kullanma biçiminde sanatçıya özgü bir yönelimi ifade eder. Dilin birimlerini farklı şekillerde bir araya getirerek çeşitli türetmeler yapmak, özgün dilsel yapılar oluşturmak şeklinde karşımıza çıkar. Bu araştırmanın amacı ortaokul düzeyinde okutulan ders kitaplarını bağdaştırma ve sapmalar yönünden incelemektir. Bu doğrultuda 5, 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan sekizer tema ve bu temalar içerisindeki toplam 128 metin, doküman incelemesine tabi tutularak incelenmiş ve bu veriler daha sonra içerik analizi ile sınıflandırılarak liste ve grafikler biçiminde ifade edilmiştir. Söz konusu bulgulara bakıldığında ders kitaplarında bağdaştırma ve sapma örneklerine yer verildiği ancak bu örneklerin metinlerde ve temalar arasında düzenli bir dağılımının bulunmadığı tespit edilmiştir. Bağdaştırmalara öyküleyici metinler ve şiirlerde daha çok rastlanırken bilgilendirici metinlerde bu kullanımların daha az yer aldığı görülmüştür. Sapmalar açısından ise biçimsel değişikliğe dayalı sapma türlerinin metinlerde daha az yer aldığı, içerik ve anlama dayanan sapma türlerinin ise daha yoğun kullanıldığı tespit edilmiştir.

Özet (Çeviri)

Textbooks appear as an important guide and helper in the process of acquiring the target acquisitions by the students in the education-teaching process. In terms of Turkish education, textbooks have a content that aims to gain the necessary knowledge and skills through various texts. For this reason, it is a remarkable point that the texts in Turkish textbooks exemplify the richness and diversity of the language. In the Turkish course, which is based on developing linguistic skills and ensuring that Turkish is used in the best way, it is essential that the contents of the texts are carefully prepared, taking into account the criteria of suitability for the level of the students. It is important to include the works of different artists who have taken a place in our literary world, and to include various examples from their world of perception and thought in the texts, in terms of showing children the richness of our language. In literary texts, it is normal for artists to turn to different usage styles and go beyond the usual styles, and it is a situation that reveals their creativity in interpreting life. Associations are based on creating different or familiar units of meaning by using words together. Deviation, on the other hand, expresses an artist-specific orientation in the way of using language. It appears in the form of making various derivations by bringing together the units of the language in different ways and creating original linguistic structures. The aim of this research is to examine the textbooks taught at the secondary school level in terms of reconciliation and deviations. In this direction, eight themes in each of the 5th, 6th, 7th and 8th grade Turkish textbooks and a total of 128 texts within these themes were examined by subjecting them to document analysis, and these data were then classified by content analysis and expressed in the form of lists and graphics. Considering the findings in question, it has been determined that examples of reconciliation and deviation are included in the textbooks, but that these examples do not have a regular distribution in the texts and among the themes. While correlations are more common in narrative texts and poems, it has been observed that these uses are less common in informative texts. In terms of deviations, it was determined that deviation types based on formal changes were used less frequently in texts, and deviation types based on content and meaning were used more intensively.

Benzer Tezler

  1. Türkçe ders kitaplarında imge

    Image in Turkish textbooks

    MEHTAP ASLAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Eğitim ve ÖğretimHatay Mustafa Kemal Üniversitesi

    Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MEHMET TEMİZKAN

  2. Ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin PISA ölçütünde metinsellik özelliklerine göre incelenmesi

    Examining the texts in the secondary school Turkish textbooks according to the textuality features in PISA criteria

    BÜŞRA EVCİ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Eğitim ve ÖğretimMarmara Üniversitesi

    Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. AHMET BENZER

  3. Ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin kültürdilbilimsel açıdan incelenmesi ve bu metinlerin kültürdilbilim olguları açısından yeterliliğine ilişkin öğretmen görüşleri

    İnvestigation of the texts i̇n middle school Turkish textbooks i̇n terms of cultural linguistics and teacher opinions regarding the sufficiency of these texts in terms of cultural linguistics

    ABDULLAH GÜNEŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    DilbilimFırat Üniversitesi

    Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMET TURAN SİNAN

  4. Ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik ve anlaşılabilirliği

    The readability and understandability of the texts in secondary school Turkish course books

    KEVSER KÜBRA BOLAT

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    Eğitim ve ÖğretimAbant İzzet Baysal Üniversitesi

    Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. HALİT KARATAY

  5. Ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik açısından incelenmesi

    Examination of texts in secondary school Turkish textbooks in terms of readability

    GİZEM ÇIPLAK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Eğitim ve ÖğretimHatay Mustafa Kemal Üniversitesi

    Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. AHMET BALCI