Geri Dön

Hanefî fakihi Hasan b. Ziyâd (ö. 204/819) ve mezhepteki konumu

Hanafī jurist al-Hasan b. Ziyād (d. 204/819) and position in the sect

  1. Tez No: 736074
  2. Yazar: HAMDİ ÇELİK
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. ŞENOL SAYLAN
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Din, Hukuk, Religion, Law
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2022
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Trabzon Üniversitesi
  10. Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 156

Özet

Fıkhî mezhepler sadece, kuruluşu ve ortaya çıkışı kendilerine nispet edilen imamlar tarafından meydana getirilmemiştir. Bilakis her imamın öğrencileri vasıtasıyla mezhepler ilk nüvelerini oluşturmuş, gelişmiş ve oluşumunu tamamlamıştır. Dolayısıyla mezhepler kolektif bir çalışmanın ürünü olmuştur. Yaygın fıkhî mezheplerden biri olan Hanefî mezhebi de aynı şekilde teşekkül etmiştir. Hanefî mezhebi fıkıh eserlerinde görüş ve rivayetlerine sıkça yer verilen fakihlerden biri de Hasan b. Ziyâd'dır. Bu tezde, Ebû Hanîfe'nin yetiştirdiği müçtehitlerden olan ve mezhebin temellerinin atıldığı dönemde yaşayan Hasan b. Ziyâd'ın -hayatı, eserleri ve Hanefî mezhebinde tercih hiyerarşisi ele alındıktan sonra- görüş ve rivayetleri üzerinden Hanefî mezhebindeki konumu tespit edilmeye çalışılmıştır. Hasan b. Ziyâd'ın fürû kaynaklarında zikredilen rivayetleri, görüşlerinden oldukça fazla olup en çok rivayette bulunduğu kimselerin başında hocası Ebû Hanîfe gelmiştir. Onun mezhepte tercih edilen ve diğer imamlarla ittifak ettiği birçok görüş ve rivayeti olduğu görülmüştür. Bununla beraber tercih edilmeyen görüş ve rivayetleri de olmuştur. Bunlardan bir kısmı mezhep birikimini artırmış ve meşâyıhın tercihte bulunabileceği seçenekler olarak elini rahatlatmıştır. Bir kısmı da mezhepte çok fazla dikkate alınmamış sadece mezhep kaynaklarında yer bulmuştur. Hasan b. Ziyâd, içtihatlarında insanların maslahatına uygun, menfaati sağlayıp zararı def edecek, olası zararları engelleyecek hükümleri ön planda tutmuştur. Bundan dolayı onun görüş ve hükümlerinin şekillenmesinde özellikle istihsan, örf ve istishâbın belirleyici bir rolü olmuştur. Netice olarak Hasan b. Ziyâd, Hanefî mezhebinde en az Züfer b. Hüzeyl kadar önemlidir. Hasan b. Ziyâd, mezhep birikiminin aktarılması ve gelişmesinde kritik konuma sahip, zaman zaman mezhebin genel ilkelerinin dışına çıkan müçtehit bir fakihtir. Onun kurucu Hanefî imamlar içerisinde teorik olarak Ebû Hanîfe, Ebû Yûsuf, Muhammed b. Hasan ve Züfer b. Hüzeyl'den sonra beşinci sırada yer aldığı sonucuna varılmıştır.

Özet (Çeviri)

Fiqh sects were not created only by the Imams whose establishment and emergence were attributed to them. On the contrary, sects formed their first nuclei, developed and completed their formation through the students of each Imam. Therefore, sects have been the product of a collective work. The Hanafī Sect, which is one of the common fiqh sects, was formed in the same way. al-Hasan b. Ziyād is one of the jurists whose opinions and narrations are frequently included in the Hanafī sect. In this thesis, al-Hasan b. Ziyād; after discussing his life, books and preference hierarchy in the Hanafī sect, his position in the Hanafī sect was tried to be determined through his views and narrations. al-Hasan b. Ziyād's narrations mentioned in furū' sources are much more than his views, his teacher Abū Hanīfa, was one of the people he narrated the most. It has been seen that he has many opinions and narrations that are preferred in the sect and that he is allied with other Imams. However, there were also opinions and rumors that were not preferred. Some of these have increased the accumulation of sect and relieved the shaykhs as the options that he can choose. Some of them were not taken into account in the sect and only found a place in the sectarian sources. al-Hasan b. Ziyād his idj̲tihāds, prioritized the provisions that are suitable for people's interests, that will provide benefits and repel harm, and prevent possible harms. Therefore, especially istihsān, 'urf and istishāb played a decisive role in shaping his views and decrees. As a result, al-Hasan b. Ziyād is at least as important as Zufar b. Huzayl in the Hanafī sect. al-Hasan b. Ziyād is a mudjtahid jurist who has a critical position in the transfer and development of sectarian accumulation and sometimes goes beyond the general principles of the sect. It has been concluded that he is in the fifth place theoretically after Abū Hanīfa, Abū Yūsuf, Muhammad b. al-Hasan and Zufar b. Huzayl, who are the founding Hanafī Imams.

Benzer Tezler

  1. Hasan B. Ziyad El-Lu'luî ve hadis ilmindeki yeri

    Hasan B. Ziyad el-Lu'luî and place in hadith sciense

    AŞUR AKYOL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2007

    DinSakarya Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    Y.DOÇ. MEHMET ÖZŞENEL

  2. İlk tedvin döneminde hanefi mezhebi literatürünün kayıp eserleri

    The lost works of the hanafi school of law in early codification period

    OKAN KADİR YILMAZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    DinMarmara Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MEHMET ERDOĞAN

  3. Hanefî Fakîhi eş-Şürünbülâlî'nin (994-1069/1586-1659) ?Hüsâmü'l-Hükkâmi'l-Muhıkkîn li-saddi'l-Buğâti'l-Mu 'tedîn 'An Evkâfi'l-Müslimîn'' adlı risâlesinin tahkiki

    Hanefî Fakîhi eş-Şürünbülâlî (994-1069/1586-1659) ?Hüsâmü?l-Hükkâmi?l-Muhıkkîn li-saddi?l-Buğâti?l-Mu 'tedîn 'An Evkâfi?l-Müslimîn?? verification of his treatise

    MATİULLAH SEDİQİ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2011

    DinSelçuk Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SAFFET KÖSE

  4. Ebû Bekir el-Cessâs'ın Ahkâm'ul-Kur'ân'ında Arap şiiriyle istişhâd

    Istıshâd with Arabic Poetry In Ahkâmu'l Qur'an Of Abu Bakr al-Cessâs

    EMRİYE EKER

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    DinGaziantep Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MUSTAFA KESKİN

  5. Bedrüddîn el-Aynî ve Nuhabu'l-efkâr adlı eseri

    Bedrüddîn el-Aynî and his book entitled Nuhabu'l-efkâr

    HASAN DEMİREL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    DinNecmettin Erbakan Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. HURİYE MARTI