SSCB sonrası Türkmenistan'da sosyal değişme süreci
Social Change Process in Post-USSR Turkmenistan
- Tez No: 735775
- Danışmanlar: PROF. DR. HAYRİ ERTEN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sosyoloji, Tarih, Sociology, History
- Anahtar Kelimeler: SSCB, Komünizm, Ruhname, Niyazov, USSR, Communism, Ruhname, Niyazov
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Necmettin Erbakan Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Din ve Felsefe Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Din Sosyolojisi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 116
Özet
Bir toplumda sosyal değişim için zaman unsuru ne derece önemliyse mekan da o derece önemlidir. Çünkü değişim olayı belirli bir zaman içerisinde olmakta ve belirli bir mekandan ayrı düşünülememektedir. Bundan dolayı bir toplumdaki sosyal değişim süreci değerlendirilmeye çalışılırken mekan ve zaman unsurlarının dikkate alınması gerekir. Zaman yoksa değişim de yok, ancak değişim yoksa zaman da anlaşılmaz ifadesini kullanan Moore, zaman kavramını sosyal değişimin vazgeçilmezi olduğunu belirtmiştir. Sosyal değişim unsurları incelendiğinde şu başlıklar altında sıralama yapabiliriz. Coğrafi etmenler, nüfus ve göç etmenleri, kültür ve ideoloji etmenleri, bilim ve teknoloji etmenleri ve din etmenleri olarak ifade edilebilir. Dünya üzerinde kurulmak istenen düzeni de iyi bilen Bolşevikler ülkede bulunan Müslüman kesimin desteğini almak ve kendisine karşı oluşabilecek karşıt bir cephenin olmamasını istiyordu. 24 Kasım 1917 yılında kurulan Halkın Komiserleri Konseyi grubunun da yayınladığı Sovyet Rusya ve doğuda bulunan tüm Müslüman alemine hitaben bildiride dini, milli, kültürel, özgürlüklerden asla taviz verilemeyeceğinden bahsedilerek mevcut devrime destek verilmesi gerektiği istenmiştir. 1939 yılında Türkistan (Özbekistan, Türkmenistan, Kazakistan ve Tacikistanı içine alır) coğrafyasında Kiril alfabe kullanılması kabul edildi ve ortaya sürülen etnik kimlikler adına ayrı ayrı edebi dil ve üsluplar geliştirilmesi kararı alındı. Yaşanan bu alfabe değişikliklerinden sonra SSCB topraklarında yaşayan Müslümanlar İslam dünyası ve İslam medeniyetinden koparılarak bütünüyle tecrit hale geldi. İbadet ve Kur'an dili olarak kullanılan Arapça dili bu sayede İslam toplumuna, halklarına unutturuldu ve sonrasında toplumda İslami eğitim yürürlükten kaldırılmış oldu. Türkmencilik politikası Niyazov zamanında halkı yabancı kültüründen atmosferinden uzaklaştırarak özel bir Türkmen kimliği oluşturulmak hedeflenmiştir. Ulusal birlik ve beraberliğe tehdit olabilecek girişimlerin önü milliyetçilik politikaları uygulanırken alınmıştır. Her anlamda gerekli adımlar atılsa da Rus kültürünün etkisi tam manasıyla kırılamamıştır. Türkmenistan'da bağımsızlıktan sonra ulus kimlik inşasına Rusların da yanında İslam, Türk ve Batı kültürlerinin de etkisi olmuştur.
Özet (Çeviri)
The more important the time factor is for social change in a society, the more important is the place. Because the change event takes place in a certain time and cannot be considered separately from a certain place. Therefore, while trying to evaluate the process of social change in a society, the elements of space and time should be taken into account. Using the expression that there is no change without time, but time is incomprehensible if there is no change, Moore stated that the concept of time is indispensable for social change. When the elements of social change are examined, we can rank them under the following headings. Geographical factors can be expressed as population and migration factors, culture and ideology factors, science and technology factors and religion factors. The Bolsheviks, who knew the order to be established in the world, wanted to get the support of the Muslim section in the country and not to have an opposing front against them. In the statement published by the Council of People's Commissars, which was established on November 24, 1917, addressed to Soviet Russia and the entire Muslim world in the east, it was mentioned that religious, national, cultural and freedoms could never be compromised, and it was requested that the current revolution should be supported. In 1939, the use of the Cyrillic alphabet in the geography of Turkestan (which includes Uzbekistan, Turkmenistan, Kazakhstan and Tajikistan) was accepted and it was decided to develop separate literary languages and styles for the ethnic identities that were revealed. After these alphabet changes, Muslims living in the territory of the USSR became completely isolated by being cut off from the Islamic world and Islamic civilization. The Arabic language, which was used as the language of worship and the Qur'an, was thus made to forget the Islamic society and its peoples, and then the Islamic education in the society was abolished. Turkmenism policy In the time of Niyazov, it was aimed to create a special Turkmen identity by removing the people from the atmosphere of foreign culture. Initiatives that could threaten national unity and solidarity were prevented while applying nationalist policies. Although necessary steps were taken in every sense, the influence of Russian culture could not be completely broken. After the independence in Turkmenistan, besides the Russians, Islamic, Turkish and Western cultures had an impact on the construction of national identity.
Benzer Tezler
- 1991 sonrası Türkmenistan'da siyasi, ekonomik gelişmeler ve emek piyasasının durumu
Political, economic developments and the status of the labor market in Turkmenistan after 1991
ALLANUR HALLYYEV
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileriÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiÇalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İLKNUR KARAASLAN
- SSCB'nin dağılmasından sonra Azerbaycan ve Türkmenistan'ın Hazar enerji politikası
After the collapse of Soviet Union Azerbaijan and Turkmenistan's Hazar energy politics
LEYLA TAGANOVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
EnerjiSakarya ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SİBEL AKGÜN
- Türk Cumhuriyetlerinde SSCB sonrası medyası ve iletişim sorunları
Post-USSR media and communication problems in Turkish Republics
UMIDA ACHILOVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
GazetecilikMarmara ÜniversitesiGazetecilik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ESİN KARTOPU
- Sovyetler Birliği döneminde Türkmenistan'da folklor politikaları ve çalışmaları (1917-1954)
The folklore policies and studies in Turkmenistan in the Soviet Union period. (1917?1954)
İHSAN KALENDEROĞLU
- Bölgesel kolektif güvenlik arayışları: Orta Asya örneği
Seeking regional collective security: The case of Central Asia
ERDAL DÜZDABAN
Doktora
Türkçe
2020
Uluslararası İlişkilerKocaeli ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İRFAN KAYA ÜLGER