Ebeveyn davranışları, mahremiyet ihlali ve ergenin psikolojik uyumu arasındaki ilişkilerin kendini belirleme kuramı çerçevesinde incelenmesi
An investigation of parent behavior, privacy invasion, and adolescent' psychological adjustment within the framework of self determination theory
- Tez No: 649179
- Danışmanlar: DOÇ. DR. TÜRKAN YILMAZ IRMAK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 278
Özet
Bu araştırmanın temel amacı, anne ve baba davranışları ile ergenin psikolojik uyumu arasındaki ilişkide mahremiyet ihlali ve psikolojik ihtiyaçların aracı rolünü kendini belirleme kuramı ve iletişimde mahremiyet yönetimi kuramı çerçevesinde incelemektir. Bu amaç çerçevesinde araştırmada anne ve baba davranışlarının kız ve erkek ergenin psikolojik uyumu üzerindeki hem doğrudan hem de dolaylı etkileri sınanmıştır. Araştırmanın örneklemini yaşları 12 ile 18 arasında değişen (Ort. = 14.93, S = 2.01), 621'i kız (% 51.3) ve 590'ı erkek (% 48.7) olmak üzere toplam 1211 katılımcı oluşturmuştur. Araştırma kapsamında katılımcılara Kişisel Bilgi Formu, Ergen Aile Süreci Ölçeği, Psikolojik Kontrol Ölçeği, Mahremiyet İhlali Ölçeği, Psikolojik İhtiyaçlarda Denge Ölçeği, Ergenler İçin Benlik Algısı Ölçeği, Ergenler için Duygu Düzenleme Ölçeği, Yaşam Doyumu Ölçeği ve Kısa Semptom Envanteri uygulanmıştır. Araştırma kapsamında ele alınan hipotezlerin sınanması için Yapısal Eşitlik Modeli yürütülmüştür. Araştırmada hem kız hem de erkeklerde olumlu ve olumsuz anne-baba davranışları ile yaşam doyumu arasındaki ilişkide mahremiyet ihlali ve psikolojik ihtiyaçların doyumunun kısmi aracı rol oynadığı bulunmuştur. Olumlu ve olumsuz anne baba davranışları ile ruh sağlığı arasındaki ilişkide mahremiyet ihlali ve psikolojik ihtiyaçların engellenmesinin sadece erkeklerde kısmi aracı rol oynadığı görülmüştür. Ayrıca, araştırmada olumlu anne baba davranışları ile işlevsel duygu düzenleme arasındaki ilişkide mahremiyet ihlali ve psikolojik ihtiyaçların doyumunun kızlarda ve erkeklerde kısmi aracı rol oynadığı görülmüştür. Olumlu anne davranışları ile işlevsel olmayan duygu düzenleme arasındaki ilişkide mahremiyet ihlali ve psikolojik ihtiyaçların engellenmesinin sadece kızlarda kısmi aracı rol oynadığı saptanmıştır. Olumsuz anne davranışları ile işlevsel duygu düzenleme arasındaki ilişkide mahremiyet ihlali ve psikolojik ihtiyaçların doyumunun erkeklerde tam aracı rol oynadığı görülmüştür. Olumsuz baba davranışları ile işlevsel duygu düzenleme arasındaki ilişkide mahremiyet ihlali ve psikolojik ihtiyaçların doyumunun sadece kızlarda kısmi aracı rol oynadığı bulgulanmıştır. Olumsuz anne davranışları ile işlevsel olmayan duygu düzenleme arasındaki ilişkide mahremiyet ihlali ve psikolojik ihtiyaçların engellenmesinin sadece kızlarda kısmi aracı rol oynadığı bulunmuştur. Sonuçlar genel olarak algılanan anne baba davranışlarının mahremiyet ihlali ve psikolojik ihtiyaçlara bağlı olarak psikolojik uyum ile ilişkili olduğunu, kız ve erkek ergenlerde farklı örüntüler sergilediğini göstermiştir.
Özet (Çeviri)
The main purpose of this study is to examine the mediating role of privacy invasion and psychological needs in the relationship between mother and father behavior and adolescent psychological adjustment within the framework of self-determination theory and communication privacy management theory. Within the framework of this aim, both direct and indirect effects of mother and father behaviors on the girls and boys' psychological adjustment were tested. The sample of the study consisted of 1211 participants, ages ranging from 12 to 18 (Mean = 14.93, SD = 2.01), 621 girls (51.3%) and 590 boys (48.7%). Within the scope of the research, Personal Information Form, Adolescent Family Process Measure, Parental Psychological Control Scale, Privacy Invasion Scale, The Balanced Measure of Psychological Needs Scale, Self-Perception Profile for Adolescents, The Regulation of Emotions Questionnaire, The Satisfaction with Life Scale and The Brief Symptom Inventory were applied. Structural Equation Model was carried out to test the hypotheses discussed within the scope of the research. In the study, it was found that privacy invasion and satisfaction of psychological needs partially mediated in the relationship between positive and negative parenting behavior and life satisfaction in both girls and boys. Only for boys, privacy invasion and prevention of psychological needs partially mediate the association between positive and negative parenting behavior and mental health. In addition, for boys and girls privacy invasion and satisfaction of psychological needs partially mediate between positive parenting behavior and functional emotion regulation. Only for girls, privacy invasion and prevention of psychological needs partially mediate the association between positive parenting behavior and nonfunctional emotion regulation. Only for boys, privacy invasion and satisfaction of psychological needs fully mediate the association between negative parenting behavior and functional emotion regulation. Only for girls, privacy invasion and satisfaction of psychological needs partially mediate between positive parenting behavior and functional emotion regulation. Only for girls, privacy invasion and prevention of psychological needs partially mediate between negative parenting behavior and nonfunctional emotion regulation. The results showed that perceived mother and father behaviors are associated with psychological adjustment due to privacy invasion and psychological needs and displays different patterns in male and female adolescents.
Benzer Tezler
- Zihinsel yetersizliği olan çocukların ebeveynlerine verilen mahremiyet eğitiminin ebeveynlerin bilişsel ve duyuşsal özellikleri ile becerilerine etkisinin incelenmesi
Investigation of the effect of the privacy education given to the parents of children with mental disabilities on the cognitive and affective characteristics and skills of the parents
HÜLYA ÖCAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAKAN SARI
- User experience assessment in aircraft economy class; inflight comfort aspects for passengers attending an infant
Uçak ekonomi sınıfında kullanıcı deneyimi; bebekli yolcular için uçuş konfor etmenleri
DİLCU SALİHOĞLU
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
Endüstri Ürünleri Tasarımıİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstri Ürünleri Tasarımı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EKREM CEM ALPPAY
- Mahremiyet eğitimine ilişkin sorunlar üzerine bir araştırma
A research on the problems of the privacy education
SAADET İDER
Doktora
Türkçe
2021
DinNecmettin Erbakan ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA TAVUKÇUOĞLU
- Okul öncesi öğretmenlerinin eğitim sürecinde çocuklarla fiziksel temas üzerine görüşlerinin incelenmesi
Investigation of preschool teachers' views regarding physical contact with children in the education process
AYÇA ÇIKRIKCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimSağlık Bilimleri ÜniversitesiÇocuk Gelişimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ERHAN ALABAY
- Alabama Ebeveyn Davranışları Ölçeği Çocuk Formunun Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması
Adaptation of the Alabama Parenting Gustionnaire Child Form into Turkish: Validity and reliability study
FATMA NUR İSPENOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimGaziantep ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ ÇEKİÇ