Memduh Şevket Esendal'da toplumsal ve siyasal tanıklık: Değişim ve eleştiri
Social and political witnesses in Memduh Şevket Esendal: Change and criticism
- Tez No: 738310
- Danışmanlar: PROF. DR. ALAATTİN KARACA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 207
Özet
Geç Osmanlı ile Erken Cumhuriyet dönemlerini yaşamış bir isim olan Memduh Şevket Esendal, hayat hikâyesi boyunca II. Meşrutiyet, Millî Mücadele, Kurtuluş Savaşı, Cumhuriyet, Tek Partili Dönem, Çok Partili Dönem, I. ve II. Dünya Savaşı gibi ulusal ve küresel düzeyde birçok radikal kırılma noktasına tanıklık etmiştir. Elbette en çarpıcı tanıklığı, Osmanlı'dan Türkiye'ye miras kalan Batılılaşma- Modernleşme meselesidir. Sanatçının kaleme aldığı kurmaca ve kurmaca dışı eserlerde söz konusu tanıklıkların izini sürmek mümkündür. Bu çalışmada yazarın bahsi geçen bütün bu sosyo-politik gözlemlerini edebî dünyaya nasıl taşıdığı, onları kurmacanın sağladığı imkânlar dâhilinde nasıl tartışmaya açtığı, sözün özü bütün bu yaşamsal deneyimi nasıl edebî tanıklığa dönüştürdüğü üzerinde durulmuştur. Bu doğrultuda öncelikle, Esendal'ın yazarlık hâli üzerine muhtelif kesitler sunulmuş ve böylelikle çalışmaya bir temel oluşturulmuştur. Hemen ardından geçiş dönemi aydınlarının tartıştığı medeniyet, terakki, geri kalmışlık, gecikmişlik, kültür ikiliği, melezlik, yamalama, züppelik, yetimlik, kimlik kaybı ve değerler yitimi gibi temel kavramlar eşliğinde dinamik ve eleştirel bir kuramsal tartışma yürütülmüştür. Bir geçiş dönemi aydını olarak nitelendirilebilecek Esendal'ın eserleri etraflıca incelendiğinde de bu kavramların açık ya da örtük şekilde metinlere sirayet ettiği görülür. Dolayısıyla Esendal edebiyatına ilişkin ikna edici hükümler verebilmek ve metinlerinin derin yapılarına tam anlamıyla nüfuz edebilmek için bu kavramların rehberliğine ihtiyaç duyulmuştur. Kavramsal çerçevenin akabinde ise yazarın tür ayırt etmeksizin bütün eserleri toplumsal ve siyasal tanıklık bağlamında yakın okuma ve içerik analizi teknikleriyle incelenmiştir. Bu inceleme esnasında da genel geçer yargıların ötesine ulaşabilmek adına dikey eleştiri metodu benimsenmiştir. Batılılaşma süreciyle beraber gelen kimlik yitimi endişesi, yine bu süreçteki kadının yeri ve rolü; dini, toplumsal ve aydına yönelik eleştiriler ile yazarın politik kimliğinden büyük izler taşıyan bürokrasi eleştirisi çalışma boyunca mercek altına alınan temel meselelerdir.
Özet (Çeviri)
Memduh Şevket Esendal, a person who lived through the Late Ottoman and Early Republican periods, throughout his life story, he witnessed many radical breaking points at the national and global level, such as II. Constitutional Monarchy, National Struggle, War of Independence, Republic, Single-Party Period, Multi-Party Period, World War I and II. Of course, the most striking testimony is the Westernization-Modernization issue inherited from the Ottoman Empire to Turkey. It is possible to trace of the mentioned testimonies in the works of fiction and non-fiction written by the artist. In this study, it has been focused on how the author carried all these socio-political observations to the literary world, how he brought them into discussion within the possibilities provided by the fiction, in short, how he transformed all this vital experience into literary testimony. In this direction, first of all, various sections on Esendal's authorship were presented and thus a basis for the study was established. Immediately after, a dynamic and critical theoretical discussion was carried out, accompanied by basic concepts such as civilization, progress, backwardness, belatedness, cultural duality, hybridity, patching, snobbery, orphanhood, loss of identity and loss of values. When the works of Esendal, one of the transition period intellectuals, are examined in detail, it is seen that these concepts affect the texts either explicitly or implicitly. Therefore, the guidance of these concepts was needed in order to make convincing judgments about Esendal literature and to completely penetrate the deep structures of his texts. After the conceptual framework, all the works of the author, regardless of genre, were examined in the context of social and political testimony with close reading and content analysis techniques. During this examination, the vertical criticism method was adopted in order to reach beyond the generally accepted judgments. The anxiety of loss of identity that comes with the westernization process, the place and role of women in this process; criticism oriented to religion, society, intellectuals; and bureaucracy criticism, which bears great traces of the author's political identity, are the main issues that have been scrutinized throughout the study.
Benzer Tezler
- Memduh Şevket Esendal'ın toplumsal ve siyasal görüşleri
Memduh Şevket Esendal's social and political views
TABİP GÜLBAY
Doktora
Türkçe
2008
Kamu YönetimiAnkara ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü
PROF. DR. MEHMET ALİ AĞAOĞULLARI
- САБАХАТТИН АЛИНИН ӨМҮРҮ, ЧЫГАРМАЧЫЛЫГЫ ЖАНА ӨРНӨКТҮҮ АҢГЕМЕЛЕРИНИН КЫРГЫЗЧА КОТОРМОСУ
Başlık çevirisi yok
ALİMAN BUZURMANOVA
Yüksek Lisans
Kırgızca
2005
Türk Dili ve EdebiyatıKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTürkoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SALİCAN CİGİTOV
- Türk edebiyatında ütopik eğitim modelleri
Utopian education models in Turkish literature
HAZAL KILINÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıNecmettin Erbakan ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLSÜN KOÇER
- Мемдух Шевкет Эсендалдын өмүрү, Чыгармачылыгы : 'Бир кучак гүл' аңгемесин кыргыз тилине которуу жана анализдөө
Memduh Şevket Esendal'ın hayatı, sanatı ve eserleri; «Bir Kucak Çiçek» hikayesinin Kırgız Türkçesine çeviri ve tahlili
NAZGÜL MURZAKMATOVA
Yüksek Lisans
Kırgızca
2005
Türk Dili ve EdebiyatıKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTürkoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SALİCAN CİGİTOV
- Memduh Şevket Esendal'ın hikâyelerinde kurgu ve anlatım teknikleri
In Memduh Şevket Esendal stories fiction and narration techniques
DENİZ HACIHALİLOĞLU
Doktora
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıBartın ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MACİT BALIK