Hanefî fakihi Hasan b. Ziyâd (ö. 204/819) ve mezhepteki konumu
Hanafī jurist al-Hasan b. Ziyād (d. 204/819) and position in the sect
- Tez No: 736074
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ŞENOL SAYLAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Hukuk, Religion, Law
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Trabzon Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 156
Özet
Fıkhî mezhepler sadece, kuruluşu ve ortaya çıkışı kendilerine nispet edilen imamlar tarafından meydana getirilmemiştir. Bilakis her imamın öğrencileri vasıtasıyla mezhepler ilk nüvelerini oluşturmuş, gelişmiş ve oluşumunu tamamlamıştır. Dolayısıyla mezhepler kolektif bir çalışmanın ürünü olmuştur. Yaygın fıkhî mezheplerden biri olan Hanefî mezhebi de aynı şekilde teşekkül etmiştir. Hanefî mezhebi fıkıh eserlerinde görüş ve rivayetlerine sıkça yer verilen fakihlerden biri de Hasan b. Ziyâd'dır. Bu tezde, Ebû Hanîfe'nin yetiştirdiği müçtehitlerden olan ve mezhebin temellerinin atıldığı dönemde yaşayan Hasan b. Ziyâd'ın -hayatı, eserleri ve Hanefî mezhebinde tercih hiyerarşisi ele alındıktan sonra- görüş ve rivayetleri üzerinden Hanefî mezhebindeki konumu tespit edilmeye çalışılmıştır. Hasan b. Ziyâd'ın fürû kaynaklarında zikredilen rivayetleri, görüşlerinden oldukça fazla olup en çok rivayette bulunduğu kimselerin başında hocası Ebû Hanîfe gelmiştir. Onun mezhepte tercih edilen ve diğer imamlarla ittifak ettiği birçok görüş ve rivayeti olduğu görülmüştür. Bununla beraber tercih edilmeyen görüş ve rivayetleri de olmuştur. Bunlardan bir kısmı mezhep birikimini artırmış ve meşâyıhın tercihte bulunabileceği seçenekler olarak elini rahatlatmıştır. Bir kısmı da mezhepte çok fazla dikkate alınmamış sadece mezhep kaynaklarında yer bulmuştur. Hasan b. Ziyâd, içtihatlarında insanların maslahatına uygun, menfaati sağlayıp zararı def edecek, olası zararları engelleyecek hükümleri ön planda tutmuştur. Bundan dolayı onun görüş ve hükümlerinin şekillenmesinde özellikle istihsan, örf ve istishâbın belirleyici bir rolü olmuştur. Netice olarak Hasan b. Ziyâd, Hanefî mezhebinde en az Züfer b. Hüzeyl kadar önemlidir. Hasan b. Ziyâd, mezhep birikiminin aktarılması ve gelişmesinde kritik konuma sahip, zaman zaman mezhebin genel ilkelerinin dışına çıkan müçtehit bir fakihtir. Onun kurucu Hanefî imamlar içerisinde teorik olarak Ebû Hanîfe, Ebû Yûsuf, Muhammed b. Hasan ve Züfer b. Hüzeyl'den sonra beşinci sırada yer aldığı sonucuna varılmıştır.
Özet (Çeviri)
Fiqh sects were not created only by the Imams whose establishment and emergence were attributed to them. On the contrary, sects formed their first nuclei, developed and completed their formation through the students of each Imam. Therefore, sects have been the product of a collective work. The Hanafī Sect, which is one of the common fiqh sects, was formed in the same way. al-Hasan b. Ziyād is one of the jurists whose opinions and narrations are frequently included in the Hanafī sect. In this thesis, al-Hasan b. Ziyād; after discussing his life, books and preference hierarchy in the Hanafī sect, his position in the Hanafī sect was tried to be determined through his views and narrations. al-Hasan b. Ziyād's narrations mentioned in furū' sources are much more than his views, his teacher Abū Hanīfa, was one of the people he narrated the most. It has been seen that he has many opinions and narrations that are preferred in the sect and that he is allied with other Imams. However, there were also opinions and rumors that were not preferred. Some of these have increased the accumulation of sect and relieved the shaykhs as the options that he can choose. Some of them were not taken into account in the sect and only found a place in the sectarian sources. al-Hasan b. Ziyād his idj̲tihāds, prioritized the provisions that are suitable for people's interests, that will provide benefits and repel harm, and prevent possible harms. Therefore, especially istihsān, 'urf and istishāb played a decisive role in shaping his views and decrees. As a result, al-Hasan b. Ziyād is at least as important as Zufar b. Huzayl in the Hanafī sect. al-Hasan b. Ziyād is a mudjtahid jurist who has a critical position in the transfer and development of sectarian accumulation and sometimes goes beyond the general principles of the sect. It has been concluded that he is in the fifth place theoretically after Abū Hanīfa, Abū Yūsuf, Muhammad b. al-Hasan and Zufar b. Huzayl, who are the founding Hanafī Imams.
Benzer Tezler
- Hasan B. Ziyad El-Lu'luî ve hadis ilmindeki yeri
Hasan B. Ziyad el-Lu'luî and place in hadith sciense
AŞUR AKYOL
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
DinSakarya ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ. MEHMET ÖZŞENEL
- İlk tedvin döneminde hanefi mezhebi literatürünün kayıp eserleri
The lost works of the hanafi school of law in early codification period
OKAN KADİR YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ERDOĞAN
- Hanefî Fakîhi eş-Şürünbülâlî'nin (994-1069/1586-1659) ?Hüsâmü'l-Hükkâmi'l-Muhıkkîn li-saddi'l-Buğâti'l-Mu 'tedîn 'An Evkâfi'l-Müslimîn'' adlı risâlesinin tahkiki
Hanefî Fakîhi eş-Şürünbülâlî (994-1069/1586-1659) ?Hüsâmü?l-Hükkâmi?l-Muhıkkîn li-saddi?l-Buğâti?l-Mu 'tedîn 'An Evkâfi?l-Müslimîn?? verification of his treatise
MATİULLAH SEDİQİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
DinSelçuk ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SAFFET KÖSE
- Ebû Bekir el-Cessâs'ın Ahkâm'ul-Kur'ân'ında Arap şiiriyle istişhâd
Istıshâd with Arabic Poetry In Ahkâmu'l Qur'an Of Abu Bakr al-Cessâs
EMRİYE EKER
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinGaziantep ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA KESKİN
- Bedrüddîn el-Aynî ve Nuhabu'l-efkâr adlı eseri
Bedrüddîn el-Aynî and his book entitled Nuhabu'l-efkâr
HASAN DEMİREL
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
DinNecmettin Erbakan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HURİYE MARTI