Osman Cemal Kaygılı'nın romanlarında mizah
Humor in Osman Cemal Kaygılı's novels
- Tez No: 738710
- Danışmanlar: DOÇ. DR. EYLEM DERELİ SALTIK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yeni Türk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 336
Özet
“Osman Cemal Kaygılı'nın Romanlarında Mizah”konulu tez çalışmasında, Kaygılı'nın romanları, mizah sanatı açısından değerlendirilmiştir. 1890-1945 yılları arasında yaşamış olan Osman Cemal Kaygılı, Osmanlı'dan Cumhuriyet'e özellikle İkinci Meşrutiyet devrini yaşamış edebi bir şahsiyettir. Yapılan bu çalışmada, giriş bölümü ile Osman Cemal Kaygılı'nın yaşadığı dönem ve öncesi, edebiyat tarihi ekseninde toplu durumun anlaşılması açısından ortaya konulmuştur. Çalışmanın birinci bölümünde, Osman Cemal Kaygılı'nın hayatı ve edebi kişiliği başlığı ile yazarın hayatı, edebi kişiliği ve yayın hayatı hakkında bilgiler verilmiştir. Eserleri, hikâyeleri, romanları, oyunları, sözlük çalışmaları ve diğer folklorik araştırmaları, ilgili başlıklar altında değerlendirilmiştir. Çalışmanın ikinci bölümünde, mizahın kavram olarak edebiyattaki yeri açıklanmaya çalışılmıştır. Mizahın tanımının ardından, mizahın tarihsel gelişimi hakkında bilgiler verilmiştir. Bu bilgilerle birlikte mizah kuramları ele alınmıştır. Çalışmanın üçüncü bölümünde, Osman Cemal Kaygılı'ya ait beş roman; Çingeneler (1935), Akşamcılar (1937), Aygır Fatma (1938), Bekri Mustafa (1941) ve Kovuk Palas'ın Esrarı (1942) mizah ve çeşitleri açısından irdelenmiştir. Buna göre, alay, nükte, ironi, latife-espri, hiciv-satir gibi mizah çeşitleri tespit edilmiştir. Osman Cemal Kaygılı'nın romanlarında dilsel-dilbilgisel mizah unsurları başlığı altında; abartma, deyim-atasözü, ağız, lehçe, kesimsel dil kullanımı, argo, benzetme, sapma, cinas, kinaye, kaydırma, stereotipleştirme, tekerleme, mâni, imleme, iştikak gibi mizah unsurlarını içeren tespitler ve tahliller yapılmıştır. Bu tahlillerde, sosyal hayatın birçok yönünü kapsayan anlatım ve örnekler İstanbul merkezli değerlendirilmiştir. Romanlarda kullanılan mizah türlerinde ağırlıklı olarak İstanbul'un arka sokaklarının kullanıldığı görülmüştür. Osman Cemal'in ortaya koymuş olduğu edebi örgü ve bu örgü içerisindeki mizah sanatının ortaya konulmasında, 19. yüzyılın sonu ve 20. yüzyılın ortalarına kadar olan dönem merkezde yer almıştır. Bu tabloda, değişen sosyal ve ekonomik koşulların şekillendirdiği yeni toplumun ihtiyaçlarına dönük konu seçimlerinin, yazarın romanlarına yansıdığı görülmüştür. Sanatçı, bazen halk kültürü geleneklerine bağlı kalan bazen de yerleşik kuralları ve gelenekleri göz ardı ederek, İstanbul'un arka sokaklarındaki deneyimlerini ortaya koyan özgün karakterleri resmetmiştir. Yukarıdaki çerçeve doğrultusunda, çok sayıda mizah örneği, mizah kuramlarının katkısıyla sonuca ulaşılmasını sağlamıştır. Sonuç bölümünde ana hatlarıyla, yazarın savaş yıllarının yaratmış olduğu sıkıntılı döneme bağlı halk merkezli mizah unsurlarını ortaya koyduğu görülmüştür. Özellikle mekânlarda meyhane ortamı ve olayların akışında“Bekri Mustafa”merkezli sarhoş ve âşık tiplemelerinin seçilmesi, halk kültürü bazlı psikolojik yaklaşımlar ve“çingenece”gibi yerel sokak ağzının, argo kelimelerin kullanılması gibi durumlar sonuçta ortaya konulmuştur. Ayrıca doğu ve batı kültürü açısından anlatımlarda örnek verilen şahsiyetlere de dikkat çekilmiştir. Mizah kuramlarının ise, yazarın romanlarına ne şekilde yansıdığı değerlendirilmiştir. Sonuç bölümünden sonra kaynakça ve ekler bölümüyle tez çalışması toplamda 320 sayfa ile sonlandırılmıştır.
Özet (Çeviri)
In the thesis on“Humor in Osman Cemal Kaygılı's Novels”, Kaygılı's novels are evaluated in terms of humor art. Osman Cemal Kaygılı, who lived between 1890-1945, is a literary figure that lived from the Ottoman Empire to the Republic, especially by experiencing the Second Constitutional Era. Within this study, Osman Cemal Kaygılı's living period and before it are presented through the introductory part in terms of comprehending the collective situation in the axis of literary history. In the first part of the study, information about the author's life, his literary personality and publishing life are presented under the title of the life and literary personality of Osman Cemal Kaygılı. His works, stories, novels, plays, dictionary studies and other folkloric studies have been evaluated under the relevant headings. Within the second part of the study, the place of humor as a concept in literature is tried to be explained. After the definition of humor, information about the historical development of humor is given. With these data, theories of humor are discussed. Then, in the third part of the study, five novels by Osman Cemal Kaygılı; Çingeneler (1935), Akşamcılar (1937), Aygır Fatma (1938), Bekri Mustafa (1941) and Kovuk Palas'ın Esrarı (1942) are examined in terms of humor and its varieties. Accordingly, humor types such as sarcasm, wit, irony, waggery-crack, satire-satyr have been identified. Determinations and analyses including humor elements such as exaggeration, idiom-proverb, dialect, patois, use of cut language, slang, simile, deviation, pun, allegory, shifting, stereotyping, rhyme, mania, signification, and affiliation are made under the heading of linguistic-grammatical humor elements in Osman Cemal Kaygılı's novels. In these analyses, narratives and examples covering many aspects of social life are evaluated based on Istanbul. It has been observed that the back streets of Istanbul are mainly used in the types of humor used in the novels. The period between the end of the 19th century and the middle of the 20th century took place in the center of the literary knitting that Osman Cemal put forward and that is about introducing the art of humor within this knitting. In this table, it has been beholded that the subject choices for the needs of the new society shaped by the changing social and economic conditions are reflected in the author's novels. The artist has painted original characters that reveal their experiences in the back streets of Istanbul, sometimes adhering to the traditions of folk culture, sometimes ignoring the established rules and traditions. In line with the framework above, a large number of humor examples have provided the result with the contribution of humor theories. Next, in the conclusion part, it is basically seen that the author reveals the folk-centered humor elements related to the problematic period created by the war years. Especially in the tavern environment and in the flow of events, the choice of drunk and lover types based on“Bekri Mustafa”, psychological approaches based on folk culture, the use of local street dialect such as“çingenece”and slang words are presented within the conclusion part. Besides, attention is drawn to the personalities given as examples in the narratives in terms of eastern and western cultures. It has been also evaluated how the theories of humor are reflected in the novels of the author. After the conclusion part, the thesis study is concluded with a bibliography section and an appendices section, with a total of 320 pages.
Benzer Tezler
- Osman Cemal Kaygılı'nın hayatı, sanatı ve eserleri
Osman Cemal Kaygili,his artistry and his works
ERHAN AYHAN
- САБАХАТТИН АЛИНИН ӨМҮРҮ, ЧЫГАРМАЧЫЛЫГЫ ЖАНА ӨРНӨКТҮҮ АҢГЕМЕЛЕРИНИН КЫРГЫЗЧА КОТОРМОСУ
Başlık çevirisi yok
ALİMAN BUZURMANOVA
Yüksek Lisans
Kırgızca
2005
Türk Dili ve EdebiyatıKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTürkoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SALİCAN CİGİTOV
- Osman Cemal Kaygılı'nın romanları üzerine bir inceleme
A study on Osman Cemal Kaygılı's novels
VİLDAN ŞEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Türk Dili ve EdebiyatıAtatürk ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF.DR. BİLGE SEYİDOĞLU
- Osman Cemal Kaygılı'nın eserlerinde istanbul
Istanbul in Osman Cemal Kaygılı?s works
ALİ YAVUZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
DOÇ. DR. ALİ ŞÜKRÜ ÇORUK
- Osman Cemal Kaygılı'nın eserlerinde İstanbul folkloru
Istanbul folklore in Osman Cemal Kaygili's publications
BARIŞ AYDINDAĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Halk Bilimi (Folklor)İstanbul ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
YRD. DOÇ. DR. ABDUKADİR EMEKSİZ