The mediating role of psychological adjustment in the association between parental acceptance-rejection and intimate partner acceptance-rejection among married couples
Evli çiftlerin ebeveyn kabul-red ve eş kabul-red ilişkisinde psikolojik uyumun aracı rolü
- Tez No: 736030
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ZEYNEP HATİPOĞLU SÜMER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Orta Doğu Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 217
Özet
Kişilerarası Kabul-Red Kuramı temelinde, 172 evli çift (n=344 birey) ile yürütülen bu çalışmanın amacı, çiftlerin hatırlanan ebeveyn kabul-red düzeyi ve partnerlerinden algıladıkları kabul-red düzeyi arasındaki ilişkide psikolojik uyumun aracı rolünü inceleyen bir modeli test etmektir. Araştırmanın veri toplama sürecinde, Demografik Bilgi formuna ek olarak 3 öz-bildirim ölçeği kullanılmıştır; Yetişkin Ebeveyn Kabul-Red Ölçeği-Kısa Form (Yetişkin EKRÖ/K), Kişilik Değerlendirme Ölçeği (KİDÖ) ve Yetişkin Yakın İlişki Ölçeği-Kısa Form (YYİÖ/K). Çalışmada, önerilen modeli test etmek için Aktör-Partner Karşılıklı Bağımlılık Aracılık Modeli (APIMeM) kullanılmıştır. Araştırmanın Yol Analizi sonuçları, hatırlanan anne ve baba kabul-reddinin, kadınların psikolojik uyumuna dair varyansın %15'ini ve erkeklerin psikolojik uyumunun %10'unu açıkladığını göstermiştir. Genel olarak model, kadınların algıladığı eş kabul-reddi için varyansın %11.6'sını ve erkeklerin algıladığı eş kabul-reddi için %19,1'lik varyansı açıklamıştır. Dolayısıyla, modelin geçerli olduğu ancak sağlam etki büyüklüklerine sahip olmadığı bulunmuştur. Çalışmada, psikolojik uyumun ebeveyn kabul-reddi ve eş kabul-reddi arasındaki aracı rolüne ve eş dinamiklerine yönelik önemli yollar tespit edilmiştir. Aktör etkisine ilişkin olarak, ebeveyn kabulünün, kadınların ve erkeklerin psikolojik uyumlarıyla ilişkili olduğu, ancak bu ilişkide cinsiyet farklılıkları olduğu gözlenmiştir. Dolaylı aktör etkilerinde, erkekler için babalarının ve kadınlar için annelerinin daha büyük etkisini işaret eden, psikolojik uyumun tam aracılığı tespit edilmiştir. Partner etkisine ilişkin olarak, erkeklerin psikolojik uyumu, kadınların algıladıkları eş kabul-reddi durumunu ne doğrudan ne de dolaylı olarak açıklamıştır. Ancak, kadınların psikolojik uyumunun, erkeklerin algıladıkları eş kabul-reddine önemli ölçüde katkıda bulunduğu tespit edilmiştir. Bu bulgular ilgili alanyazın doğrultusunda tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
Based on the Interpersonal Acceptance-Rejection Theory, the current study aimed to test a model that explores the mediating role of psychological adjustment on remembered parental acceptance-rejection and perceived intimate partner acceptance-rejection among 172 married couples (n=344 individuals). To gather data, Demographic Information Form, Adult Parental Acceptance-Rejection Questionnaire-Short form (Adult PARQ/SF), Personality Assessment Questionnaire (PAQ), and Intimate Adult Relationship Questionnaire-Short Form (IARQ/SF) were utilized. To test the proposed model, Actor-Partner Interdependence Mediation Model (APIMeM) was used. Results of the Path Analysis indicated that wives' and husbands' perceived maternal and paternal acceptance-rejection accounted for 15% of the variance in wives' psychological adjustment and 10% for husbands' psychological adjustment. Overall, the model explained 11.6% of the variance for wives' perceived partner acceptance-rejection and 19.1% variance for husbands' perceived partner acceptance-rejection. Hence, the model was valid but not with robust effect sizes. Nevertheless, this study exerted novel paths in which psychological adjustment has an agent role among parental acceptance-rejection and partner acceptance-rejection. Regarding the actor effect for wives and husbands, parental acceptance was significantly associated with psychological adjustment with highlighted gender differences among them. For indirect actor effects, complete mediation of psychological adjustment was detected outlining the greater influence of fathers for men and mothers for women. Regarding partner effect, husbands' psychological adjustment did not account for wives' perceived partner acceptance-rejection neither directly nor through its mediating role. But wives' psychological adjustment was found to contribute to husbands' perceived partner acceptance-rejection significantly. These findings were discussed considering the relevant literature.
Benzer Tezler
- Ebeveyn davranışları, mahremiyet ihlali ve ergenin psikolojik uyumu arasındaki ilişkilerin kendini belirleme kuramı çerçevesinde incelenmesi
An investigation of parent behavior, privacy invasion, and adolescent' psychological adjustment within the framework of self determination theory
DURDANE GÜMÜŞTEN
- Algılanan marka küreselliğinin satın alma niyeti üzerine etkisi ve bir araştırma
The effect of perceived brand globality on purchase intention and a research / L'effet de la globalité perçue de la marque surl'intention d'achat et une recherche
MUNİSE HAYRUN SAĞLAM
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
İşletmeGalatasaray Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. M. YAMAN ÖZTEK
- Olumsuz yaşam olayları, anne ergen ilişkisi ve ergen uyumu arasındaki ilişkiler: Bir izleme çalışması
The associations among negative life events, mother–adolescent relationship and adolescent adjustment: A follow up study
AYSUN ERGÜL TOPÇU
- Investigating the effects of sensory processing sensitivity, negative affectivity and conflict resolution styles on relationship satisfaction
Duyusal işlemleme hassasiyeti, negatif duygulanım ve çatışma çözüm stillerinin ilişki doyumu üzerindeki etkisinin incelenmesi
MELİS ZORLULAR
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
PsikolojiTED ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TUĞBA UZER YILDIZ
- The mediating role of event-related houseld discussions in the relationship between family factors and psychological adjustment in children and adolescents exposed to terrorism and community violence
Terörizm ve toplumsal şiddete maruz kalan çocuk ve ergenlerin aile faktörleri ve psikolojik uyumu arasındaki ilişkide olaya ilişkin ev-içi konuşmaların rolü
ELİF TEKİN
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
PsikolojiTED ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ILGIN GÖKLER DANIŞMAN