17. yüzyıl şeyhülislamlarından Bâlîzâde Mustafa Efendi ve elden verdiği fetvâları
Bâlizâde Mustafa Efendi, one of the 17th century sheikh-ul-islams, and his fatwas by hand
- Tez No: 738711
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HÜSEYİN OKUR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Tarih, Religion, History
- Anahtar Kelimeler: Ottoman Empire, Sheikh al-Islam, Bâlîzâde Mustafa Efendi, Fatwa
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kocaeli Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 151
Özet
Bâlîzâde Mustafa Efendi, IV. Mehmed döneminde dokuzuncu şeyhülislam olarak altı ay görev yapmıştır. Dönemin siyasi çalkantıları sonucu sadrazam Köprülü Mehmed Paşa'nın kararlarına uyum sağlayamadığı gerekçesiyle azledilmiştir. Kendisi hanefî fıkhına dair birçok eser yazmış, dönemin meşhur kitaplarını toplumun daha iyi anlaması için emek vermiş bir zattır. Hanefî fıkhına dair hacimli eserler yazmakla kalmamış, belagat, hadis usulü, tefsir alanlarında da eserler kaleme almıştır. Araştırma Bâlîzâde Mustafa Efendi'nin ilmi şahsiyetini ve eserlerini tanıtma amacı taşımaktadır. Tez içerisinde, Bâlîzâde'nin görev yaptığı dönemin anlaşılması amacıyla, IV. Mehmed döneminin siyasi, iktisadî ve dini meselelerinden bahsedilmektedir. Devamında şeyhülislamlık makamının Osmanlı Devleti'ne kadarki süreci ve Osmanlı Devleti'ndeki görevleri ele alınmaktadır. Araştırmanın merkezinde Bâlîzâde'nin eserleri ve fetvâları olması hasebiyle öncelikle eserleri tanıtılarak, incelemeler sonucu ortaya çıkan değerlendirmelerden bahsedilmektedir. Aynı zamanda Bâlîzâde'ye isnad edilen ancak incelemeler sonucu ona ait olmadığını tespit ettiğimiz eserlere de yer verilmektedir. Devamında el-Fetâvâ olarak isimlendirilen fetvâlarının transkript hali sunulmaktadır. Fetvâlarından okunması zor ve açıklanmaya ihtiyaç olanlar Hanefî kaynaklar özelinde açıklanmaktadır. Anahtar Kelimer: Osmanlı Devleti, Şeyhülislam, Bâlîzâde Mustafa Efendi, Fetvâ.
Özet (Çeviri)
Bâlîzâde Mustafa Efendi, IV. He served for six months as the ninth sheikh al-Islam during the reign of Mehmed. As a result of the political turmoil of the period, he was dismissed on the grounds that he could not comply with the decisions of Grand Vizier Köprülü Mehmed Pasha. He is a person who has written many works on Hanafi fiqh and has made efforts for the society to better understand the famous books of the period. He not only wrote voluminous works on Hanafi fiqh, but also wrote works in the fields of rhetoric, hadith method and tafsir. The research aims to introduce the scientific personality and works of Bâlîzâde Mustafa Efendi. In the thesis, in order to understand the period in which Bâlîzâde served, the political, economic and religious issues of the IV. Mehmed period are mentioned. Afterwards, the process of the office of sheikh al-Islam until the Ottoman Empire and its duties in the Ottoman Empire are discussed. Since Bâlîzâde's works and fatwas are at the center of the research, first of all his works are introduced and the evaluations that emerge as a result of the examinations are mentioned. At the same time, the works attributed to Bâlîzâde, but which we determined not to belong to him as a result of the examinations, are also included. Afterwards, the transcripts of the fatwas called al-Fatava are presented. Those fatwas that are difficult to read and need to be explained are explained in terms of Hanafi sources.
Benzer Tezler
- 17. yüzyıl Şeyhülislamlarından Çatalcalı Ali Efendi'nin (1631-1692) Fetâvâ'sı ışığında fıkıh düşüncesi
The fiqh thought of Catalcali Ali Efendi (1631-1692) –one of the Shaikh al-Islams in 17th century- in the light of his book 'Fatawa'
ESRA KILAVUZ ESER
Doktora
Türkçe
2020
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ERDOĞAN
- 17. yüzyıl Osmanlı fetva mecmualarında had ve kısas uygulamaları
17 th century hadd and qisas practices in Ottoman fatwa compilations
EBRU ACAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinAtatürk ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMRULLAH DUMLU
- 17. yüzyıl Osmanlı hukukunda tesebbüb halinde damân
Causal compensation in 17th century Ottoman law
BURAK ERGİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Dinİstanbul 29 Mayıs ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ASIM CÜNEYD KÖKSAL
- 17. yüzyıl deniz gücü ve Girit Harbi
Ottoman navy force in 17 th century and the Crete War
MUSTAFA ERŞANAL
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
TarihSüleyman Demirel ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ MEHMET İNAL
- 17. yüzyıl Hollanda resminde portre
Portrait in the 17.th Dutch painting
ÜMRAN ÖZBALCI
Sanatta Yeterlik
Türkçe
1998
Güzel SanatlarMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiResim Ana Sanat Dalı
PROF. KEMAL İSKENDER